خلیل کمرهای: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات: جایگزینی خودکار متن (-#ccf +#b3ccff) |
Hootandolati (بحث | مشارکتها) ابرابزار |
||
خط ۱:
حاج '''
نویسنده، محقق و فیلسوف الهی معاصر بود که بیشتر به سبب تلاش در جهت اتحاد مذاهب اسلامی شناخته میشود.
{{Infobox
خط ۸:
|labelstyle = background:#ddf;
|label1 = تولد
|data1 =
|label2 = ملیت
|data2 = ایرانی
|label3 = مذهب
|data3 = [[اسلام]] - [[شیعه دوازدهامامی]]
|label4 = تحصیلات
|data4 = حوزه علمیه اراک، [[حوزه علمیه قم]]
|label5 = استادان
|data5 = [[عبدالکریم حائری یزدی]]{{سخ}}علی اکبر مدرس یزدی
|label6 = حرفه
|data6 = نویسنده، محقق، مورّخ، محدّث
|label7 = عنوان
|data7 = [[فقیه]] [[شیعه]]، [[فیلسوف]] الهی
|label8 = فعالیت شاخص
|data8 = اتحاد مذاهب اسلامی
|label9 = همسران
|data9 = زهره فردوسی ([[۱۳۰۹]]-[[۱۲۹۹]]){{سخ}}عذرا جوادیان (
|label10 = فرزندان
|data10 = مجتبی، مقدسه، محسن، حورا، ناصرالدین، ابوالحسن، مولود، محمد، علی، اقدس، امیر حسین،
|label11 = درگذشت
|data11 = [[۱۹ مهر]]
}}
میرزا خلیل تحصیلات خود را در حوزههای علمیه اراک وقم نزد [[عبدالکریم حائری یزدی]] آغاز نمود و در میان سالی به آموزش دروس مختلف اسلامی و فلسفی در قم و سپس در تهران مشغول گشت. معروفترین کتب وی «افق وحی»، «شرح نهج البلاغه (آسمان و جهان)»، «قبله اسلام»، «هفت جلد کتاب عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و یک تن» و «بیتالمقدس و تحول قبله» است. پاسخهای وی به دوازده سئوال فلسفی [[واتیکان]] به نظم درآمد و بصورت کتابی جداگانه منتشر شد. کمرهای به نمایندگی از طرف [[سید حسین بروجردی]] به [[قاهره]] عزیمت و از شیخ [[محمود شلتوت]] مفتی اعظم و رئیس [[دانشگاه الازهر]] مصر بخاطر فتوای تاریخیاش مبنی بر جواز پیروی از مذهب شیعه دوازده امامی تشکر نمود. وی بیش از سه دهه امام جماعت [[مسجد فخرالدوله]] در تهران را به عهده داشت و به مدت پنج سال در [[دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران]] در مقطع دکتری به تدریس احادیث وحی مشغول بود.<ref>طهرانی، آقا بزرگ. الذریعه الی تصانیف الشیعه - جلد نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، طبع دوم. مشهد: دارالمرتضی للنشر، ۱۴۰۴ هجریه</ref><ref>رازی، محمد. آثار الحجه یا تاریخ و دائرةالمعارف حوزه علمیه قم - جزء دوم - بخش پنجم. قم: کتابفروشی برقعی ۱۳۳۲ شمسی</ref><ref>«فهرست کتابخانه آستان قدس رضوی»، جلد چهارم، مشهد</ref><ref>مشار، خانباباخان. فهرست کتابهای چاپی فارسی از آغاز تا آخر سال ۱۳۴۵. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب</ref><ref>ریحان یزدی، سید علیرضا. آئینه دانشوران. تهران: نشر کتاب</ref><ref>جعفریان، رسول. جریانها و سازمانهای مذهبی سیاسی ایران از روی کار آمدن محمد رضا شاه تا پیروزی انقلاب سالهای
== تولد، رشد، تحصیلات ==
خلیل درسال
خلیل در حدود سال ۱۲۹۶ شمسی برای ادامه تحصیلات به [[مدرسه سپهدار]] در حوزه علمیه [[اراک]] (سلطان آباد) رفت و علوم فقه و اصول، منطق و مقداری حکمت و فلسفه و نیز درس خارج را نزد حاج شیخ [[عبدالکریم حائری یزدی]] و سایر اساتید آموخت. در سال
== انتقال اجباری و تبعید به تهران ==
در سال
در سال [[۱۳۲۴]] شمسی، [[اشرف الملوک فخرالدوله]] (دختر [[مظفرالدین شاه]] قاجار) از وی دعوت نمود که امام جماعت [[مسجد فخرالدوله]] واقع در [[دروازه شمیران]] تهران را بپذیرد که مورد قبول او قرار گرفت.
== ادعای
[[بیبیسی فارسی]] در خرداد ۱۳۹۵ ادعا کرد که وی در سال ۱۳۴۲ واسطه انتقال پیام میان
=== واکنشها ===
{{وابسته|سید روحالله خمینی#اسناد مورد ادعای
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی به این موضوع، واکنش شدید نشان داد. حمید انصاری قائممقام این مؤسسه، ادعای [[بیبیسی]] را مبنی بر تلاش حضرت امام خمینی برای برقراری رابطه با دولت وقت آمریکا، فاقد وجاهت قانونی و سندیت دانست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.irna.ir/fa/News/82099003/ |عنوان = واکنش مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به عملیات روانی بیبیسی| ناشر = [[خبرگزاری ایرنا]]|تاریخ = ۱۳ خرداد ۱۳۹۵|تاریخ بازدید = ۱۴ خرداد ۱۳۹۵}}</ref> وی همچنین اعلام کرد: {{نقل قول|بنده صددرصد تمام موضوعاتی که [[بیبیسی فارسی|بیبیسی]] در این زمینه مطرح کرده را
همچنین در خصوص [[میرزا خلیل کمرهای]] گفت: {{نقل قول|یکی از افرادی که [[بیبیسی فارسی|بیبیسی]] در این سندسازی به آن اشاره کرده روابطی را با دربار داشته و آنها از این طریق خواستهاند چهره انقلاب را از طریق کسی مخدوش کنند که هیچ ارتباطی با آن شخص و آن جریان نداشته است؛ بنابراین کسی که کمترین آگاهی نسبت به سابقه انقلاب داشته باشد، این مسئله را متوجه خواهد شد.<ref name=FNA />}}
== دستاوردها ==
=== تدریس و
از سال
▲از سال [[۱۳۲۴]] تا [[۱۳۵۸]]، میرزا خلیل هر روز در منزل خود در تهران به تدریس کتب علمی، فلسفی و فقهی برای طلاب علوم دینی در سطوح مختلف مشغول بود. در سالهای [[۱۳۳۷]] تا [[۱۳۴۲]] نیز در دوره [[دکترا]] [[دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران]] احادیث وحی را تدریس نمود. از افرادی که در دروس تفسیر قرآن وی شرکت نمودند میتوان از سید [[محمود طالقانی]] <ref>«یادمان آیتالله طالقانی». ماهنامه فرهنگی تاریخی یاران. شهریور ۱۳۸۶ شمسی، صفحه ۱۲۳</ref>
، [[مهدی بازرگان]]، [[یدالله سحابی]] و علی اکبر غفاری و نیز [[زین العابدین رهنما]] نام برد. از شاگردان وی میتوان، [[سید محمد حسین کاظمینی بروجردی]]، [[محمد خزائلی]]، [[ابراهیم بوذری]] و [[سید کریم امیری فیروزکوهی]] را ذکر کرد.
تالیفات میرزا خلیل بر حول چهار محور دعوت اسلام یعنی مؤسس دعوت (پیامبر)، کتاب دعوت (قرآن)، خانه دعوت (کعبه) و رهبران دعوت (ائمه) نگاشته شدهاست. معروفترین کتب وی،
افق وحی<ref name="vahy" />
شرح نهج البلاغه (آسمان و جهان)<ref>کمرهای، میرزا خلیل. ''شرح نهجالبلاغه - آسمان و جهان''. تهران: انتشارات بنیاد نهجالبلاغه، ۱۳۸۷ شمسی</ref>
قبله اسلام - کعبه یا مسجد الحرام<ref>کمرهای، میرزا خلیل. ''قبله اسلام - کعبه یا مسجد الحرام''. تهران: چاپخانه آفتاب، ۱۳۳۶ شمسی</ref>
خط ۶۳:
عنصر شجاعت یا هفتاد دو تن و یک تن (درهفت جلد)،
بیت المقدس و تحول قبله<ref name="beyt">کمرهای، میرزا خلیل. ''بیت المقدس و تحول قبله''. تهران: چاپخانه فردوسی ۱۳۵۷ شمسی</ref>
و فتاوی صحابی کبیر سلمان فارسی است.<ref>کمرهای، میرزا خلیل. ''فتاوی صحابی کبیر سلمان فارسی''
. تهران: چاپخانه اسلامیه، ۱۳۵۱ شمسی</ref>
=== اتحاد مذاهب اسلامی ===
فعالیت شاخص کمرهای تا پایان عمر تلاش در جهت اتحاد مسلمانان جهان و به تعبیر خودش «توحید کلمه برای کلمه توحید» بودهاست:
* در سال ۱۳۳۱ شمسی، میرزا خلیل بهمراه [[سید محمود طالقانی]]، [[سید رضا زنجانی]] و سید صدرالدین بلاغی در کنفرانس بینالمللی شعوب المسلمین در [[کراچی]] شرکت کرد. در یکی از روزهای کنفرانس، وی به ریاست کنفرانس برگزیده شد و در مورد اتحاد اسلامی بین ملل و دول مسلمان سخنرانی نمود.
[[پرونده:
* در سال [[۱۳۳۸]] شمسی، میرزا خلیل بنا بدعوت موتمر عالم اسلامی که در کشور [[اردن هاشمی]] تشکیل شده بود و با
* در سال
▲* در سال [[۱۳۳۸]] شمسی، میرزا خلیل بنا بدعوت موتمر عالم اسلامی که در کشور [[اردن هاشمی]] تشکیل شده بود و با تائید سید حسین [[بروجردی]] بهمراه [[سید محمود طالقانی]] به [[بیتالمقدس]] سفر کرد. در این سفر، اکرم زعیتر <ref name="beyt"/> یک نسخه از کتاب تالیفی خود «القضیة الفلسطینیة» را به کمرهای اهدا نمود که وی متعاقباً آن را جهت ترجمه از عربی به فارسی دراختیار [[علی اکبر هاشمی رفسنجانی]] قرار داد. این کتاب تحت عنوان «سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار» منتشر شد.<ref>[http://www.akramzuayter.org أكرم زعيتر<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
* در سال [[۱۳۴۳]] شمسی، میرزا خلیل پیامی برای ملک فیصل پادشاه عربستان سعودی ارسال داشت که ضمن اظهار نگرانی از تفرقه انگیزیهای قومی و نژادی، از وی خواست که وسیله تفاهم و تقریب بین فقهای مذاهب اسلامی گردد. وی کتابی را که به عربی با عنوان «ارض النبوه جسر عظیم (سرزمین نبوت پل بزرگی است)
▲* در سال [[۱۳۳۸]] شمسی، میرزا خلیل باتفاق [[سید محمود طالقانی]] به [[قاهره]] سفر کرد و از طرف [[سید حسین بروجردی]] از فتوای تاریخی شیخ [[محمود شلتوت]] مفتی اعظم و رئیس [[دانشگاه الازهر]] [[مصر]] دائر بر جواز پیروی از [[شیعه دوازدهامامی|مذهب شیعه جعفری]] یا [[شیعه دوازدهامامی]] به عنوان یکی از مذاهب رسمی اسلام تشکر نمود.<ref>فتوای شيخ محمود شلتوت پایگاه اطلاع رسانی آیتالله بروجردی</ref>
* در سال
▲* در سال [[۱۳۴۳]] شمسی، میرزا خلیل پیامی برای ملک فیصل پادشاه عربستان سعودی ارسال داشت که ضمن اظهار نگرانی از تفرقه انگیزیهای قومی و نژادی، از وی خواست که وسیله تفاهم و تقریب بین فقهای مذاهب اسلامی گردد. وی کتابی را که به عربی با عنوان «ارض النبوه جسر عظیم (سرزمین نبوت پل بزرگی است) تالیف نموده بود به ملک فیصل تقدیم کرد و کوشید وظیفه اتحاد عمومی مسلمانان را به عهده او گذارده، وی را متقاعد کند که در ساختن این پل بزرگ نباید از معارف رسیده از امام علی (ع) غفلت کند.<ref>کمرهای، میرزا خلیل. ارض النبوه جسرعظیم (سرزمین نبوت پل بزرگی است). تهران: چاپخانه اسلامیه، ۱۳۹۵ قمری</ref>
▲* در سال [[۱۳۴۳]] شمسی و در پاسخ به علمای کردستان ایران، میرزا خلیل ضمن بررسی دوران حیات و رهبری خلفای سهگانه راشدین، نتیجه گرفت که ایشان از صحابه و یاران پیامبر اسلام بودند و پیامبر اسلام هیچگاه به آنان توهین نمیکردهاست و از اینرو اهانت به خلفای سهگانه راشدین را جایز نمیداند.<ref>کمرهای، ناصرالدین (گردآوری). رابطه عالم اسلام - همبستگی جهان مسلمین و ولایت امیرالمؤمنین (ع). تهران: چاپخانه حیدری ۱۳۴۴ شمسی</ref>
* در پایان اسفند ماه [[۱۳۴۸]] و آغاز فروردین ماه [[۱۳۴۹]] شمسی، میرزا خلیل در کنگره جهانی هزاره شیخ طوسی در مشهد شرکت نمود. علاقه و اصرار وی برای اتحاد مذاهب اسلامی را میتوان در این جمله خلاصه نمود:<ref>دوانی، علی. هزاره شیخ طوسی. تهران: چاپخانه افق ۱۳۴۹</ref>
: {{نقل قول|امروز هر شیعهای سنی و هر سنی شیعه است}}
* در نوروز سال [[۱۳۵۶]] شمسی، بنا به دعوت شیخ احمد کُفتارو مفتی اعظم کشور سوریه به دمشق عزیمت کرد و در جامع (
=== سایر فعالیتهای عمده ===
میرزا خلیل معتقد بود وظیفه اصلی روحانیت، پرداختن به امور معنوی است. از اینرو، وی را نمیتوان یک سیاستمدار و یا فعال سیاسی نامید اگرچه برخی از فعالیتهایش جنبه سیاسی و اجتماعی بخود میگرفت:
* در تابستان سال [[۱۳۳۰]] شمسی، پس از تصویب [[قانون ملی شدن صنعت نفت]]، میرزا خلیل در نامهای به [[محمد مصدق]] نخست وزیر وقت:<ref>«غنچههای امید را نگهبان باشیم». ''روزنامه اطلاعات ضمیمه'' ۲۲ تیر ۱۳۷۷ شمسی، ۱۸ ربیعالاول ۱۴۱۹ قمری</ref> حقالتالیف کتاب قبله اسلام را به ضمیمه «دعای
* در سال [[۱۳۳۲]] شمسی، میرزا خلیل در سفری به شهرهای [[رشت]] و [[بندر انزلی]] با مشاهده فلس (پولک) [[ماهیان خاویاری]] ([[اوزون برون]]) در زیر میکروسکوپ، فتوای حلال بودن مصرف این نوع ماهیان را صادر نمود.<ref>مسعودی خمینی.'' خاطرات آیتالله مسعودی خمینی '' فصل سوم - خمین، صفحه ۱۹ پایگاه
* در تابستان
* در سال [[۱۳۵۳]] شمسی، نامهای به امضای اسقف اعظم فرانسوا ابومخ دبیر امور غیرمسیحیان واتیکان
* در شروع [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب اسلامی]]، میرزا خلیل بهمراه [[سید محمود طالقانی]] در راهپیمایی عظیم روز تاسوعا برای دستیابی به اهداف و شعارهای انقلاب مردم یعنی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» شرکت نمود. در شهریور [[۱۳۵۹]] پس از آغاز [[جنگ ایران و عراق|جنگ]] توسط دولت [[صدام حسین]] و حمله نظامی به «خاک مقدس وطن»، میرزا خلیل با نوشتن مقاله مبسوطی در [[روزنامه اطلاعات]] تحت عنوان «
▲* در تابستان سال [[۱۳۳۰]] شمسی، پس از تصویب [[قانون ملی شدن صنعت نفت]]، میرزا خلیل در نامهای به [[محمد مصدق]] نخست وزیر وقت:<ref>«غنچههای امید را نگهبان باشیم». ''روزنامه اطلاعات ضمیمه'' ۲۲ تیر ۱۳۷۷ شمسی، ۱۸ ربیعالاول ۱۴۱۹ قمری</ref> حقالتالیف کتاب قبله اسلام را به ضمیمه «دعای تائید و بدرقه همت خدمتگزاران این کشور و این آب و خاک» به «دولت معظم شیعه» واگذار نمود.
▲* در سال [[۱۳۳۲]] شمسی، میرزا خلیل در سفری به شهرهای [[رشت]] و [[بندر انزلی]] با مشاهده فلس (پولک) [[ماهیان خاویاری]] ([[اوزون برون]]) در زیر میکروسکوپ، فتوای حلال بودن مصرف این نوع ماهیان را صادر نمود.<ref>مسعودی خمینی.'' خاطرات آیتالله مسعودی خمینی '' فصل سوم - خمین، صفحه ۱۹ پایگاه اطلاع رسانی حضرت فاطمه معصومه</ref>
▲* در تابستان [[۱۳۴۸]] شمسی، میرزا خلیل نامه سرگشادهای تحت عنوان «فتح بیغرور» به [[ریچارد نیکسون]] رئیس جمهور وقت [[ایالات متحده]] نگاشت و ضمن تبریک <ref>کمرهای، میرزا خلیل. «فتح بیغرور». ''روزنامه اطلاعات''. ۳۰ تیرماه ۱۳۴۸ - شماره ۱۲۹۴۵</ref> فتح کره ماه و تحقق وعده قرآن، از وی خواست که به شکرانه اینکه این فتح آسمانی در زمان خدمت او انجام پذیرفتهاست، اولاً به گرسنگان و آوارگان جهان عموماً و ثانیاً بخصوص به دو میلیون مسلمان آواره عرب در خاورمیانه که بیست سال است آواره و دربدرند، اجازه دهد بر سر خانه و لانه و آشیانه خود برگردند تا فتح دژ آسمان، فتحی همه جانبه باشد.
▲* در سال [[۱۳۵۳]] شمسی، نامهای به امضای اسقف اعظم فرانسوا ابومخ دبیر امور غیرمسیحیان واتیکان <ref>ابومخ، فرانسوا. دبیر امور غیرمسیحیان واتیکان http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/baboumokh.html</ref> توسط سفیر واتیکان در تهران و سرپرست کلیساهای کاتولیک ایران، در [[مسجد فخرالدوله]] تهران به میرزا خلیل تسلیم شد. در این نامه، دوازده سئوال فلسفی از وی استعلام و استفسار گردیده بود. متن کامل فارسی پرسشها و پاسخها به صورت نظم در کتابی تحت عنوان «افق قاب قوسین، سروش قدسی» <ref>انوار شیرازی، سید محمد حسین. ''افق قاب قوسین، سروش قدسی''. تهران: مرکز نشر کتاب سعدی مخبرالدوله ۱۳۵۷ شمسی</ref> منتشر گردیدهاست.
▲* در شروع [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب اسلامی]]، میرزا خلیل بهمراه [[سید محمود طالقانی]] در راهپیمایی عظیم روز تاسوعا برای دستیابی به اهداف و شعارهای انقلاب مردم یعنی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» شرکت نمود. در شهریور [[۱۳۵۹]] پس از آغاز [[جنگ ایران و عراق|جنگ]] توسط دولت [[صدام حسین]] و حمله نظامی به «خاک مقدس وطن»، میرزا خلیل با نوشتن مقاله مبسوطی در [[روزنامه اطلاعات]] تحت عنوان « این ننگ را عرب بکجا میبرد؟ » <ref>کمرهای، میرزا خلیل.«این ننگ را عرب بکجا میبرد؟» ''روزنامه اطلاعات''. اول آبان ماه ۱۳۵۹ – شماره ۱۶۲۶۹</ref> از موضع برحق ایران مشروحاً دفاع نمود.
== درگذشت ==
میرزا خلیل در غروب روز پنجشنبه [[۱۹ مهر]]ماه
== منابع ==
{{پانویس|۲|اندازه=ریز}}
|