بودیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏top: اصلاح پیوند(ها) به صفحهٔ ابهام‌زدایی (کره) با استفاده از AWB
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶:
آماج این ورزیدگی‌ها پایان دادن به چرخه تولد مجدد یا [[سمساره]] است که از طریق بیداری یا درک واقعیت راستین، رسیدن به رهایی یا [[نیروانا]] صورت می‌گیرد.
 
اخلاقیات بوداگرایانه بر بن-پایه‌هایدو اصل بی‌گزندی و رواداری برپا شده‌است. [[آثار نوشتاری بوداگرایی]] بسیارند و بخش ارزنده‌ای از ادبیات دینی جهان به شمار می‌روند.
 
== خاستگاه اندیشه‌های بودا ==
خط ۱۲:
پیرامون سه هزار سال پیش، شاخه‌هایی از [[آریاییان]] ایران، از بقیه جدا شده و به سرزمین [[هند]] کوچیدند. پیش از ورود آن‌ها به شبه جزیرهٔ هند، قوم دیگری در آنجا نشیمن داشت که به نام [[قوم دراویدی|دراویدی]] معروف است. آریایی‌ها پیرامون ۲۵۰۰ سال پیش یعنی به هنگام زایش [[بودا]] در بیشتر سامان‌های شمالی هند جایگزین شده و بر آن نواحی چیره گشته‌بودند.<ref>*Oxtoby, Willard Gurdon. , and Alan F. Segal. A Concise Introduction to World Religions. Don Mills, Ont. : Oxford UP, 2007. Print.</ref>
 
جامعه [[هندوستان]] در زمان بودا به چهار ردهطبقه یا ([[کاست]]) بخش می‌شد: [[برهمن]]ها (روحانیان)، [[کشتریا]]ها (شهریاران و جنگاوران)، [[وایشیا|وایسیاها]] (کشاورزان و بازرگانان) و [[شودرا]]ها (خدمتکاران برده). [[بودا]] خود به رده کشتریا تعلق داشت ولی اعلام داشت که از دید او همه مردم برابر و پاکزادند.{{مدرک}}
 
== آموزه‌های بودا ==
خط ۳۷:
|-
! رنج{{سخ}}{{grey|Dukkha}}
| valign=top | بودا می‌گوید: «زائیده شدن رنج است؛ پیری رنج است؛ بیماری رنج است؛ مرگ رنج است؛ اندوه، زاری و درد، پریشانی و ناامیدی رنج‌اند. نرسیدن به آنچه شخص دوست می‌دارد رنج است؛ سخن،سخن کوتاهکوتاه، پنج بخش دلبستگی رنج است.»{{سخ}}
ویژگی رنج، یکی از [[سه نشانه هستی]] <sup>trilakṣaṇa</sup> است. دوکَه، نه تنها بر رنج به معنای احساس‌های ناخوشایند دلالت دارد، بلکه اشاره است به هر چیزی، چه مادی و چه روانی، که مشروط است، و دستخوش پیدایش و از میان رفتن است، و شامل پنج [[انبوهه]] <sup>skandha</sup> است، و حالت رهایی نیست. پس هر لذت معرفتی رنج است زیرا دستخوش پایان‌یافتگی است.
|-
خط ۱۲۱:
! [[مهایانا|مهایانه]]{{سخ}}{{grey|Mahāyāna}}
| [[پرونده:Buddha-flower-color.svg|140px]]
| مَهایانَه کیشی است از دین بودا که بیشتر در تبت و خاور دور رایج است و ۵۶ درصد از تمامی بوداییان از آن پیروی می‌کنند.<ref name="Adherents.com Mahayana - world" /> واژه مهایانه به معنای راه‌بَرنده بزرگ است و به این کیش، راه بیداروجودها <sup>Bodhisattvayāna</sup> هم گفته شده‌است.<ref name="Keown, Damien 2003 p. 38">Keown, Damien (2003), A Dictionary of Buddhism: p. 38</ref> بر پایه آموزه‌های مهایانه، انگیزه فرد از پیمودن راهراهِ نجات یافتن از رنج‌ها و رسیدن به «بیداری»، باید کمک به تمامی موجودات برای رهایی از رنج‌ها باشد. این انگیزه اصطلاحاً بیدارروانی <sup>Bodhicitta</sup> نامیده می‌شود. بر خلاف رهاشدگان تراوده که بی‌مرگ <sup>Arhat</sup> نام دارند و به فراسو می‌روند، رهاشدگان مهایانه‌ای که اصطلاحاً [[بوداسف|بوداسَف]] <sup>Bodhisattva</sup> (به معنای بیداروجود) نامیده می‌شوند به خاطر برخورداری از بیدارروانی و درنتیجه، مهرورزی به تمامی موجودات، در آستانه «فراسو» باقی می‌مانند تا بتوانند به بقیه نیز برای رسیدن به بیداری یاری برسانند.<ref name="Keown, Damien 2003 p. 38" />
|-
! [[وجره‌یانه]]{{سخ}}{{grey|Vajrayāna}}