سید محمدباقر خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش القاب |
ویرایش جعبه معرفی |
||
خط ۲:
|عنوان= سید محمدباقر روضاتی خوانساری
|تصویر=
|نام کامل= سید محمدباقر موسوی چهارسوقی خوانساری
|لقب= چهارسوقی، صاحب روضات الجنات
|نسب=
خط ۹:
|شهر تولد= [[خوانسار]]
|کشور تولد= [[ایران]]
|محل تحصیل= [[خوانسار]]، [[اصفهان]]، [[
|محل زندگی= [[اصفهان]]
|تاریخ وفات= ۱۳۱۳ ق
خط ۱۵:
|مدفن= [[تخت فولاد]]
|اساتید= {{سخ}} سید محمدباقر رشتی {{سخ}} سید ابراهیم قزوینی {{سخ}} سید میرزا زین‌العابدین خوانساری اصفهانی {{سخ}} [[سید حسن مدرس]] {{سخ}} و ...
|شاگردان= {{سخ}} [[شیخ الشریعه اصفهانی]] {{سخ}}[[سید
|تالیفات= {{سخ}} روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات {{سخ}} احسن العطیة شرح الفیه شهید {{سخ}} قرة العین و سرور النشأتین {{سخ}} تلخیص مجموعه ورام {{سخ}} و ...
|فعالیتهای اجتماعی=
خط ۲۴:
== زندگی و تبارنامه ==
''سید محمدباقر خوانساری'' در تاریخ ۲۲ ماه صفر سال ۱۲۲۶ ق (۱۱۸۹ خ) در شهر [[خوانسار]] به دنیا آمد. پدرش سید زین‌العابدین موسوی خوانساری از فقها و عالمان بنام زمان خود بود، وی دارای هشت فرزند از جمله [[سید محمدهاشم خوانساری]] (صاحب مبانی الاصول) و سید محمدباقر خوانساری (صاحب روضات الجنات) بود.<ref>[http://shakhsiatnegar.com/آیت-الله-محمد-باقر-خوانساری آیت الله
سید زین‌العابدین (پدر وی) فرزند [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرصغیر)]] و او پسر حسین (صاحب حواشی بر شرح لمعه، درگذشته ۱۱۹۱) و او هم پسر [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)]] است.
خط ۴۱:
از جمله شاگردان وی [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] (صاحب عروةالوثقی)، [[فتح‌الله غروی اصفهانی]] و [[ابوتراب خوانساری]] هستند.<ref>[[ریحانة الادب]]، [[محمدعلی مدرس تبریزی]]، جلد ۳، صفحهٔ ۳۶۶</ref>
===
* [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرصغیر)]]، جد وی
سید محمدباقر دارای القاب متعددی است. وی چون در خوانسار متولد شده‌است، منتسب به «''خوانساری''» است. وی بعد از هجرت به اصفهان و سکونت در محله چهارسوی، به تدریج در بین مردم اصفهان به سید محمدباقر «''چهارسویی''» یا «''چهارسوقی''» معروف شد.▼
علاوه بر القاب مذکور، به جهت انتسابش به [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)]]، که پدربزرگ پدربزرگ او محسوب می‌شود به «''خوانساری''» و همین‌طور به جهت انتسابش به [[موسی بن جعفر]] به «''موسوی''» نسبت یافته‌است. مهم‌ترین لقبش، «''صاحب روضات الجنات''» است که برگرفته از نام مهم‌ترین اثر اوست.▼
* [[محمدتقی نجفی اصفهانی]]
---ویرایش تا اینجا---▼
== جایگاه علمی ==▼
وی از نادر دانشمندان اسلامی است که در اکثر علوم و فنون اسلامی، از قبیل: [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[کلام]]، [[حدیث]]، [[رجال]]، [[منطق]]، [[ادبیات]] و [[تاریخ]]، تخصص و تبحر کافی داشت. او سلطه‌ای تام و تخصصی کامل در ادبیات فارسی و عربی داشت. وی صاحب قلمی روان و سیال و در نهایت بلاغت است. کتابش «روضات الجنات» بهترین گواه بر این مدعاست.▼
در نگارش به قدری زبردست و توانا بود که جواب استفتا و احکام را هم منشیانه و با وزن و قافیه می‌نوشت. هنگامی که حکم تکفیر حاج سید حسن واعظ کاشی را نزدش بردند، نوشت:▼
{{نقل قول|«این سید کاشی، مشغول بدین تراشی، یا در متن کفر است یا در حواشی.»<ref>تذکره شعرای خوانسار، ص ۱۷۷.</ref>}}▼
علاوه بر نثر، در نظم و شعر نیز زبردست بود. اشعار فراوانی در موضوعات مختلف اخلاقی، اعتقادی و اصولی از وی به یادگار مانده که کتاب «قرة العین و سرور النشأتین» او در موضوع عقاید مشتمل بر بیش از ۳۰۰۰ بیت، طرف الاخبار لتحف الاخیار مشتمل بر ۱۱۲۰۰ بیت<ref>زندگانی آیت‌الله چهار سوقی، ص ۵۶.</ref> و مجموعه قصاید<ref>همان، ص ۸۳.</ref> در مناقب اهل بیت عصمت و طهارت و نیز اصول فقه‌اش که منظوم است، از جمله آثار بجا مانده از اوست.<ref>تذکره شعرای خوانسار، ص ۱۷۸ و ۱۷۷.</ref>▼
میرزا محمدباقر خوانساری؛ فقیهی پژوهشگر در فقه جعفری و متفکری اصولی بود. تألیفات وی در زمینه فقه و اصول، از قبیل: رساله‌های خمس، فقه، نهریه، فضل الجماعة، اصول الفقه، ترجمه «رسالة الصوم» صاحب جواهر و احسن العطیة و شرح «الفیه» شهید، گواه توانایی وی در استنباط احکام و تسلط کامل او در اصول و فقه اسلامی می‌باشد.<ref name=haman>النهریة، ص ۱۱.</ref>▼
در علم‌الحدیث دارای مهارت زیادی بود و تسلط کاملی بر روایات معصومین (ع) داشت. وی از معدود دانشمندان علم تراجم است که از نظر تخصص و احاطه تام و آگاهی کامل بر احوال راویان حدیث و اعلام و علمای اسلام، به سرحد کمال رسیده بود. او در این زمینه، مجتهدی بزرگ بود.<ref name=haman />▼
وی در این زمینه تألیفات و آثار فراوانی از خود به یادگار گذاشته‌است، از جمله: رساله شرح حدیث حماد، طرف الاخبار لتحف الاخیار، تلخیص مجموعه ورام. مهم‌تر از همه کتاب «روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات» است. این کتاب از مهم‌ترین کتاب‌های نوشته شده در شرح حال علما و فقها است؛ به طوری که مورد توجه دانشمندان علم رجال و شرح حال نویسان قرار گرفت و آن را مورد نقل یا نقد قرار دادند و در مدح آن سخنان بسیار گفتند.<ref>مکارم الاثار، ج ۳، ص ۸۰۷.</ref>▼
▲* [[سید محمدباقر شفتی]]<ref>معروف به حجت‌الاسلام.</ref>
▲* [[سید ابراهیم قزوینی]]<ref>نویسنده «ضوابط الاصول».</ref>
▲* [[سید میرزا زین‌العابدین خوانساری اصفهانی]]
* [[محمد ایوانکی بیدآبادی]]<ref>بیان المفاخر، ج ۱، ص ۲۷۴؛ النهریة، ص ۴۱؛ نقباءالبشر، ج ۱، ص ۲۱۱؛ اعیان الشیعة، ج ۹، ص ۱۸۷؛ ریحانة الادب، ج ۱، ص ۳۶۶؛ الکنی و الالقاب، ج ۱، ص ۱۹۸؛ مکارم الاثار، ج ۳، ص ۸۰۳ و ۸۰۴.</ref>
=== شاگردان ===
* [[شیخ الشریعه
* [[سید ابوتراب خوانساری]]، (پسر ابوالقاسم پسر محمدمهدی پسر حسن پسر حسین پسر [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)]] و درگذشته ۱۳۴۶ ق)
▲* [[سید محمد کاظم طباطبایی یزدی]]
* [[سید ابراهیم موسوی خوانساری]]
* [[سید محمد حسن موسوی خوانساری]]
سطر ۸۵ ⟵ ۶۵:
* [[منیرالدین اصفهانی]]
* [[میرزا بدیع درب امامی]]<ref>مکارم الاثار، ج ۳، ص ۸۰۴–۸۰۶؛ ریحانة الادب، ج ۱، ص ۳۶۶؛ النهریة، ص ۴۴.</ref>
== القاب ==
▲سید محمدباقر دارای القاب متعددی است. وی چون در خوانسار متولد شده‌است، منتسب به «''خوانساری''» است. وی بعد از هجرت به اصفهان و سکونت در محله چهارسوی، به تدریج در بین مردم اصفهان به سید محمدباقر «''چهارسویی''» یا «''چهارسوقی''» معروف شد.
▲علاوه بر القاب مذکور، به جهت انتسابش به [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)]]، که پدربزرگ پدربزرگ او محسوب می‌شود به «''خوانساری''» و همین‌طور به جهت انتسابش به [[موسی بن جعفر]] به «''موسوی''» نسبت یافته‌است. مهم‌ترین لقبش، «''صاحب روضات الجنات''» است که برگرفته از نام مهم‌ترین اثر اوست.
▲---ویرایش تا اینجا---
== آثار ==
سطر ۱۰۶ ⟵ ۹۳:
* حاشیه بر شرح لمعه
* حاشیه بر قوانین الاصول<ref>ایضاح المکنون، ج ۱، ص ۵۸۶؛ بیان المفاخر، ج ۱، ص ۲۷۴؛ احسن الودیعة، ج ۱، ص ۱۳۲؛ فوائد الرضویة، ص ۴۰۳؛ ریحانة الادب، ج ۳، ص ۳۶۶؛ نقباء البشر، ج ۱، ص ۲۱۱؛ الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج ۱۱، ص ۲۸۰؛ معجم المؤلفی الشیعة، ج ۱، ص ۱۶۵.</ref>
▲== جایگاه علمی ==
▲وی از نادر دانشمندان اسلامی است که در اکثر علوم و فنون اسلامی، از قبیل: [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[کلام]]، [[حدیث]]، [[رجال]]، [[منطق]]، [[ادبیات]] و [[تاریخ]]، تخصص و تبحر کافی داشت. او سلطه‌ای تام و تخصصی کامل در ادبیات فارسی و عربی داشت. وی صاحب قلمی روان و سیال و در نهایت بلاغت است. کتابش «روضات الجنات» بهترین گواه بر این مدعاست.
▲در نگارش به قدری زبردست و توانا بود که جواب استفتا و احکام را هم منشیانه و با وزن و قافیه می‌نوشت. هنگامی که حکم تکفیر حاج سید حسن واعظ کاشی را نزدش بردند، نوشت:
▲{{نقل قول|«این سید کاشی، مشغول بدین تراشی، یا در متن کفر است یا در حواشی.»<ref>تذکره شعرای خوانسار، ص ۱۷۷.</ref>}}
▲علاوه بر نثر، در نظم و شعر نیز زبردست بود. اشعار فراوانی در موضوعات مختلف اخلاقی، اعتقادی و اصولی از وی به یادگار مانده که کتاب «قرة العین و سرور النشأتین» او در موضوع عقاید مشتمل بر بیش از ۳۰۰۰ بیت، طرف الاخبار لتحف الاخیار مشتمل بر ۱۱۲۰۰ بیت<ref>زندگانی آیت‌الله چهار سوقی، ص ۵۶.</ref> و مجموعه قصاید<ref>همان، ص ۸۳.</ref> در مناقب اهل بیت عصمت و طهارت و نیز اصول فقه‌اش که منظوم است، از جمله آثار بجا مانده از اوست.<ref>تذکره شعرای خوانسار، ص ۱۷۸ و ۱۷۷.</ref>
▲میرزا محمدباقر خوانساری؛ فقیهی پژوهشگر در فقه جعفری و متفکری اصولی بود. تألیفات وی در زمینه فقه و اصول، از قبیل: رساله‌های خمس، فقه، نهریه، فضل الجماعة، اصول الفقه، ترجمه «رسالة الصوم» صاحب جواهر و احسن العطیة و شرح «الفیه» شهید، گواه توانایی وی در استنباط احکام و تسلط کامل او در اصول و فقه اسلامی می‌باشد.<ref name=haman>النهریة، ص ۱۱.</ref>
▲در علم‌الحدیث دارای مهارت زیادی بود و تسلط کاملی بر روایات معصومین (ع) داشت. وی از معدود دانشمندان علم تراجم است که از نظر تخصص و احاطه تام و آگاهی کامل بر احوال راویان حدیث و اعلام و علمای اسلام، به سرحد کمال رسیده بود. او در این زمینه، مجتهدی بزرگ بود.<ref name=haman />
▲وی در این زمینه تألیفات و آثار فراوانی از خود به یادگار گذاشته‌است، از جمله: رساله شرح حدیث حماد، طرف الاخبار لتحف الاخیار، تلخیص مجموعه ورام. مهم‌تر از همه کتاب «روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات» است. این کتاب از مهم‌ترین کتاب‌های نوشته شده در شرح حال علما و فقها است؛ به طوری که مورد توجه دانشمندان علم رجال و شرح حال نویسان قرار گرفت و آن را مورد نقل یا نقد قرار دادند و در مدح آن سخنان بسیار گفتند.<ref>مکارم الاثار، ج ۳، ص ۸۰۷.</ref>
== جستارهای وابسته ==
سطر ۱۱۸ ⟵ ۱۱۷:
* علمای بزرگ شیعه، از کلینی تا خمینی، صفحات ۳۰۴ و ۳۰۵
* مکارم الاثار، جلد ۳، صفحات ۱۰ و ۷۹۸
* [http://ijtihad.ir/modules.php?op=modload&name=Web_Links&file=index&req=viewdetails&cides=&cid=20&lid=444&type=3&mhawzah=2&sw=0 شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد]
* جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. ''گلشن ابرار''. ج ۳، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.
* روضات الجنات، ج ۱، ص ۳ مقدمه؛ النهریة، ص ۱۰؛
== پانویس ==
| |||