سیاه‌چاله کلان‌جرم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح پیوند(ها) به صفحهٔ ابهام‌زدایی (جرم) با استفاده از AWB
خط ۲۷:
| volume = ۱۰۷ | pages = ۸۰۳–۸۴۵
| doi = ۱۰٫۱۰۸۶/۱۳۳۶۳۰
|arxiv = astro-ph/9506063 |bibcode = 1995PASP..107..803U}}</ref>. که دارای جرمی معادل صدها هزار تا چندین میلیارد برابر [[جرم خورشید]] هستند. این [[سیاه چاله|سیاه چاله‌ها]] پر [[جرم (فیزیک)|جرم‌ترین]] نوع [[سیاه چاله|سیاه چاله‌ها]] هستند و [[گرانش]] بسیار زیادی دارند که در [[جهان]] بی نظیر است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.iasa.ir/IASA%20Project/IASA/Cosmology3.htm| عنوان =طبقه بندی سیاه چاله| ناشر = وبگاه آکادمی علوم فضایی ایران}}</ref> همچنین تصور می‌رود که [[مرکز کهکشان]] [[ان‌جی‌سی ۴۲۶۱]] سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم با ۴۰۰ میلیون جرم خورشید باشد.
 
یکی از تفاوت‌های اصلی این سیاه‌چاله [[چگالی]] کمتر آنهاست. چگالی سیاه‌چاله‌ها جرم آن تقسیم بر حجم ناشی از [[شعاع شوارتزشیلد]] است. این مقدار می‌تواند کمتر از چگالی [[آب]] باشد.<ref name="CMS1999">{{Cite journal|last1=Celotti |first1=A. |last2=Miller |first2=J.C. |last3=Sciama |first3=D.W. |title= Astrophysical evidence for the existence of black holes |year=۱۹۹۹|pages=A3–A21|issue=12A |journal=Class. Quant. Grav. |volume=۱۶ |arxiv=astro-ph/9912186 |doi = 10.1088/0264-9381/16/12A/301| ref=harv}}</ref> علت آن این است که شعاع شوارتزشیلد سیاهچاله به طور خطی با جرم افزایش می‌یابد پس می‌توان آن را به صورت زیر نوشت:
خط ۳۶:
و به همین دلیل هرچه سیاه‌چاله پرجرم‌تر باشد چگالی آن کمتر است و همچنین به علت بزرگ بودن [[افق رویداد]]، [[نیروی تیدال]] سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم به طرز قابل ملاحظه‌ای کمتر است.
 
جرم این سیاه‌چاله‌ها به خاطر بلعیدن اجرام دور خود همواره افزایش می‌یابد و این بلعیدن موجب فعال شدن ظاهر مرکز سیاهچاله در [[طیف الکترومغناطیسی]] و مخصوصا انرژی بالا می‌شود به همین دلیل تصور می‌رود این سیاه‌چاله مسئول فعالیت قوی [[اختروش|اختروش‌ها]] باشند.<ref>{{یادکرد کتاب | عنوان=Oxford Dictionary of Astronomy | ناشر=[[انتشارات دانشگاه اکسفورد|Oxford University Press]] | نویسنده=Ridpath, Ian | پیوند نویسنده=ایان ردپیت | سال=۲۰۱۰ | isbn=۹۷۸-۰-۱۹-۹۲۱۴۹۳-۸ | صفحات=۴۸۴}}</ref> درخشندگی سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم در اختروش‌ها بین ده تا صدبرابر درخشندگی بقیه اختروش است.<ref name="Springer">{{یادکرد کتاب | زبان=English | سال=۲۰۱۰ | شابک=۹۷۸-۱-۴۴۱۹-۰۸۶۷-۴ | عنوان=Mystries of Galaxy Formation | تاریخ بازبینی=۲۹ مه ۲۰۱۲ | ترجمه عنوان=رازهای تشکیل کهکشان | فصل=The origins of black holes | ناشر=[[اشپرینگر|Springer]] | نام=Françoise | نام خانوادگی=Combes | صفحه=۶۹-۷۰}}</ref> همچنین تصور بر این است که [[هسته کهکشانی فعال]] (AGN) نیز سیاه‌چاله باشد.<ref name="Springer"/>
 
== وجود سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم ==
خط ۶۴:
{{کهکشان}}
{{سیاه‌چاله}}
 
[[رده:سیاه‌چاله‌ها]]
[[رده:سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم|سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم]]