غز: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۴:
 
== تاریخچه غزها در تاریخ ایران ==
نام ترکی (آغوزاغوز) قبایل، در تاریخ اسلامی میانه (قرون وسطی) ایران، پدیدار گشت.<ref name="Bosworth">C. Edmund Bosworth, "gozz", in Encyclopædia Iranica, Vol. XI, Fasc. 2, pp. 184-187, http://www.iranicaonline.org/articles/gozz</ref>
 
اغوز در تاریخ به عنوان یکی از قبایل نه‌گانه توغوز اغوز، هست که با همدیگر کنفدراسیون ترک‌های شرقی یا تیو-کیو را تشکیل دادند و در کتیبه اورخون در ابتدای قرن هشتم میلادی، نامشان آمده است. در اواخر قرن هشتم میلادی آنها از سمت مغولستان به سوی غرب به سمت ناحیه‌های فرای رودخانه ارتیش (Erteš)، دریای آرال، و حاشیه‌های [[سیردریا|دره سیردریا]] (اکنون در بخش جنوبی جمهوری قزاقستان است)، حرکت کردند تا وارد تاریخ دنیای اسلامی شوند. در ۲۰۵ هجری / ۸۲۰–۸۲۱ میلادی، توغوز اغوزها، میانه استان سیردریا در اشروسنه را غارت کردند و حکمران خراسان، [[عبدالله طاهر|عبدالله بن طاهر]] (۲۱۳–۲۳۰ هجری/ ۸۲۸–۸۴۵ میلادی) به سرزمین‌های غز یورش برد.<ref name="Bosworth" />
 
نماینده [[ابن فضلان|خلیفه، احمد بن فضلان]] که در تابستان ۳۰۹–۳۱۰ هجری/ ۹۲۲ میلادی از سرزمین خوارزم به رودخانه‌های اورال و امبه در مسیر پادشاهی بلغار در میانه ولگا حرکت می‌کرد، در مورد اغوزهایی در مسیر عبورش در سرزمینشان در دشت Üst Urt بین دریاهای آرال و کاسپین (خزر) دیده بود، شرحی نوشت. او با تمام مهمان نوازی ها و جنگاوری که از آنها دید آنها را قبایلی با سطح فرهنگ پائین، «آوارگانی همچون خرهای وحشی»پائین خواند. با این حال، بعضی از اغوزها، شروع به یکجانشینی کرده و یکی از شهرهایشان [[[[کازالینسک|بایکونور]]|Yengi Kent]] به معنی «شهر نو» در پائین رود سیردریا بود که پایتخت زمستانی حاکمان اغوز مشرک بود.<ref name="Bosworth" />
 
ابن اثیر، به استناد مورخین خراسانی، اظهار می‌کند که اغوزها در دوران [[مهدی (خلیفه)|خلیفه المهدی]] (حکومت ۷۷۵–۷۸۵ میلادی) از سرزمین‌های خیلی دور ترکان (احتمالا مغولستان) به ماوراءالنهر آمدند. در ابتدای قرن نهم میلادی، اغوزها حضور محسوسی در آن ناحیه داشتند. طاهریان با آنها در دشت به نبرد پرداختند، تعداد زیادی از آنها را به عنوان اسیر به کار گرفتند که نتیجه آن، ایجاد انجمن غلامان در [[خلافت عباسیان|خلافت عباسی بود]].<ref name="Golden" />
 
زبان اغوز، در [[محمود کاشغری|زمان محمود کاشغری]] (۴۶۹ هجری/۱۰۷۷ میلادی) نشانگر برخی تفاوت‌ها از دیگر شاخه‌های زبان مشترک ترکی است؛ به به ویژه که به دلیل همسایگی نزدیک با خوارزم و دیگر نواحی زیست‌بوم ایرانی در آسیای مرکزی، از زبان‌های ایرانی وام‌واژه گرفته است.<ref name="Golden">[[پیتر گلدن|Peter B. Golden]], "gozz", in Encyclopædia Iranica, Vol. XI, Fasc. 2, pp. 184-187, http://www.iranicaonline.org/articles/gozz</ref>
 
همچنین نباید ترکمانان اغوز را با گروه ترکمن کناره دریای خزر اشتباه گرفت ، ترکمانان چه از بابت نژاد و چه از بابت زبان تفاوت هایی با ترکمن ها دارند ، همچنین سابقه ترکمانان اغوز به قبل از میلاد برمی گردد ، در حالی که قبایل ترکمن کناره دریای خزر از زمان حمله مغول و و در دوره تیموریان به مرور در این سرزمین جمع شدند ، ولی چند طایفه ترکمان مثل سالور ، ایمور ، بگدلی در بین آنها وجود دارد.
 
== همبستگی اوغوزها با سایر اقوام ترک ==
سطر ۲۳ ⟵ ۲۵:
 
== نقل مسلمانان از اغوز ==
آنچه نویسندگان مسلمان دوره‌های بعد دربارهٔ [[اوغوزخان]] و بیست و چهار قبیلهٔ اوغوز نقل کرده‌اند، از تاریخ غازانی است، بخصوص مورد تواریخ آل سلجوق، که مؤلف آن بلندپروازیهای خیالی چنگیزخان را از تاریخ غازانی گرفته و فقط [[اوغوزخان]] را به جای چنگیزخان نهاده، نمونهٔ خوبی از این اقتباس است. یک دانشمند ترک که در اثر این تحریف دچار اشتباه شده نظر داده‌است که «مجموعهٔ قوانین ترکان اوغوز» «مبنای یاسای معروف چنگیزخان» را برای ما به جای گذارده‌است. همچنین بین ترکمانانترکمنان دریای خزر، اوزخان (به جای [[اوغوزخان]]) تا قرن نوزدهم میلادی به عنوان جد قومشان معروف بود.
 
== زبانشناسی ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/غز»