مقامه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
Chyah (بحث | مشارکت‌ها)
اصلاح نشانی وب، ابرابزار
برچسب‌ها: افزودن نویسهٔ تکراری جمع عربی واژگان فارسی
خط ۱:
{{جعبه گفتاورد
'''مقامه''' در اصطلاح انواع ادبی، نوعی [[داستان کوتاه]] مشتمل بر یک واقعه است که عمدتاً به قصد سرگرمی شنوندگان و گاه پند و اندرز، با عباراتی مسجّع و مقفّی پرداخته شده‌باشد. در این نوع داستان‌ها، معمولاً قهرمانی واحد به صورت ناشناس وارد ماجرا می‌شود و همین که در پایان ماجرا شناخته می‌شود، ناپدید می‌گردد تا آنکه دوباره در هیأتی دیگر در مقامهٔ بعدی ظاهر شود. بهترین نمونهٔ مقامه‌نویسی در ادبیات فارسی [[مقامات حمیدی]] است. مقامه‌نویسی خاص ادب عرب بود و پس از ورود به عرصهٔ ادب فارسی، خیلی زود تغییر شکل داد و صورت خاص خود را یافت. بهترین نمونهٔ منطبق با روح زبان فارسی و قابلیت های آن را [[سعدی]] در [[گلستان سعدی|گلستان]] به منصهٔ ظهور رساند.<ref>{{پک|شریفی|۱۳۸۷|ک=فرهنگ ادبیات فارسی‌|ص=۱۳۳۷}}</ref>
|عنوان= نمونه‌ای از مقامات [[بدیع‌الزمان همدانی]]؛{{سخ}}
<small>عیسی بن هشام در نیشابور مشغول نماز جماعت بوده که ناگهان مردی در لباس ویژهٔ قاضیان از آنجا می‌گذرد. پس از نماز می‌پرسد این کیست، مردی که در کنارش بوده او را چنین وصف می‌کند</small>:
|گفتاورد= او ساسی است که جز بر لباس یتیمان نمی‌افتد، ملخی است که جز بر مزرعهٔ حرام فرود نمی‌آید، دزدی است که جز به خزانهٔ اوقاف نقب نمی‌زند، راهزنی است که جز بر ضعیفات یورش نمی‌آورد، گرگی است که خلق خدای را جز بین رکوع و سجود پاره نمی‌کند، جنگجویی است که مال خدا را جز پیش چشم شاهدان و عاهدان غارت نمی‌کند. او دست از دینش شسته و دنائت خویش را پنهان ساخته است. لسانِ قضاوت او درست است، و زبان و دستش کج. او سبیلش را کوتاه ساخته (ظاهرش را آراسته) و در عوض دامش را گسترده است. زبان‌آوری و ورع او به چشم می‌زند، در حالی که دروغ‌ها و طمع‌کاری‌اش پنهان است.
|منبع= [[بدیع‌الزمان همدانی]]؛<ref>https://ar.wikisource.org/wiki/بديع_الزمان_الهمذاني_-_المقامة_النيسابورية</ref>
|تراز= چپ
|عرض= 300px
|حاشیه= 0px
|اندازه قلم= 11px
|رنگ پس‌زمینه = #92fd99
|شکل‌بندی = <!-- <!-- دستورات سی اس اس -->
|پس‌زمینه عنوان = <!-- قرمز، سبز، آبی، خاکستری، سفید، یا کد رنگ مربوطه مانند: #ffffff -->
|رنگ قلم عنوان= <!-- رنگ خط عنوان -->
|شکل‌بندی عنوان = <!-- برای غیرفعال بودن خالی بگذارید در غیر این صورت با یک حرف پر کنید -->
|تراز گفتاورد= چپ
|شکل‌بندی گفتاورد = <!-- دستورات سی اس اس -->
|گیومه گفتاورد = <!-- برای غیرفعال بودن خالی بگذارید در غیر این صورت با یک حرف پر کنید -->
|تراز منبع = <!-- چپ، راست، وسط -->
|شکل‌بندی منبع = <!-- دستورات سی اس اس -->
}}
'''مقامه''' در اصطلاح انواع ادبی، نوعی [[داستان کوتاه]] مشتمل بر یک واقعه است که عمدتاً به قصد سرگرمی شنوندگان و گاه پند و اندرز، با عباراتی مسجّع و مقفّی پرداخته شده‌باشد. در این نوع داستان‌ها، معمولاً قهرمانی واحد به صورت ناشناس وارد ماجرا می‌شود و همین که در پایان ماجرا شناخته می‌شود، ناپدید می‌گردد تا آنکه دوباره در هیأتی دیگر در مقامهٔ بعدی ظاهر شود. بهترین نمونهٔ مقامه‌نویسی در ادبیات فارسی [[مقامات حمیدی]] است. مقامه‌نویسی خاص ادب عرب بود و پس از ورود به عرصهٔ ادب فارسی، خیلی زود تغییر شکل داد و صورت خاص خود را یافت. بهترین نمونهٔ منطبق با روح زبان فارسی و قابلیت هایقابلیت‌های آن را [[سعدی]] در [[گلستان سعدی|گلستان]] به منصهٔ ظهور رساند.<ref>{{پک|شریفی|۱۳۸۷|ک=فرهنگ ادبیات فارسی‌فارسی|ص=۱۳۳۷}}</ref>
 
مبتکر مقامه نویسی [[بدیع‌الزمان همدانی]] است که با [[مقامات بدیع‌الزمان|مقامات]] اثر ارزنده‌ای که جایگاه بدیع‌الزمان را در ادب عربی ممتاز میکندمی‌کند و او را مبتکر واقعی داستان کوتاه نشان می‌دهد، شناخته می شودمی‌شود. بدیع‌الزمان بیشتر این مقامات را در [[نیشابور]] انشاء نمود و گفته‌اند که آنها را برای شاگردان خویش در پایان درس قرائت می‌کرده است. در داستانهای او قهرمان مقامات یعنی ابوالفتح اسکندری در لباس مختلفی ظاهر میشودمی‌شود و از مسائل گوناگون چون ادیبی توانا سخن می‌گوید و با بیان شیوا و ساحر خود هر لحظه در جلب دینار و درهم حیله ایحیله‌ای بکار می‌بند.<ref>{{پک|حریرچی|۱۳۴۵|ک=ماهنامه وحید|ص=۸۴۷}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
سطر ۹ ⟵ ۲۹:
{{پانویس}}
 
== منبعمنابع ==
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=شریفی |نام=محمد|ویراستار= محمد‌رضامحمدرضا جعفری |کتاب=فرهنگ ادبیات فارسی‌فارسی|سال=۱۳۸۷ |ناشر=فرهنگ نشر نو و انتشارات معین|شهر=تهران |شابک=8-41-7443-964-978}}
 
[[رده:سبک‌های ادبی]]