ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه/مقاله‌های تاریخی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←مطالب تاریخی-اعتقادی: bad link repair، replaced: حجت بن حسن (مهدی) ← حجت بن حسن با استفاده از AWB |
|||
خط ۱:
{{انشا}}
این شیوه نامه برای ساخت مقاله های تاریخی در سطح [[وپ:مب|برگزیده]] و [[وپ:گمب|ارزیابی برگزیدگی]] آن هاست. این شیوه نامه تابع سیاست ها و رهنمودهای ویکی پدیاست و در هیچ موردی نباید به گونه تفسیر شود که در تعارض با آنها باشد. همچنین ذیل قواعد عمومی مندرج در [[ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه]] قرار دارد.
هدف این شیوه نامه آن است که مقاله های تاریخی ویکی پدیا به سطحی برسد که علاوه بر اطلاع رسانی عمومی، برای محققان دانشگاهی نیز قابل استفاده باشد. بنابراین معیارها و استانداردهای سخت گیرانه تری در آن لحاظ می شود تا به استانداردهای منابع معتبر این حوزه نظیر مقاله های [[دائره المعارف بزرگ اسلامی]] را دست یابد. تبعا عدم رعایت این معیارها تخلف یا نقض مقررات ویکی پدیا محسوب نمی شود اما پیشنهاد می شود در فرایند [[وپ:گمب|گزینش مقالات برگزیده]] این معیارها مدنظر قرار گیرد.
'''یادمان باشد یک مقاله قرار است ما را ببرد در افق زمانی رویداد نه آنکه رویداد را امروزی کند.''' مثلا مقاله کوروش باید ما را ببرد به 2500 سال قبل تا کوروش را در زمانه و زمینه اش درست بفهمیم نه آنکه کوروش را بیاورد در چارچوب فهم امروزی ما بازسازی کند.
==انواع مطالب تاریخی==
سطر ۱۸ ⟵ ۱۷:
===مطالب تاریخی خرد و کلان===
* مطالب تاریخی خرد بر یک رویداد خاص ( [[حمله مغول به ایران]] و [[غزوه بدر]]) یا یک شخص ([[داعی کبیر]]) تمرکز دارد.
* مطالب تاریخی کلان یک دوره تاریخی ([[
===مطالب تاریخی-اعتقادی===
سطر ۲۶ ⟵ ۲۵:
===مطالب تاریخی-جغرافیایی===
در معرفی یک مکان (مثل [[اراک]] و [[ایالات متحده آمریکا]]) بخشی از مقاله به تاریخ آن شهر یا کشور مربوط می شود. همچنین برخی از این مقالات به جغرافیای تاریخی می پردازد نظیر [[کعبه زرتشت]].
===تاریخی-اجتماعی===
سطر ۳۵ ⟵ ۳۴:
==تاریخ نگاری نقلی/توصیفی و تاریخ نگاری تحلیلی/علمی==
*
==نام گذاری==
سطر ۵۶ ⟵ ۵۵:
یکی از موضوعاتی که در خصوص شخصیت های تاریخی منجر به بحث و جدل فراوان شده است تعیین تبار شخصیت تاریخی نظیر [[ابن سینا]] و [[مولوی]] است. با توجه به اینکه جغرافیای سیاسی و نیز فرهنگ دوران این اشخاص با جهان کنونی متفاوت بوده است، کاربرد ساخت های جدید سیاسی و فرهنگی شامل [[ملیت]] و کشور امروزین (نظیر [[ایرانی]]) در خصوص این افراد گمراه کننده است. می توان شخصیت تاریخی را بر اساس تبار (مثل [[ایرانی تبار]])، قومیت (نظیر [[فارس]]) محل سکونت (مثل اهل [[شیراز]])، خاندان (نظیر [[برمکی]] و [[هاشمی]])، قبیله (نظیر [[قریشی]]) و مذهب تبارشناسی کرد. همچنین برخی منابع بر اساس ساخت های بزرگ تر سیاسی (نظیر [[رومی]]) ، تمدنی (نظیر [[تمدن اسلامی]]) و عصری (نظیر [[قرون وسطی]]) تبارشناسی کرده اند.
بر اساس رجوع به منابع معتبر می توان به چندین ساخت هویتی همپوشان رسید. برای مثال می توان مولوی را بلخی یا رومی (اهالی [[آسیای صغیر]]) توصیف کرد و نیز می توان وی را [[ایرانی تبار]] و یا [[مسلمان
==منابع==
سطر ۸۱ ⟵ ۸۰:
#*نمی‌شود گفت که [[ایرانی‌ها]]، [[هندی‌ها]]، [[سلت‌ها]]، [[ارمنی‌ها]]، [[ژرمن‌ها]]، [[اسلاوها]]، [[یونانی‌ها]] و [[رومی ها]]، [[بخش‌بندی ستم-کنتوم|از یک تبار]] نیستند، چرا که رنگ‌پوست و ژن آنها، دگرگون شده است.
#*همچنین نمی‌شود گفت که [[زبان اکدی]]، [[زبان عبری|عبری]]، [[زبان عربی|عربی]]، [[زبان آرامی|آرامی]] ([[زبان آشوری|آشوری]]، [[زبان سریانی|سریانی]]) از یک تبار نیستند، چرا رنگ پوست سخنوران آنها با هم فرق می‌کند.
#[[ژنتیک]]: بحث ژنتیک مهم است، اما نه با اهداف سیاسی نژادپرستانه، قوم مدارانه و ملت پرستانه. لازم است بدانید خیلی از شخصیت‌ها بعد از مهاجرت اجدادشان به کشور دیگر (۳ یا ۴ نسل قبل‌تر)، دیگر در فرهنگ آن کشور [[آسمیله]] گشته‌اند. ولی، تطبیق [[دی‌ان‌ای]] افراد، در جهت میزان مراودات قومیت‌ها و ملیت‌ها هم، خیلی مهم است. (ر.ک. [[باستان ژنتیک]]) مثلاً [[ایرانی‌های]] معاصر بیشتر از اینکه تحت تاثیر دی‌ان‌ای [[ترک‌ها]] باشند، تحت تاثیر [[عرب‌ها]] واقع گشته‌اند، نه به دلیل افسانه‌های هزار و یک شب عرب‌ستیزها در مورد تجاوزات گروهی، بلکه براساس گزارشات تاریخی، حکومت‌هایی مثل [[بنی امیه]]، عرب های ناراضی (مثلاً [[یمن|یمنی‌های]] [[شیعه]] [[علی]]) را به مناطق شرقی [[ایران]] (مثل استان‌های [[خراسان بزرگ]]، [[آذربایجان ایران]] و [[سیستان]] می‌فرستادند تا علاوه بر رهاگشتن از شر آنها، دیوار محکم انسانی در برابر مهاجمان کافر، از برای بلاد اسلامی (مسلمانان) ایجاد کرده باشند، یا اینکه چون با مسیرهای پرفراز و نشیب کوهستانی آشنایی ندارند، قبایلی را در همان شهرها مستقر کنند تا از شورش ایرانیان (که بیشتر انگیزه مالیاتی-استقلالی داشت) جلوگیری کنند. این مسئله، برای نژاد مردم [[ترکیه]] هم صادق است که بسیاری از سیاست‌مدارانشان، با وجود ادعای تبار [[مغولی]]-ترکی، نژاد [[ارمنی]]-[[آشور|آشوری]]-[[یونانی]] دارند. در حقیقت، مردمان [[آسیای میانه]] ([[ازبکستان]]، [[تاجیکستان]]، [[افغانستان]]، [[ترکمنستان]] و [[قزاقستان]])، بیشتر به [[مغول‌ها]] یا [[ترک‌های قبچاقی]] شباهت دارند، تا [[ترک‌های قفقازی]]- [[ترک‌های قفقازی|آناتولی]].
#منبع‌شناسی: در سبک نوین تاریخ‌شناسی، نوع منبع اهمیت خاصی دارد. اینکه منبع معاصر باشد، خیلی بیشتر ارزشمندتر است، نا اینکه چند قرن بعد، مکتوب شده باشد. چه بسا نویسندگان قرون بعدی، اخباری را مکتوب کرده‌اند که یک‌کلاغ چهل‌کلاغ گشته است. یا حتی منابع، خبری را به صورت کذب یا عکس منتشر کرده باشند:
#*برای اسلام پژوهان، [[قرآن]] (جمع‌آوری شده در زمان [[عثمان]]) در اولویت اول است، سپس [[گزارش تاریخ نگاری اویه اسلام|مورخان صدر اسلام]]، سپس [[تفسیر|مفسران]] و [[حدیث|محدثان]]. سبک نوشتاری محدثان، چندان مورد تائید اسلام‌پژوهان معاصر نیست. چرا که افراد، با اغراض خاصی (دوستی یا شاید دشمنی) به روایت احادیث جعلی می‌پرداخته‌اند. مثلاً [[ابوهریره]] که در ۳ سال پایان زندگانی [[محمد]]، [[اسلام]] آورده است، می‌بایستی به اندازه ۶ ماه از او حدیث نقل کند، نه به اندازه ۶۰ سال ! یا اینکه [[بخاری]]، بعد از مکتوب کردن هر حدیثی، دو رکعت نماز بخواند اعتباری برای [[صحیح بخاری|اثرش]] نمی آورد.
سطر ۸۸ ⟵ ۸۷:
#*یک دیدگاه این است، تاریخ، سرگذشت افراد مهم است، نه تمام مردمان جهان. یعنی مردمانی که، تحول جهان را دگرگون کرده‌اند. آن دکتری که صبح با ماشینش به مطب می‌رفته و عصر برمی‌گشته، در تاریخ جایی ندارد، چون کاری انجام نداده است. فقط مقداری اکسیژن و آب و غذا مصرف کرده است. در قدیم، تاریخ را برای شکوه پادشاهان می‌نوشتند، ولی رفته رفته، افراد دیگری (مثل وزیر، کاتب، مترجم، مورخ) هم بدان افزوده شد و کم کم، دایره افراد مشهور تاریخ، گسترش یافت. در مقابل دیدگاه دیگری در [[تاریخ اجتماعی]] و [[تاریخ فرهنگی]] مطرح می شود که به سبک زندگی، فعالیت ها و وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم عادی می پردازد.
#*نوع دیگر تفکرات غیرعلمی، [[تئوری توطئه]] است. یعنی در پس هر رخدادی توطئه ای را در جریان می بیند. برای مثال اگر کسی به حکومت برسد نتیجه یک توطئه از سوی دست های پنهان و محافل مخفی بوده است و اگر همان شخص به حکومت نرسد، باز هم نتیجه نتیجه یک توطئه از سوی دست های پنهان و محافل مخفی بوده است. چنین تفکری توجهی به عوامل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر حوادث ندارد.
==جستارهای وابسته==
| |||