خرم‌آباد: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
مطالب بدون منبع پوچ و گمراه کننده را حذف نمودم
برچسب‌ها: ویرایش کاربر تازه‌وارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۱:
}}
'''خُرَّم‌آباد''' ({{تلفظ|Khorramabad.ogg}}) {{به لری|خورمووه}} بزرگترین شهر [[مردم لر|لرنشین]]، بیست و سومین شهر پرجمعیت [[ایران]] و مرکز [[استان لرستان]] است. جمعیت خرم‌آباد طبق سرشماری سال [[۱۳۹۰]] [[مرکز آمار ایران]]، ۳۴۸٬۲۱۶ نفر بوده است. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷٬۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های [[زاگرس]] قرار دارد. فاصله خرم‌آباد تا [[تهران]] ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. [[آزادراه ۵ (ایران)|آزادراه شماره پنج]] ایران از این شهر عبور می‌کند.{{سخ}}
در محل کنونی خرم‌آباد از دوره [[ایلام (تمدن)|ایلامیان]] شهری با نام [[خایدالو]] وجود داشته و شهر [[شاپورخواست]] به دستور [[شاپور دوم]] بر خرابه‌های آن و در حدود محل کنونی شهر ساخته شده است. آثار تاریخی به جای مانده نشان می‌دهد خرم‌آباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در [[دوره ساسانیان]] بوده و [[فلک‌الافلاک]] یا دژشاپورخواست از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد شهر است. خرم‌آباد همچنین یکی از پایتخت‌های [[هزاراسپیان]] و [[آل حسنویه]] بوده است.{{سخ}}
[[جاذبه‌های گردشگری]] تاریخی و طبیعی متعددی در سطح شهر خرم‌آباد وجود دارد که از آن جمله می‌توان به فلک‌الافلاک، [[مناره آجری]]، [[پل شکسته (خرم‌آباد)|پل شاپوری]]، [[گرداب سنگی]]، [[سنگ نبشته خرم‌آباد|سنگ نبشته]]، [[آرامگاه باباطاهر (خرم‌آباد)|آرامگاه باباطاهر]] و [[دریاچه کیو]] اشاره کرد به طوری که این شهر برای نخستین بار در ایران از سوی دفتر منطقه‌ای سازمان ملل به عنوان یک شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.{{سخ}}
شهر خرم‌آباد دارای [[اقلیم مدیترانه‌ای|آب و هوایی مدیترانه‌ای]] با میزان بارندگی بسیار به ویژه در فصل‌های بهار و زمستان است و از این روی ششمین مرکز استان پربارش در ایران محسوب می‌شود.{{سخ}}
خرم‌آباد پس از جدایی استان لرستان از [[استان خوزستان|خوزستان]] در سال ۱۳۰۴ خورشیدی به عنوان مرکز استان تعیین و شهرداری آن نیز در سال ۱۳۰۵ تأسیس شد. اهالیاقوام این شهر از قوم <nowiki>[[لر]]</nowiki> و [[کرد]] در این شهر ساکن هستند اما به طور کلی اهالی خرم‌آباد بخشی از [[مردم فیلی]] به شمار می‌آیند. گویش اصلی مردم این شهر [[لری خرم‌آبادی]] است.{{سخ}}
وضعیت اشتغال در خرم‌آباد از شرایط مطلوبی برخوردار نیست و نرخ بیکاری در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵/۵ درصد است. [[پتروشیمی خرم‌آباد]] و [[شرکت صدر فولاد]] از جمله مهمترین صنایع فعال در خرم‌آباد هستند.{{سخ}}
این شهر دارای ده بیمارستان، پنج کتابخانهٔ عمومی، دو سینما، دوازده هتل، ده پارک درون‌شهری و شش مرکز آموزش عالی است.
سطر ۱۰۱ ⟵ ۱۰۲:
;فعالیت‌های سیاسی
 
از احزاب فعال در خرم‌آباد هم‌زمان با حکومت پهلوی می‌توان به فعالیت حزب توده ایران، کمیته محلی شهرستان خرم‌آباد اشاره کرد. پس از حدود یکسال فعالیت این حزب در خرم‌آباد با دستور فرمانده لشکر لرستان فعالیت این کمیته غیرقانونی اعلام شد. در جریان وقایع بهمن ۱۳۲۷ و تیراندازی به [[محمدرضا پهلوی]] برخی اعضای کمیته توده خرم‌آباد نیز دستگیر شدند. پس از این رویداد تمامی فعالیت‌های حزب توده و کمیته خرم‌آباد به صورت مخفی ادامه پیدا کرد.<ref>{{پک|قاسمی|۱۳۷۸|ک=خرم‌آباد شناسی|ص=۲۰|توضیح=}}</ref> حزب توده در خرم‌آباد بین سال‌های ۱۳۳۱ و ۱۳۳۲ حدود ۱٬۰۰۰ عضو داشت.<ref>{{پک|قاسمی|۱۳۷۸|ک=خرم‌آباد شناسی|ص=۲۴|توضیح=}}</ref> از نشریه‌های آزاد چاپ شده در این دوره می‌توان به نشریه لرستان آینده اشاره کرد که این نشریه نیز زیر نظر اعضای حزب توده خرم‌آباد اداره می‌شد.<ref>{{پک|قاسمی|۱۳۷۸|ک=خرم‌آباد شناسی|ص=۲۵|توضیح=}}</ref>{{سخ}} در ۱۵ بهمن ۱۳۳۰ برخی اعضای حزب توده خرم‌آباد با تجمع در [[سبزه‌میدان (خرم‌آباد)|سبزه میدان]] به سمت پادگان ارتش در اطراف قلعه فلک‌الافلاک به راه افتادند. این تجمع باعث تیر اندازی دژبانان ارتش به سوی مردم و زخمی شدن چندین تن شد. پس از آن چندتن از اعضای ارشد کمیته خرم‌آباد را در دادگاهی نظامی در کرمانشاه محاکمه کردند.<ref>{{پک|قاسمی|۱۳۷۸|ک=خرم‌آباد شناسی|ص=۲۶|توضیح=}}</ref>
 
==== دوره جمهوری اسلامی ====
;جنگ ایران و عراق
طی دوره هشت ساله [[جنگ ایران و عراق]]، استان لرستان به دلیل همسایگی با سه استان مرزی در غرب و جنوب غربی ایران از نظر [[سوق‌الجیشیسوق الجیشی]] دارای اهمیت بود. خرم‌آباد نیز به دلیل قرار گیری در مسیر شمال به جنوب و موقعیت راهبردی بارها مورد حملات هوایی و موشکی از سوی ارتش عراق گرفت. نخستین حمله هوایی به شهر خرم‌آباد در تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۶۱ صورت گرفت،<ref name=staffsbasij>{{یادکرد وب| نشانی =http://staffsbasij.sbu.ac.ir/images/سال_شمارجنگ.doc| عنوان =سال شمار ۸ سال جنگ تحمیلی از سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۶۷| تاریخ بازدید =۵ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه بسیج دانشگاه شهید بهشتی | زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6SMpvUtEp| تاریخ بایگانی = ۵ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> در پی این حمله هوایی که مناطق مسکونی شهر را هدف قرار داد ۳۶ نفر کشته و ۳۰۰ نفر زخمی شدند.<ref name=staffsbasij/>{{سخ}}در مجموع شهر خرم‌آباد ۱۴۰ بار مورد حمله هوایی و موشکی قرار گرفته و ۲۳۵۴ نفر در اثر این حملات کشته شدند.<ref name=ensanii>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.ensani.ir/fa/content/68944/default.aspx| عنوان =تاریخچه حملات هوایی و تجاوز رژیم بعث به مناطق مسکونی ایران/۴۷۷۰ پرواز سیاه بر شهرهای سپید | تاریخ بازدید =۵ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =اصغر فتاحی | تاریخ =| ناشر =پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6SMqAjhwQ| تاریخ بایگانی = ۵ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> خرم‌آباد پس از شهرهای آبادان، اهواز، دزفول و ایلام پنجمین شهر ایران با بیشترین دفعات بمباران است.<ref name=ensanii/> برخی برآوردها حاکی از آن است که لرستان از نظر حجم مالی، دومین استان خسارت دیده در طول جنگ ایران و عراق بوده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://safireaflak.ir/fa/news/25024/| عنوان =
لرستان، فراموش خانه بزرگان/نسیم امید در دیار لرستان خواهد وزید؟| تاریخ بازدید =۵ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =سفیر افلاک| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6SMqTAjWt| تاریخ بایگانی =۵ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>
;تظاهرات
سطر ۲۴۱ ⟵ ۲۴۲:
=== تقسیمات کشوری ===
[[پرونده:Sixth province of Iran.PNG|بندانگشتی|180px|[[استان ششم]]]]
طبق قانون تقسیمات کشوری مصوب سال ۱۶ آبان ۱۳۱۶ ایران به شش استان تقسیم می‌شد که خرم‌آباد در [[استان غرب]] قرار داشت. چندی بعد در تاریخ ۳ بهمن همان سال تعداد استان‌ها از شش به ده استان تغییر یافت. طبق این تغییرات که تا سال ۱۳۲۷ پایدار بود خرم‌آباد بخشی از [[استان ششم]] بود. در سال ۱۳۴۴ و طبق تقسیمات تازه خرم‌آباد بخشی از استان خوزستان به شمار می‌رفت که لرستان و خرم‌آباد به عنوان فرمانداری کل اداره می‌شد<ref>{{یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=امیراحمدیان|نام=بهرام|مقاله=تقسیمات کشوری |دانشنامه=[[دانشنامه جهان اسلام]] |نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3749|ویراستاران=|ناشر=|سال=|زبان=fa| پیوند بایگانی =http://archive.isjeXK | تاریخ بایگانی = ۲۸ ژوئیهجولای ۲۰۱۲}}</ref> پس از آن استان لرستان کنونی از استان خوزستان جدا شده و خرم‌آباد به عنوان مرکز این استان تعیین شد.
{{-}}
;موقعیت جغرافیایی
سطر ۲۶۱ ⟵ ۲۶۲:
{{نوشتار اصلی|جنگل‌های زاگرس}}
[[پرونده:منطقه نوژیان.jpg|بندانگشتی|270px|[[جنگل‌های ایران|جنگل‌های بلوط]]، منطقه نوژیان، در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شرق شهر خرم‌آباد<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://mardomsalari.com/template1/News.aspx?NID=145824|عنوان = نوژیان، آبشاری مرتفع در دل جنگل‌های بلوط لرستان | تاریخ بازدید =۱۸ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه روزنامه مردم سالاری| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isHElIO| تاریخ بایگانی =۱۸ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref>]]
شهرستان خرم‌آباد دارای بیش از ۵۰۰ هزار هکتار مرتع است که بیش از ۴۰۰ هزار هکتار از این مراتع از مراتع جنگلی است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://farsnews.com/newstext.php?nn=13930409000789| عنوان =احتمال بروز آتش‌سوزی در ۴۰۰ هزار هکتار از مراتع جنگلی خرم‌آباد| تاریخ بازدید = ۸ اوت ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۳ فروردین ۱۳۹۱ | ناشر =خبرگزاری فارس | زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6RfxUivqh| تاریخ بایگانی =۸ اوت ۲۰۱۴}}</ref> حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از مساحت استان لرستان پوشیده از [[جنگل]] است که این جنگل‌های حوزه رویشی زاگرس از با ارزش‌ترین ذخایر جنگلی جهان است. مهم‌ترین گونه گیاهی در جنگل‌های لرستان [[بلوط]] است که این درختان نقش فوق‌العاده اکولوژیستی دارند و منابع مهمی برای حفظ آب و خاک محسوب می‌شوند. جنگل‌های لرستان از سال {{عدد به فارسی|۱۳۸۸}} دچار بیماری و خسارت شده‌اند که بخشی از این بیماری متوجه عوامل انسانی و بخشی نیز به دلیل عوامل بیولوژیکی است و تا کنون تحقیقاتی در این زمینه انجام نشده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.bornanews.ir/Pages/News-206338.aspx |عنوان = ۱٫۲ میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس به لرستان اختصاص دارد| تاریخ بازدید ={{عدد به فارسی|28}} ژوئیهژوییه ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =خبرگزاری برنا| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://web.archive.org/web/20140728174455/http://www.bornanews.ir/Pages/News-206338.aspx| تاریخ بایگانی ={{عدد به فارسی|28}} ژوئیهژوییه ۲۰۱۴}}</ref>{{سخ}}
[[تغییر اقلیم]] و وجود پدیده [[گرد و غبار]]، افزایش درجه حرارت، تغییر بارش‌ها از برف به باران و عدم تعادل در پراکنش بارندگی‌ها موجب تشدید خشکسالی و نابودی بلوط لرستان شده است. {{عدد به فارسی|۷۰}} درصد علل بیماری [[خشکسالی]] تشخیص داده شده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.jamejamonline.ir/NewsPreview/1444990401781769822 |عنوان = نابودی {{عدد به فارسی|561}} هزار هکتار از جنگل‌های بلوط لرستان| تاریخ بازدید ={{عدد به فارسی|28}} ژوئیهژوییه ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی جام جم| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://web.archive.org/web/20140728175657/http://www.jamejamonline.ir/NewsPreview/1444990401781769822| تاریخ بایگانی ={{عدد به فارسی|28}} ژوئیهژوییه ۲۰۱۴}}</ref>
 
;رودخانه
سطر ۳۳۱ ⟵ ۳۳۳:
از مشاهیر سیاسی پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] در خرم‌آباد می‌توان به [[فتح‌الله پورسرتیپ]] نایب رئیس مجلس شورای ملی،<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۴۱}}</ref> [[محمد پورسرتیپ]] سفیر ایران در اتریش، اسپانیا و سوریه،<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۴۲}}</ref> [[محمد عالیخانی]] سفیر ایران در [[ایالات متحده آمریکا]] و [[اندونزی]]<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۴۳}}</ref> و [[هوشنگ اعظمی لرستانی]] اشاره کرد. اعظمی نقش پررنگی در مبارزات مسلحانه علیه حکومت پهلوی داشت.<ref>{{یادکرد وب
| نشانی =http://www.aftabir.com/glossaries/instance/book/188163/یادهای-ماندگار-خاطرات-من-و-همسرم-دکتر-هوشنگ
| عنوان =یادهای ماندگار خاطرات من و همسرم دکتر هوشنگ| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه آفتاب| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69XpxMTFu| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> از چهره‌های سرشناس سیاسی پس از انقلاب ۱۳۵۷ می‌توان به [[سید حسن طاهری خرم‌آبادی]]،<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۰۲}}</ref> [[مهدی قاضی]]<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۰۶}}</ref> و [[سید فخر الدین رحیمی]]<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۲۰۳}}</ref> اشاره کرد. از مشاهیر دیگر می‌توان به [[روح‌الله کمالوند]] بنیانگذار [[حوزه علمیه کمالیه]] اشاره کرد.<ref>{{پک|کاظمی|۱۳۷۶|ک=مشاهیر لر|ص=۱۴۶}}</ref>{{سخ}}از چهرهای سرشناس هنری اهل خرم‌آباد می‌توان به [[وحید موسائیان]] کارگردان سینما، [[مسعود رایگان]] بازیگر تلویزیون و سینما و [[نصرالله کسرائیان]] اشاره کرد. [[رضا سقایی]]، [[محمد میرزاوند]] و [[فرج علیپور]] از هنرمندان موسیقی اهل خرم‌آباد هستند.{{سخ}} [[همایون بهزادی]]،<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2544397| عنوان =سر طلایی، قیمت خود را نمی‌شکند| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =روزنامه شرق| تاریخ =۲۹ تیر ۱۳۹۱| ناشر =بانک اطلاعات نشریات کشور| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69XqSTPC3| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> [[آرش کمالوند]]،<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.jamejamonline.ir/papertext.aspx?newsnum=100886442271| عنوان =با ملی‌پوشان اعزامی به رقابت‌های جهانی والیبال| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۰۱ مهر ۱۳۸۹| ناشر =جام‌جم آنلاین| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69XqbPlrd| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> [[آرش میراسماعیلی]]، [[بیژن کوشکی]]،<ref>{{یادکرد وب
| نشانی =http://www.esteghlali.com/blog/view/id_13410/title_پسر-عموی-رییس-جمهور-و-بیژن-کوشکی/| عنوان =پسر عموی رئیس جمهور و بیژن کوشکی| تاریخ بازدید = ۳ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه استقلالی| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.ismcbnw| تاریخ بایگانی =۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> [[غلام‌رضا محمدی]]، [[مرتضی سپه‌وند]]،<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8812221350| عنوان =مرتضی سپهوند مرد سال ورزش لرستان شد| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۲۳ اسفند ۱۳۸۸| ناشر =خبرگزاری فارس| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69Xr1dpe3| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> [[ناصر میرزایی]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1395708| عنوان =تشییع پیکر ناصر میرزایی| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۷ شهریور ۱۳۹۰| ناشر =خبرگزاری مهر| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69Xr8XoXT| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> [[وحید امیری]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.isna.ir/news/94111106451/امیری-هنوز-صدای-دیرک-در-گوشم-می-پیچد-از-خیلی-لذت-های-زندگی-ام| عنوان =امیری: هنوز صدای دیرک در گوشم می‌پیچد/ از خیلی لذت‌های زندگی‌ام گذشتم| تاریخ بازدید = ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶| نویسنده =نیما علیپور| تاریخ =۱۱ بهمن ۱۳۹۴| ناشر =خبرگزاری ایسنا| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6kTB4zyOS| تاریخ بایگانی =۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶}}</ref> و [[علیرضا بیرانوند]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mehrnews.com/news/3660561/نخستین-خرید-تیم-فوتبال-پرسپولیس-مشخص-شد-بیرانوند-سرخپوش-شد| عنوان =نخستین خرید تیم فوتبال پرسپولیس مشخص شد/ بیرانوند سرخپوش شد| تاریخ بازدید = ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶| نویسنده =| تاریخ = ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۵| ناشر =خبرگزاری مهر| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6kTBfbmmS| تاریخ بایگانی =۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶}}</ref> چهرهای سرشناس ورزشی شهر خرم‌آباد هستند.{{سخسر خط}}از چهره‌های علمی خرم‌آباد می‌توان به [[امیر خان سپهوند|امیرخان سپهوند]] پدر [[حقوق کیفری]] ایران<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://yaftenews.ir/notes/social/6314-sepahvand.html| عنوان = لرستان، زادگاه پدر حقوق جزای ایران + عکس | تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۰۷ آبان ۱۳۹۳ | ناشر =خبرگزاری یافته| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isioyes| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/75795/ایستاده-بر-پله-آخر-(یادبودی-برای-اولین-سالگرد-درگذشت-دکتر-امیر-خان-سپه-وند)|عنوان = ایستاده بر پله آخر (یادبودی برای اولین سالگرد درگذشت دکتر امیر خان سپه وند) | تاریخ انتشار =بهار و تابستان ۱۳۸۵ | ناشر = مجله گواه| زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.dadyaran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=84:1391-01-17-09-50-27&catid=18:1390-12-17-08-30-22&Itemid=103| عنوان = دکتر امیرخان سپهوند | تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه مؤسسه حقوقی دادیاران| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isjs8vl| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref> و [[ربیعا اسکینی]] حقوقدان مطرح در زمینه [[حقوق تجارت]] اشاره کرد.{{مدرک}}<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://haghgostar.ir/ShowPost.aspx?ID=51| عنوان =ربیعا اسکینی| تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه حق گستر، پایگاه تخصصی نشر مقالات حقوقی| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.islvwr8| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.dadyaran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=176:1392-01-21-03-51-04&catid=18:1390-12-17-08-30-22&Itemid=103| عنوان = دکتر ربیعا اسکینی | تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه مؤسسه حقوقی دادیاران| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isdlsew| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref> از [[روزنامه‌نگار|روزنامه‌نگاران]] سرشناس خرم‌آبادی می‌توان به [[سید فرید قاسمی]] اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.hamshahrionline.ir/details/79018| عنوان = زندگینامه: سید فرید قاسمی| تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۸ اردیبهشت ۱۳۸۸| ناشر =وب‌گاه همشهری آنلاین| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.islx7vk| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.hamshahrionline.ir/details/152422| عنوان = به بهانه مطبوعات ایرانی | تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =یونس شکرخواه| تاریخ =۷ آذر ۱۳۹۰| ناشر =وب‌گاه همشهری آنلاین| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.islkfdc| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2741194| عنوان = نامش «سید فرید قاسمی» است| تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =پژمان موسوی| تاریخ =۷ خرداد ۱۳۹۲| ناشر =روزنامه شرق| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.iskhacv| تاریخ بایگانی = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref>
 
{{وسط|
سطر ۳۵۷ ⟵ ۳۵۹:
 
=== واحدهای صنعتی ===
پس از انقلاب ۱۳۵۷ و خصوصاً پس از اتمام [[جنگ ایران و عراق]] وعده ساخت چند کارخانه بزرگ در [[شهر]] خرم‌آباد از سوی [[دولت|دولت‌های]] مختلف [[حکومت جمهوری اسلامی ایران|حکومت جمهوری اسلامی]] داده شده است که از آن جمله می‌توان به ساخت کارخانه سیمان، ساخت نیروگاه و ساخت مجتمع ۵۰۰ هزار تنی نورد اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.ebtekarnews.com/ebtekar/news.aspx?nid=47640 |عنوان=کارخانه سیمان و نیروگاه خرم‌آباد، بودن یا نبودن |ناشر=وب‌گاه روزنامه ابتکار |تاریخ=۱۴اردیبهشت ۱۳۸۸|تاریخ بازدید=۵‌۵ فروردین ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/68O0ccam8 | تاریخ بایگانی = ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100891877863 |عنوان=احداث کارخانه ۵۰۰ هزار تنی نورد در خرم‌آباد |ناشر=وب‌گاه روزنامه جام جم |تاریخ=۰۳ آذر ۱۳۸۹|تاریخ بازدید=۵‌۵ فروردین ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/68O0d25lC | تاریخ بایگانی = ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲}}</ref> از صنایع فعال شهر می‌توان به [[شرکت صدر فولاد]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://lorestan.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=37799 |عنوان=راه‌اندازی خط ذوب‌آهن استان در سال‌جاری |ناشر=ایسنا |تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۶ فروردین ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6S6pmRD1N| تاریخ بایگانی = ۲۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref> اشاره کرد.
 
;پتروشیمی
[[پرونده:Khorramabad Petrochemical.jpg|400px|بندانگشتی|چپ|پتروشیمی خرم‌آباد]]
{{اصلی|پتروشیمی خرم‌آباد}}
پتروشیمی خرم‌آباد در سال ۱۳۸۶ توسط [[شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران]] و با همکاری کنسریوم اسپانیایی تکنی مونت و نارگان بنیانگذاری شد.<ref name=bpc>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.bpc.co.ir/far/lorestan.htm |عنوان=شرکت پتروشیمی لرستان (سهامی خاص) |ناشر=وب‌گاه شرکت سهامی پتروشیمی باختر |تاریخ=|تاریخ بازدید=۵ اوت ۲۰۱۴| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6RbHqUcCg | تاریخ بایگانی =۵ اوت ۲۰۱۴}}</ref> این پتروشیمی بخشی از [[خط لوله اتیلن غرب]] است. بزرگی این پتروشیمی ۱۳۰ هکتار است و مالکیت این مجتمع به طور کامل متعلق به [[شرکت پتروشیمی باختر]] است.<ref name=bpc/> [[حسن روحانی]] رئیس جمهور وقت ایران در خرداد ۱۳۹۳ و پس از بازدید از پتروشیمی خرم‌آباد وعده ساخت یک شهرک صنایع پایین دستی را در کنار این مجتمع داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://dolat.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=243743 |عنوان=شهرک صنایع پایین دستی پتروشیمی در خرم‌آباد احداث خواهد شد |ناشر=پایگاه اطلاع‌رسانی دولت |تاریخ=۲۸ خرداد ۱۳۹۳|تاریخ بازدید=۲۰‌۲۰ ژوئن ۲۰۱۴| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6QSyZAcuj| تاریخ بایگانی = ۲۰ ژوئن ۲۰۱۴}}</ref>
 
;نیروگاه سیکل ترکیبی
سطر ۳۶۹ ⟵ ۳۷۱:
 
=== مشکلات صنعت ===
نرخ بیکاری در استان لرستان و همچنین شهر خرم‌آباد به عنوان بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان در سال ۱۳۹۱ معادل ۲۰/۴ درصد بوده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.khabaronline.ir/detail/303344/Economy/market| عنوان =مرکز آمار آخرین میزان بیکاری را اعلام کرد/ لرستان رتبه نخست جمعیت بیکار را کسب کرد| تاریخ بازدید =۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۲۲ تیر ۱۳۹۲| ناشر =خبرآنلاین| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.iskXgVa| تاریخ بایگانی = ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> این آمار با ۳/۳ درصد کاهش در سال ۱۳۹۲ به ۱۷/۱ درصد رسید<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930125000116| عنوان =نرخ بیکاری به ۱۰/۴ درصد کاهش یافت/ لرستان رکورددار بیکاری| تاریخ بازدید =۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۲۵ فروردین ۱۳۹۳| ناشر =خبرگزاری فارس| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isPkV2U| تاریخ بایگانی = ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> و در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵/۵ درصد است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mardomsalari.com/template1/News.aspx?NID=139860| عنوان = نرخ بیکاری سنین ۱۹ تا ۲۴ سال در لرستان ۳۵/۵ است | تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۲۲ تیر ۱۳۹۱| ناشر = وب‌گاه روزنامه مردم‌سالاری| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69XuhlHa5| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲}}</ref> [[استان لرستان|لرستان]] در پنج سال گذشته همواره در رتبه‌های نخست کشوری از نظر نرخ بیکاری قرار داشته است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1135091 |عنوان=آمار مقایسه‌ای نرخ بیکاری در ۵ سال اخیر |ناشر=خبرگزاری مهر |تاریخ=۳۱ مرداد ۱۳۸۹|تاریخ بازدید=۵ فروردین ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/68O0UKXwI | تاریخ بایگانی = ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲}}</ref>{{سخ}}پس از [[انقلاب ۱۳۵۷]] صنعت در خرم‌آباد به طرز چشم‌گیری دچار رکود شد، بسیاری از کارخانه‌های مهم شهر مانند کارخانه صنایع چرم و پوست،<ref name=iran-tejarat/> کارخانه پارسیلون،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.lornews.com/content.php?id=582 |عنوان=کارخانه پارسیلون خرم‌آباد موضوع حیثیتی استان لرستان است |ناشر=خبرگزاری غیردولتی لرستان |تاریخ=۱۸ مهر ۱۳۸۹ |تاریخ بازدید=۵‌۵ فروردین ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/68O0bnBK0 | تاریخ بایگانی = ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲}}</ref> شرکت پرس ایران،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.yaftenews.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=2760:alexa-google-yahoo&catid=63:economic&Itemid=100 |عنوان=وقتی «پِرِس» لرستان برای همیشه پِرِس شد!|ناشر=یافته نیوز|تاریخ=۱۱ دی ۱۳۹۲ |تاریخ بازدید=۳‌۳ سپتامبر ۲۰۱۴| پیوند بایگانی =http://archive.isLzaOY | تاریخ بایگانی = ۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> یخچال سازی بوژان<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://hra-news.org/fa/labor/1-13081Itemid=100 |عنوان=تعطیلی دو کارخانه، بیکار شدن ۳۷۰ کارگر و پنج تجمع اعتراضی در طول یک هفته|ناشر=خبرگزاری هرانا|تاریخ=۱۸ آذر ۱۳۹۱ |تاریخ بازدید=۳‌۳ سپتامبر ۲۰۱۴| پیوند بایگانی =http://archive.isHllnR | تاریخ بایگانی = ۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> و دیگر کارخانه‌های شهر یا به دلیل [[خصوصی‌سازی]] و یا به دلیل خروج از استان لرستان به تعطیلی کشیده شدند.
 
== ساختار شهری ==
سطر ۴۰۳ ⟵ ۴۰۵:
* [[بیمارستان کودکان شهید مدنی]]، به صورت تخصصی به خدمات دهی به گروه سنی کودکان اختصاص دارد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://madani.lums.ac.ir| عنوان =بیمارستان شهید مدنی| تاریخ بازدید =۵ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان لرستان| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.is6ugxP| تاریخ بایگانی =۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>
* [[بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی قلب]]، دارای ۸۷ تحت‌خواب است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://mehrnews.com/TextVersionDetail/2357731| عنوان =ضربان ضعیف بیمارستان قلب خرم‌آباد/ فضای ناکافی و بیمارانی که تجمیع می‌شوند| تاریخ بازدید =۵ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۴ شهریور ۱۳۹۳| ناشر =خبرگزاری مهر| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.is6VtpO| تاریخ بایگانی =۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>
* [[بیمارستان اعصاب و روان]]، در سال ۱۳۷۸ به بهره‌برداریبهره‌بردای رسید.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://nerves.lums.ac.ir| عنوان =دربارهٔ بیمارستان اعصاب و روان امام رضا| تاریخ بازدید =۵ اکتبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =وب‌گاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان لرستان| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isbP3oV| تاریخ بایگانی =۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>
{{-}}
 
سطر ۴۱۳ ⟵ ۴۱۵:
;ترافیک و ناهمواری خیابان‌ها
[[پرونده:Shariati Blvd khorramabad.jpg|بندانگشتی|220px|بلوار شریعتی، شرق خرم‌آباد]]
از مهمترین مشکلات شهری در شهر خرم‌آباد ترافیک در معابر این شهر است. مهمترین دلیل این ترافیک عرض کم خیابان‌های شهر به خصوص در خیابان‌های حافظ و انقلاب است. این دو خیابان که مراحل تعریض آنها با وقفه چند ساله روبرو شده تأثیر فراوانی در ترافیک مرکز و شمال شهر داشته است. از دیگر علل ترافیک در شهر نبود پارکینگ‌های مناسب و کافی دانست، که همین امر باعث به وجود آمدن مشکلات مربوط به پارک خودرو به خصوص در مرکز شهر شده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=12810| عنوان = ترافیک، مشکل بزرگ خیابان‌های خرم‌آباد | تاریخ بازدید =۲۶ اوت ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۶| ناشر =وب‌گاه روزنامه ابتکار| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6S6rtNg9R| تاریخ بایگانی =۲۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref>{{سخ}}ناسازگاری خیابان‌های شهر با حجم تردد وسایل نقلیه مهمترین عامل ترافیک شهری است که این مشکل در شهر خرم‌آباد نیز وجود دارد و پیش بینی‌های مناسب جهت آماده‌سازی خیابان‌ها به نسبت رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه صورت نگرفته است. مراکز اداری و قطب‌های صنعتی در نقاط شمال و جنوب خرم‌آباد قرار دارند که مردم ناچارند برای رسیدن به محل کار خود از مرکز شهر تردد کنند که این خود به ایجاد ترافیک سنگین در مرکز شهر دامن زده است.<ref name=hmshri>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.hamshahrionline.ir/details/168345| عنوان =گره ترافیک خرم‌آباد هر روز کورتر می‌شود | تاریخ بازدید =۲۶ اوت ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۱| ناشر =وب‌گاه روزنامه همشهری| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6S6s6e0Po| تاریخ بایگانی =۲۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref>{{سخ}} برای ساماندهی ترافیک، طرح‌های مختلفی پیشنهاد شده‌است که از جمله آموزش فرهنگ ترافیک به مردم، [[سامانه ترابری هوشمند|سامانه کنترل هوشمند ترافیک]]،<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mehrnews.com/detail/News/2223807| عنوان =خیابانهای شهر خرم‌آباد به دوربینهای کنترل ترافیک مجهز می‌شوند | تاریخ بازدید =۲۶ اوت ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۸ بهمن ۱۳۹۲| ناشر =خبرگزاری مهر| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6S6sGipCB| تاریخ بایگانی =۲۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref> تعریض برخی خیابان‌های شهر به دست کم ۳۶ متر و ساخت [[مونوریل]] اشاره کرد.<ref name=hmshri/>
 
;آلودگی هوا
سطر ۵۸۴ ⟵ ۵۸۶:
;موزه فلک‌الافلاک
{{اصلی|موزه فلک‌الافلاک}}
موزه فلک‌الافلاک یا موزه قلعه<ref name="hamshahrionline">{{یادکرد وب| نشانی =http://hamshahrionline.ir/details/132586| عنوان =آشنایی با موزه قلعه فلک الافلاک، لرستان| تاریخ بازدید = ۸ اوت ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۳۰ فروردین ۱۳۹۰ | ناشر =همشهری آنلاین| زبان = قارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6Rg02tqp3| تاریخ بایگانی =۸ اوت ۲۰۱۴}}</ref> یکی از موزه‌های مردم شناسی استان لرستان است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://lorestan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=1686| عنوان =لیست موزه‌های استان لرستان| تاریخ بازدید = ۲۸ مه ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =| ناشر =اداره کل میراث فرهنگی و صنایع گردشگری استان لرستان| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6PuQDgEP1| تاریخ بایگانی =۲۸ مه ۲۰۱۴}}</ref> این موزه در قلعه فلک‌الافلاک قرار دارد و در دوره پهلوی با قرار دادن برخی مدارک فرهنگی فعالیت خود را آغاز کرد اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت آن متوقف شد. موزه پس از جنگ ایران و عراق و در سال ۱۳۶۷ فعالیت خود را از سر گرفت.{{سخسر خط}}
بخش مردم شناسی موزه قلعه در سال ۱۳۸۱ با همکاری علیرضا فرزین افتتاح شد و دارای ۱۲ سالن است که آداب و رسوم مردم لر را به نمایش می‌گذارد.<ref name=hamshahrionline/>
 
سطر ۷۱۷ ⟵ ۷۱۹:
 
=== پایانه مسافربری ===
خرم‌آباد فاقد پایانه مسافربری برون استانی است و شرکت‌های مسافربری در بلوار شریعتی به صورت تعاونی و جداگانه به ارائه خدمات می‌پردازند و این امر باعث ایجاد ترافیک در ورودی شرق شهر خرم‌آباد به خصوص در بلوار شریعتی شده است. [[هرمز نصیری]] شهردار سابق خرم‌آباد در تیرماه سال ۱۳۹۱ اعلام کرد مبلغ ۷۰ میلیارد ریال وام برای ساخت یک پایانه مسافربری برون شهری درخواست شده و به زودی مراحل ساخت پایانه آغاز خواهد شد.{{سخسر خط}}
علیرضا صادقی معاونت عمرانی شهرداری خرم‌آباد در بهمن ۱۳۹۲ اظهار کرد پروژهٔ ساخت ترمینال برون استانی در حال حاضر در دست اجرا است و انتظار می‌رود در ۲ یا ۳ سال آینده، به طور کامل به بهره‌برداری برسد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.tasnimnews.com/Home/Single/264623| عنوان =بهره‌برداری از پایانه مسافربری برون‌استانی خرم‌آباد تا ۲ سال آینده| تاریخ بازدید =۳ سپتامبر ۲۰۱۴| نویسنده =| تاریخ =۱۰ بهمن ۱۳۹۲ | ناشر =خبرگزاری تسنیم| زبان = قارسی| نشانی بایگانی =http://archive.isiVD5s| تاریخ بایگانی =۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1648192| عنوان =احداث ترمینال خرم‌آباد قطعی شد، شهردار: وضعیت کنونی در شأن مردم نیست| تاریخ بازدید = ۲ اوت ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۲۲ تیر ۱۳۹۱| ناشر =خبرگزاری مهر| زبان = فارسی| نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/69cOggmti| تاریخ بایگانی = ۲ اوت ۲۰۱۲}}</ref>
 
سطر ۸۵۱ ⟵ ۸۵۳:
}}
* {{رسمی|www.khoramabad.ir|پرتال شهرداری خرم‌آباد}}
* [http://lorestan.ichto.ir/LinkClick.aspx?fileticket=nzvmqbFNoP0=%3d&tabid=1688 نقشه خرم‌آباد]
 
{{Navboxes
سطر ۸۶۶ ⟵ ۸۶۸:
}}
 
{{شهرستان خرم‌آباد}}
[[رده:خرم‌آباد|خرم‌آباد]]
[[رده:شهرهای استان لرستان]]
[[رده:مراکز استان‌های ایران]]
[[رده:مناطق مسکونی در شهرستان خرم‌آباد]]
[[رده:شهرهای ایران]]