ویکی‌پدیا

آلبانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ←‏top: اصلاح برچسب با استفاده از AWB
جز اصلاح و تمیزکاری مقاله، + ماژول ابرابزار با استفاده از AWB
خط ۳:
{{جعبه اطلاعات کشور|
نام اصلی = Republika e Shqipërisë |
نام فارسی رسمی = جمهوری آلبانی |
نام عادی = آلبانی |
تصویر پرچم = Flag of Albania.svg |
تصویر نشان ملی = Albania state emblem.svg |
شعار ملی = تو ای آلبانی، به من بزرگواری بخش، به من نام آلبانیایی بخش. |
سرود ملی = [[سرود ملی آلبانی|سرودی برای پرچم]] |
نقشه = Europe-Albania.svg|thumb|200px |
پایتخت = [[تیرانا(پایتخت)|تیرانا]] |latd=۴۱|latm=۲۰|latNS=N|longd=۱۹|longm=۴۸|longEW=E|
خط ۱۶:
نوع حاکمان = • [[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست‌وزیر]] |
نام حاکمان = [[بوجار نیشانی]]{{سخ}}[[ادی راما]] |
نحوه تشکیل = استقلال |
موارد منجر به تشکیل = از [[امپراتوری عثمانی]]{{سخ}}از [[ایتالیا]] |
تاریخ تشکیل =[[۲۸ نوامبر]] [[۱۹۱۲ (میلادی)|۱۹۱۲]]{{سخ}}[[اکتبر]] [[۱۹۴۴ (میلادی)|۱۹۴۴]] |
مساحت = |
رتبه مساحت = ام |
درصد آبها = ۴٫۷ |
سال براوردبرآورد جمعیت = [[۲۰۰۷ (میلادی)|۲۰۰۷]] |
جمعیت = ۳٬۵۶۳٬۱۱۲ |
رتبه جمعیت = ۱۲۶ام |
تراکم جمعیت = ۱۲۳ |
رتبه تراکم جمعیت = ۶۳ام |
خط ۳۵:
شاخص توسعه انسانی = - |
رتبه شاخص توسعه انسانی = ۴۵ام |
وضع شاخص توسعه انسانی = <fontspan colorstyle="color:#009900;">بالا</fontspan> |
واحد پول = لک |
کد واحد پول = ALL |
منطقه زمانی = CET |
خط ۴۲:
utc = ۱+ |
dst = ۲+ |
کد بین‌المللی خودرو = |
دامنه اینترنتی = [[.al]] |
پیش‌شماره تلفنی = ۳۵۵ |
خط ۷۱:
آلبانی دارای تمدن و فرهنگ دیرینه و کهنی است. شواهد و مدارک بی‌شمار کشف شده از دوران نوسنگی، آلات و ابزار سنگی مورد استفاده قرارگرفته که متعلق به ۱۰۰۰۰ سال تا ۱۰۰۰۰۰ سال پیش بوده‌است. شواهد استقرار فرهنگی مهمی در دوره جدید عصر حجر و دوره سوم عصر حجر که بین ۲۰۰۰ سال تا ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح دلالت می‌کند.
 
نیاکان آلبانیایی‌ها را قوم هندواروپایی [[ایلیری]] تشکیل می‌دهندمی‌دهند،<ref>{{پک|ولی اللهیولی‌اللهی ملکشاه|۱۳۷۵|ک= آلبانی|ص=۷}}</ref>، بعضی‌ها معتقدند که ایلیری‌ها حدود ۲۵۰۰ سال پیش از اروپای مرکزی و مشخصاً آلمان کنونی به ایلیریا شامل منطقه‌ای چند بار وسیعتر از آلبانی کنونی مهاجرت کردند. تاریخ آلبانی نشان می‌دهد که در اوایل هزاره دوم قبل از میلاد در ایلیریا مردمانی زندگی می‌کرده که آنها را قوم [[ایلیری]] می‌نامیم، گسترده جغرافیایی ایلیریا بسیار وسیعتر از آلبانی کنونی بوده‌است و اسلوونی، کرواسی، مونته‌نگرو و مقدونیه و یونان شمالی را شامل می‌شده‌است. در نقاط دیگر بالکان از جمله هرزگوین و مونته‌نگرو، ایلیری‌ها در مقابل مهاجمان روم و [[اسلاو]] عقب‌نشینی کردند و عمدتاً ایلیری‌ها در منطقه کنونی آلبانی ماندگار شدند. فرهنگ ایلیریایی‌ها بسیار قدیمی و از زمان سنگی متکامل شده‌است این فرهنگ در سرزمین آلبانی تا دوره برنز حدود سال ۲۰۰۰ پیش از میلاد مسیح بوده‌است. در طی سده‌های پیاپی، اندیشه، آداب و رسوم ایلیری با مسیحیت و اسلام در آلبانی پیوند خورده‌است.
 
منطقه آلبانی از دیرباز، مورد توجه قدرت‌های بزرگ بود. نخست، یونانیان در دوران پیش از ظهور مسیحیت به این منطقه حمله کردند و منطقه را تحت سلطه خود درآوردند. ایلیری‌ها در مناطق جنوبی و حاشیه دریای آدریاتیک، از یونانی‌ها شکست خوردند. یونانی‌ها، مستعمرات خود از جمله شهرهای [[اپیدامنوس]] و [[آپولونیا]] (جنوب آلبانی) را در سده هفتم پیش از میلاد بنا کردند. مبارزه ایلیری‌ها با یونانی‌ها در آب‌های دریای آدریاتیک سده‌ها ادامه داشت. دزدان دریایی ایلیر، مانع از برقراری امنیت و نظم مطلوب یونانی بودند.<ref>Dosti,R:"The Times",page 1.Albanina's ancient history</ref>
خط ۸۷:
بسیاری از روشنفکران مسیحی و یا روشنفکران مسلمان [[لاییک]]، با هدف ایجاد جامعه‌ای متمایز با جامعه عثمانی آلبانی، توجه زیادی به قهرمانان و شخصیت‌های مسیحی کردند. ضدیت با عثمانی به عنوان بیگانگان و متجاوزان، به طرح ادبیات ضد دینی و یا مسیحیایی منجر شد. دولت کمونیستی آلبانی نیز در سال ۱۹۶۸، [[اسکندربیگ]] را قهرمان ملی اعلام کرد. اسکندربیگ قهرمان آلبانیایی است که در کودکی اسلام آورد و در دربار [[سلطان مراد دوم]] تربیت شد. سلطان بعدها او را به دلیل شجاعت و شایستگی‌های نظامی، به مقام بیک رسانید و فرماندهی قشون نظامی را بدو سپرد ولی اسکندربیک به آلبانی بازگشت و دوباره به مسیحیت گروید و نام گیرگی کاستریوتی را برگزید.
 
اسکندربیگ به مدت ۲۵ سال علیه عثمانی جنگید. هدف او، آزادسازی آلبانی بود. پرچم وی به رنگ سرخ با دو [[عقاب]] سیاه‌رنگ، از قدیمی‌ترین نشان‌های ایلیری بود. جمله او معروف است که خطاب به مردم گفت: «من برای شما آزادی نیاوردم، من آن را اینجا در میان شما یافتم.» او از حمایت دولت‌های مسیحی و نیز، ناپل، مجار و پاپ برخوردار بود و جزو نیروهای صلیبی مورد حمایت پاپ در بالکان شمرده می‌شد. تنها بعد از مرگ اسکندربیگ بود که راه برای عثمانی‌ها باز شد و آن‌ها توانستند منطقه را به تصرف کامل خود درآورند.
 
اسکندربیگ، از نظر مسیحی‌ها و مسلمان‌ها، قهرمان راستین آلبانی است. وی از مهم‌ترین شخصیت‌های [[کاتولیک]] است. توافق مسلمانان و مسیحیان آلبانی بر اسکندربیگ، نشانه خوبی برای شناخت روحیه ملی آلبانیایی‌ها است، چراکه، اکثریت جامعه آلبانی، عثمانی‌ها را متجاوز می‌دانند.
خط ۱۰۳:
در [[جنگ جهانی دوم]] هم آلبانی جزو نخستین کشورهایی بود که آلمان آن را اشغال کرد. آلمانی‌ها آلبانی را به عنوان تبعیدگاه یهودی‌ها در نظر گرفتند و به این ترتیب آلبانی تنها کشور اروپایی است که جمعیت یهودیانش پس از جنگ جهانی دوم افزایش یافت.
 
پس از آن، پنجاه سال حاکمیت [[کمونیسم]] بر کشور آلبانی این کشور را از تمامی دیگر کشورهای اروپایی منزوی نموده بود تا اینکه با فروپاشی رژیم در سال ۱۹۹۰ این کشور استقلال خود را مجدداً به‌دست آوردبه‌دست‌آورد.
 
با از هم پاشیدن نظام کمونیست در جهان (۱۹۸۹) حزب‌های دموکراتیک جدید وارد میدان شدند و تغییر سیستم قدرت و ایجاد زمینه جدید باعث شد که آلبانی دوباره به سمت فرهنگ و فناوری غرب برود.
خط ۱۰۹:
رژیم کمونیستی انور خوجه در سال ۱۹۹۰ فروپاشید و در سال ۱۹۹۱ جمهوری آلبانی بنیاد شد. در انتخابات مارس ۱۹۹۲ و در میان فروپاشی اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی، حزب کمونیستی قدیم آلبانی یعنی [[حزب کار آلبانی]] شکست خورد. در اواخر سال ۱۹۹۶ و در پی فعالیت گروه‌هایی که از [[ترفند هرمی|ترفندهای هرمی]] استفاده می‌کردند بحران اقتصادی در کشور تشدید شد و در سال ۱۹۹۷ به اوج خود رسید و کشور را با شورش مسلحانه روبه‌رو کرد. این روند کشور را با موج تازه‌ای از مهاجرت مواجه ساخت و بیشتر مهاجران به ایتالیا، یونان، سوئیس، آلمان و آمریکای شمالی رفتند.
 
[[جنگ کوزوو]] در سال ۱۹۹۹ بر آلبانی تاثیرگذارتأثیرگذار بود و شمار زیادی از آلبانیایی‌تباران کوزوو به آلبانی پناهنده شدند. آلبانی در سال ۲۰۰۹ عضو کامل پیمان آتلانتیک شمالی، [[ناتو]] شد و خواستار پیوستن به اتحادیه اروپا است.
 
{| class="wikitable"
خط ۱۵۰:
 
== جغرافیا ==
آلبانی کوچکترین کشور [[بالکان]] است<ref>{{پک|ولی اللهیولی‌اللهی ملکشاه|۱۳۷۵|ک= آلبانی|ص=۱}}</ref> که از شمال غرب با مونته‌نگرو، از شمال شرق با کوسوو، از سوی خاور با مقدونیه و از طرف جنوب و جنوب شرقی با یونان همسایه‌است. در سمت غربی آلبانی [[دریای آدریاتیک]] و در سمت جنوب غربی آن [[دریای ایونی]] قرار گرفته‌اند.
ساحل آلبانی در [[تنگه اوترانتو]] با ساحل ایتالیا ۷۲ کیلومتر فاصله دارد.
 
آلبانی بین مختصات عرض جغرافیایی ۳۸، ۲۹، ۳۹، ۴۲ از شمال و طول جغرافیایی ۱۶، ۱۹- ۴،۱۹–۴، ۲۱ از شرق قرارگرفته‌است که تقریباً هم ارتفاع استوا و قطب شمال می‌باشد. وسعت آلبانی ۲۸٬۷۴۸ کیلومتر مربع<ref>{{پک|ولی اللهیولی‌اللهی ملکشاه|۱۳۷۵|ک= آلبانی|ص=۹}}</ref> و مرز آن با دریا بالغ بر ۳۱۶ کیلومتر می‌باشد. آلبانی اهمیت جغرافیائی مهمی دارد زیرا درمحلی کلیدی واقع شده و کوتاه‌ترین بندرگاه از مدیترانه به بالکان و قاره آسیا است.
 
آلبانی آب و هوای نسبتاً معتدلی دارد. تابستان‌ها هوا گرم و خشک و زمستان‌ها هوا سرد و مرطوب است. اغلب خاک این کشور را کوه و تپه پوشانده‌است.
خط ۲۱۵:
مهمترین محصول کشاورزی کشور گندم است و کشاورزی یکی از شغل‌های پررونق آلبانی می‌باشد. آلبانی به لحاظ تولید کرومیت در جهان مقام سوم را دارا می‌باشد.
 
وجود کوهستان‌های زیاد، و هوای مناسب و درنتیجه چراگاه‌های سرسبز موجب رونق دامپروری در این کشور گشته‌است، محصولات کشاورزی آن شامل غلات، نیشکر، توتون و سیب‌زمینی می باشدمی‌باشد. صنایع نساجی، چرمسازی، غذائی، فلزی، شیمیائی و الکتریکی در آلبانی استقرار یافته‌اند.
 
آلبانیایی‌ها به‌دلیل بیکاری و به منظور بهبود شرایط زندگی مهاجرت زیادی به دیگر کشورها می‌کنند. مرکز اصلی آلبانیایی‌های کاتولیک شهر [[دیترویت]] در آمریکا است که از اوایل سده بیستم، به تدریج شاهد مهاجرت آلبانیایی‌ها است.
خط ۲۳۱:
 
== دین ==
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱ آلبانی ۵۸.۷۹۵۸٫۷۹ درصد مردم این کشور [[مسلمان]] (۵۷ درصد [[سنی]] و ۲ درصد [[بکتاشیه]]) و ۱۷.۰۶۱۷٫۰۶ درصد [[مسیحی]] (۱۰ درصد [[کلیسای ارتدوکس شرقی|ارتدوکس]] و ۷ درصد [[کلیسای کاتولیک|کاتولیک]]) هستند و ۲۴ درصد نیز بی‌دین هستند یا از مذهب دیگری پیرو می‌کنند. البته کلیسای ارتدوکس این سرشماری را رد کرده و معتقد است ۲۴ درصد مردم کشور ارتدوکس هستند.<ref>[http://www.instat.gov.al/media/177358/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_2011.pdf سرشماری سال ۲۰۱۱ آلبانی]</ref>
 
پیش از جنگ جهانی دوم حدود ۷۰ درصد مردم مسلمان، ۲۰ درصد ارتدوکس و ۱۰ درصد کاتولیک بودند. یک تحقیق در سال ٢٠٠٢۲۰۰۲ نشان داده فقط ۳۹ درصد مردم آلبانی معتقدند مذهب نقشی مهم در زندگی دارد. تحقیق دیگری در سال ۲۰۱۲ هم نشان می‌دهد حدود ۶۵ درصد از مسلمان کشور به هیچ فرقه‌ای تعلق ندارند.
 
== فرهنگ ==
خط ۲۳۹:
 
== پانویس ==
 
{{پانویس|۲}}
 
== منابع ==
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =ولی اللهیولی‌اللهی ملکشاه | نام =حبیب اله | عنوان =آلبانی | نشانی = | نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | فرمت = | تاریخ بازبینی = | نوع = | ویرایش = | سری = | جلد = | تاریخ = | سال =۱۳۷۵ | ماه = | سال اصلی = | چاپ=اول | ناشر =وزارت امور خارجه | مکان =تهران | زبان = | شابک =۹۶۴-۶۰۵۶-۱۵-۶ | صفحات =۱۴۴}}
* خیراندیش، رسول و شایان، سیاوش: ریشه‌یابی نام و پرچم کشورها، تهران ۱۳۷۰.
* http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Albania&oldid=197431384 Wikipedia contributors،contributors, «Albania،»"Albania," Wikipedia،Wikipedia, The Free Encyclopedia،
* گلی زواره قمشه‌ای، غلامرضا: چگونگی پیدایش کشور آلبانی. در مجله «درس‌هایی از مکتب اسلام». خرداد ۱۳۷۲، سال ۳۳ - شماره ۳. (از صفحه ۶۵ تا ۶۹).
* دانشنامه رشد
سطر ۲۵۱ ⟵ ۲۵۰:
* روزنامه همشهری آنلاین: آشنایی با آلبانی.
* عابدپور، سعید: مسیحیت در آلبانی. در مجله «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا». آبان ۱۳۸۸ - شماره ۱۳۸. (از صفحه ۴۰ تا ۴۷).
* Olsi Jazexhi،ALBANIANSJazexhi,ALBANIANS AND ISLAM،BetweenISLAM,Between existence extinction،Juneextinction,June 2006
* Bernard Tonnes،Tonnes,"Religious Persecution in Albania،Albania,"Religion in Communist Lands 10(1982):243
 
== جستارهای وابسته ==
سطر ۲۶۵ ⟵ ۲۶۴:
{{ویکی‌انبار-رده|Albania}}
* [http://www.albaniantourism.com/ National Tourism Organization] Albania's official website for travel & tourism information.
* [http://www.iranalbania.ir/ بنیاد فرهنگی سعدی شیرازی در تیرانا]
 
{{موضوع اروپا}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/آلبانی»