وتو: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←لید: افزودن پیوند |
افزودن منبع |
||
خط ۱:
{{تغییر مسیر|حق وتو|حق وتو در شورای امنیت|حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد}}
{{منبع|تاریخ=ژوئن ۲۰۱۲}}
'''وتو''' {{لاتین|Veto}} کلمهای از [[زبان لاتین]] و به معنای «من منع میکنم» است. این واژه نخست در مجلسهای دوره [[امپراتوری روم باستان]] بکار میرفت.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/16416|عنوان=مفاهیم: حق وتو چیست؟|بازبینی=2017-02-18}}</ref>
اگر در یک نظام رایگیری نظر مخالف یک یا چند رایدهنده، فارغ از نتیجه شمارش آرا، بتواند نتیجه را ملغی کند میگویند «رای وتو شدهاست». این حالت بهویژه وقتی پیش میآید که بر پایه آییننامه رای گیری نیاز به «توافق به اتفاق آرا» باشد. در این حالت هریک از رای دهندگان حق وتو دارند، چون اگر رای مخالف دهند اتفاق آرا حاصل نمیشود و پیشنهاد به تصویب نمیرسد.
خط ۷:
از مشهورترین موارد وتو در دوران معاصر استفاده از [[حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد]] است.
کشورهایی که حق وتو دارند عبارت اند از:[[ایالات متحده آمریکا]]، [[روسیه]]، [[فرانسه]]، [[انگلستان]] و [[چین]].
بر اساس منشور اساس سازمان ملل متحد، شورای امنیت دارای ۱۰ عضو غیر دایم و ۵ عضو دایم است. [[اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل|اعضای دایم شورا]] دارای حق «وتو» هستند. از ابتدای تأسیس سازمان تا کنون، نسبت به این حق، نظریات متفاوتی اظهار شده و بیشتر این نظریات، مخالف این حق بودهاند. اکنون، که این مخالفتها شدت یافته، برخی از کشورها مدعی استحقاق برخورداری از حق وتو هستند. علاوه بر ایرادهای حقوقی و تناقضات نظری و عملی، حق وتو از دیدگاه اسلام نیز پذیرفته نیست؛ زیرا این حق بر اساس قدرت قدرتمندان آن زمان و در قالب یک قانون، به پنج کشور اعطا شده و موجب تسلط و تفوق بر سایر کشورها گردیده است. از این رو، برای بررسی این حق و جایگاه آن در اسلام، «قانون و قانون گذاری»، «قدرت» و «اصل ولایت و عدم ولایت» با رویکردی دینی و اسلامی بررسی و بر اساس هر یک، ناسازگاری حق وتو با اسلامی و عدم مشروعیت آن اثبات میشود.<ref name=":0" />
حق وتو ناشی از بند ۳ ماده ۲۷ [[منشور سازمان ملل متحد]] است که میگوید:
خط ۱۷:
۱. هریک از پنج عضو دایمی شورای امنیت ([[چین]]، [[فرانسه]]، شوروی ([[روسیه]])، [[انگلستان]] و [[آمریکا]]) میتواند با دادن رأی منفی، از صدور قطعنامهای در شورای امنیت جلوگیری نماید. این رأی منفی عضو دایمی شورای امنیت را، که مانع از تصویب قطعنامه میشود، «وتو» مینامند. این رأی منفی فقط هنگامی «وتو» تلقّی میگردد که به مسائل ماهوی و نه مسائل آیین کار مربوط میشود
۲. در تعریف «حق وتو» میتوان به طور خلاصه و نیز جامعتر گفت: «حق وتو» عبارت است از: رأی منفی هر یک از اعضای دایم [[شورای امنیت سازمان ملل متحد]] به قطعنامههای دارای آراء مثبت شورای امنیت در مسائل ماهوی. به عبارت دیگر، «حق وتو» عبارت است از: رأی غیر مثبت هریک از اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد به قطعنامههای دارای آراء مثبت شورای امنیت در مسائل ماهوی.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=تبیان|نام=موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی|نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=934&articleID=409907|عنوان=حق وتو چیست؟|بازبینی=2017-02-18}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[حق وتو شورای امنیت]]
== منابع ==
{{دادههای کتابخانهای}}
|