لتونی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: جایگزینی خودکار متن (-#e6e6ff +#e5edff) |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) جز دارای عبارت جادویی، + ماژول ابرابزار با استفاده از AWB |
||
خط ۷۸:
|کد زبان=en
}}</ref>
پارلمان لتونی، در ۴ مه [[۱۹۹۰ (میلادی)|۱۹۹۰]] استقلال لتونی را از اتجاد جماهیر شوروی تصویب کرد. استقلال کامل این جمهوری در تاریخ ۲۱ اوت [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] روی داد.<ref name="EnWiki" />
== سیاست ==
خط ۸۹:
برگزاری این همه‌پرسی پس از آن کلید زده شد که ماه مه پیش از آن [[والدیس زاتلرس]]، رئیس جمهوری پیشین لتونی از اختیارات خود به عنوان رئیس جمهوری استفاده کرد تا پارلمان را منحل کند اما این تصمیم وی می‌بایست توسط اکثریت رای‌دهندگان در لتونی پشتیبانی می‌شد. رئیس جمهوری پیشین لتونی پیش از این از اقدام قانونگذاران پارلمان این کشور در جلوگیری از تحقیقات دربارهٔ فساد مالی میان قانونگذاران و بازرگانان لتونی خشمگین شده بود. یک هفته پس از آن، قانونگذاران که در لتونی هر چهار سال یک بار رئیس جمهوری را انتخاب می‌کنند، با ریاست جمهوری مجدد زاتلرس مخالفت کرده و [[آندریس برزینس]]، رقیب وی که یک قانونگذار ثروتمند است را انتخاب کردند.<ref name="همان منبع">همان منبع.</ref>
بسیاری از مردم لتونی با زاتلرس هم‌عقیده هستند که سیاستمداران و تجار ثروتمند در لتونی از طریق روابط کاری و شخصی با قانونگذاران پارلمانی و یا حتی با ورود به پارلمان به عنوان قانونگذار، نفوذ بسیار زیادی در سیاست پیدا کرده‌اند.<ref name="ReferenceA" />
== زبان ==
خط ۹۶:
در درازای تاریخ لتونی دارای پیوندهای پرآشوبی با کشورهای [[آلمان]]، [[سوئد]]، [[روسیه]] و [[لهستان]] بوده‌است و همواره چهره‌ای چندفرهنگه داشته‌است. در روند اشغال این سرزمین به دست [[شوروی]] میان سال‌های [[۱۹۴۰ (میلادی)|۱۹۴۰]]-[[۱۹۴۱ (میلادی)|۱۹۴۱]] و سپس [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵]]-[[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] سیاست روسی‌سازی آن دولت اثر بسیاری بر زبان لتونیایی گذارد. در این دو دوره نزدیک به یک‌سوم لتونیایی‌ها تبعید شدند و یا آزارهایی دیگر بدان‌ها روا داشتند. همچنین کوچاندن بزرگ مردمانی از [[روسیه]]، [[اوکراین]] و [[روسیه سفید]] از سوی شوروی به لتونی شمار لتونیایی‌زبانان را از ۸۰درصد در سال [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]] به ۵۲درصد در [[۱۹۸۹ (میلادی)|۱۹۸۹]] کاهش داد. بسیاری از این کوچندگان هرگز کوششی در آموختن لتونیایی ننمودند.<ref name="ReferenceB">نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، [[:w:en:Latvian language|Latvian language]]. (۳۱ سپتامبر ۲۰۱۲)</ref>
پس از استقلال دوباره لتونی در [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] سیاست نوین آموزشی دربارهٔ زبان لتونیایی طرح شد و هدف نخستین آنان آموزش زبان اقلیت‌ها در نظامی دوزبانه بود.<ref name="ReferenceB" />
پس از استقلال لتونی، روس‌زبان‌های لتونی، که حدود یک سوم جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، بارها از تبعیض علیه خود شکایت کرده‌اند. در بهمن‌ماه ۹۰ (فوریه ۲۰۱۲) نتایج یک همه‌پرسی در لتونی مشخص کرد که مردم این کشور با تبدیل زبان روسی به یک زبان رسمی در این کشور مخالفند.<ref>بی‌بی‌سی فارسی: [http://www.bbc.co.uk/persian/rolling_news/2012/02/120219_rln_u06_latvia_russian.shtmlمردم لتونی زبان روسی را نخواستند]. ۱۹ فوریه ۲۰۱۲–۳۰ بهمن ۱۳۹۰.</ref>
خط ۱۳۶:
=== شهرها ===
[[پرونده:Riian vanhakaupunki.jpg|بندانگشتی|260px|[[ریگا]].]]
لتونی از کم‌تراکم‌ترین کشورهای اروپا است. از ۷۷ شهر این کشور، تنها ۲۳ شهر جمعیتی بالاتر از ده‌هزار نفر دارند.<ref>{{cite web|url=http://www.li.lv/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=1060|title=Latvia in Brief|publisher=Latvian Institute|accessdate=۲۱ November ۲۰۱۱}}</ref> ۶۸ درصد از مردم لتونی در محیط‌های شهری زندگی می‌کنند و ۳۲ درصد روستانشین‌اند.<ref name="همان منبع" />
جمعیت بزرگ‌ترین شهرهای لتونی:
* [[ریگا]] - ۷۰۲٫۸۹۱<ref name="population">{{cite web|url=http://data.csb.gov.lv/DATABASEEN/Iedzsoc/Annual%20statistical%20data/04. ٪۲۰Population/04. ٪20Population.asp |title=Table IE52:Resident Population by Region, City and District at the beginning of the year |publisher=csb.gov.lv}}</ref>
| |||