سیردریا: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
Shriazeditor (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱:
{{Coord|40|54|03|N|71|45|27|E|display=title}}
{{رودها
| river_name = سیردریا
| تصویر = Aral_map.png
خط ۶:
| origin = رودخانههای [[رودخانه نارین|نارین]] و [[قرهدریا]]
| mouth = [[دریاچه آرال]]
| basin_countries = ازبکستان، تاجیکستان و قزاقستان
| length = ۲٬۲۱۲ کیلومتر
| elevation =
| discharge = ۷۰۳ متر مکعب بر ثانیه (نزدیک ریزشگاه)
| watershed = ۲۱۹٬۰۰۰ کیلومتر مربع
خط ۱۴:
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت رود سیردریا (رود جیحون) در نقشه ایران در عصر [[خلفای عباسی]] (در بالای نقشه سمت راست). برگرفته از کتاب [[جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی]]]]
'''سیردَریا''' یا '''سیحون''' ([[پارسی باستان]]: '''یَخشَه اَرتَه'''، بهمعنای ''مروارید واقعی''؛ [[زبان پهلوی|پهلوی]]: '''یَخشَرت'''<ref>J. Marquart, Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften, Leipzig, 1898, 6.</ref>؛ [[زبان یونانی|یونانی]]: '''Jaxartes/Ιαξάρτης/یَکسارتِس'''؛ [[زبان عربی|عربی]]: '''سیحون'''<ref name="ReferenceA">Encyclopaedia of Islam, 'SIR DARYA'</ref>) یا '''گلزریون'''، دومین رود پرآبی است که در [[آسیای میانه]] است که بعد از پیوستن به [[آمو دریا]] به [[دریاچه خوارزم]] (آرال) میریزد. رود دیگر [[آمودریا]] نام دارد.
نخستین مرجع این نام در این سده (دهم هجری) است، که [[ابوالغازی بهادرخان|ابوالغازی بهادُرخان]]، مورخ و [[خان]] [[خیوه]]، دریاچه خوارزم را ''سیر تِنیزی'' (دریای سرخرنگ) نامید.{{مدرک}} در منابع اروپای غربی، سیردریا با نام [[زبان یونانی|یونانی باستانیاش]] ''Jaxartes/Ιαξάρτης/یاکسارتِس'' شناخته میشود، که برگرفته از واژهٔ [[زبان پهلوی]] ''یَخشَرت'' (آنطور که [[یوزف مارکوارت]]، خاورشناس نامدار [[آلمان|آلمانی]]، در «Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften» یاد کرده)، برگرفته از واژهٔ [[پارسی باستانی]] ''یَخشَه اَرتَه''، بهمعنای ''مروارید واقعی'' است.<ref name="ReferenceA" />
این رود دو سرچشمه دارد، یکی کوههای تیانشان در [[قرقیزستان]] کنونی و دیگری شرق [[ازبکستان]]. این رود در ۲۲۲۰ کیلومتر در غرب و شمال غربی سرچشمه دارد و پس از گذر از جنوب کشور کنونی [[قزاقستان]] به دریاچه خوارزم میرسد. این رود در گذارش سرتاسر کشتزارهای [[پنبه]]
== جستارهای وابسته ==
خط ۲۶:
{{پانویس}}
==
* Wikipedia contributors,
* W. Barthold, C. E. Bosworth, Encyclopaedia of Islam, 'SIR DARYA', Volume IX: SAN - SZE, Brill, Leiden, 1997, ISBN 90-04-10422-4
|