ابراهیم بن سیار معتزلی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۷:
بسیاری از مرویات [[ابن طاهر بغدادی]] در باب آرای نظّام تازگی داشته و امام [[أبو الحسن الأشعری]] علی‌رغم نقل کثیری از آرای کلامی النظّام به این مفتریات کوچکترین اشاره‌ای نکرده است. حتی [[ابن حزم]] هم علی‌رغم مخالفت شدید با معتزلیان، در [[دایر ه المعارف بزرگ]] کلامی خود یعنی «الفصل فی الملل والأهواء والنحل» کوچکترین اشاره‌ای به این روایت نکرده است. نزاعهای کلامی بعضاً به چنین بی اخلاقی‌ها و هتک حرمتهایی هم موجب می‌شد که در این راه [[اهل حدیث]] و [[حشویه]] در زدن تهمت و [[افترا]] به رقبای خود از هیچ چیز کوتاهی نمی‌کردند. [[احمد امین]] در همین زمینه می‌نویسد: «المحدثون یکرهونه کرهاً عمیقاً و هذا طبیعی بعد الذی ذکرنا من مهاجمته لهم، و هم یصورونه فاسقاً سکیر: '''محدثین از نظآم به شدت متنفر بودند و این طبیعی است چرا که ما قبلاً گفتیم او منتقد شدید اهل حدیث بود و از این رو اهل حدیث نظّام را به صورت فاسقی دائم‌الخمر به تصویر کشیده‌اند'''»(ضحی الاسلام۳/۱۱۸)
اما دفاع قدرتمند نظّام از اندیشه [[توحید]] و دین اسلام و ردیه‌های قدرتمند او بر [[دهریه]] و دوگانه مذهبان بر محققان پوشیده نیست. [[احمد امین]] می‌گوید که او اکثر عمر خود را صرف دفاع عقلانی ـ استدلالی از اسلام و توحید در مقابل دهری مسلکان نمود. از او نقل شده که به هنگام احتضار گفت: «'''خدایا اگر می‌دانی که در یاری به توحید تو کوتاهی نکرده‌ام و راهی را نگزیده‌ام مگر آنکه استواری توحید تو در آن باشد، پس گناهان مرا ببخش و سختیهای مرگ را بر من آسان گردان'''» با تمام این احوال کینه و نفرت [[اهل حدیث]] و [[حنابله]] از نظّام با مرویات [[ابن طاهر بغدادی]] رسوخ بیشتری گرفت و متأسفانه همین اتهامات و اکاذیب بی اساس که اولین بار توسط البغدادی ثبت شد، توسط متکلمین و محدثین در قرون بعدی نیز تکرار گشت. به طوریکه امثال[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی]](۵۴۸هـ) در کتاب «[[ملل و نحل]]»، [[ذهبی]](۷۴۸هـ) در «سیر اعلام النبلاء» و.. تکرارکننده مطالب [[ابن طاهر بغدادی]] هستند. مثلاً [[صلاح الدین الصَفَدی]](۷۴۶هـ) در
اما معتزلیان همیشه نظّام را از اکابر خود محسوب کرده و [[ابوالحسین الخیاط]] در کتاب خود مفصلاً به این افترائات وارده بر نظّام و بعضاً العلّاف پاسخ گفته است. از جمله الخیاط می‌گوید: «'''[[معتزله]] تمام این مطالب را منکر هستند و این اکاذیب را از جعلیات محدثین و افراد بی حیا می‌دانند، [[معتزله]] همواره نظّام را به نیکی یاد کرده و در دفاع او از اسلام اتفاق دارند'''»(ضحی الاسلام۳/۱۲۰)
| |||