وحدت وجود: تفاوت میان نسخه‌ها

 

== مخالفت با وحدت وجود ==

 

یکی از ابعاد مخالفت با وحدت وجود، شائبه یکی دانستن خالق و مخلوق است در حالیکه عرفا وجود حقیقی را فقط خدا می‌دانند و ماسواه را صرف تجلی او می‌دانند و در مواردی تلویحاً برای جز او وجودی قائل نیستند تا شائبه اتحاد پیش آید و اگر تحققی برای ماسواه قائلند ظریف تر از نسبت عرض به ذات بلکه تبیین نسبت حقیقت و مجاز است. بنابرین اتحاد وجود خالق و مخلوق پیش کشیده نمی‌شود. به معنی دیگر عرفا را متهم به عینیت خالق و مخلوق می‌دانند و عبارات «مراد ما از وحدت وجود، عینیت وجود زمین و وجودآسمان با وجود حق متعال است!»<ref>شرح نهایهالحکمه، داوود صمدی آملی، صفحه ١١۵</ref> و «غیرتش غیر در جهان نگذاشت لا جرم عین جمله اشیا شد.»<ref>هشت رساله عربی، لقاء ا لله، ١٣۶۵ شمسی، حسن زاد ه، (حسن، از شبستری، ٣۵ ٣۶)</ref> و عبارت مشهور: «سبحان من أظهر الأشیاء وهو عینها: منزه آنکه اشیا را ظاهر کرد، و خود عین آن‌ها است.»<ref>فتوحات چهار جلدی، ابن عربی ٢، ۴۵٩</ref> را از عرفا نقل و نقد می‌کنند. این درحالیست که عین و عینیت در اینجا یک اصطلاح تخصصی و اصطلاحی عرفانیست و معنی متعارف خود را ندارد. بدین معنا که تحقق اشیا از خداست و از خود هیچ وجود و تعین مستقلی ندارند و به هیچ وجه بمعنی اتحاد اشیا با خالق نیست. بدیهی است که این در عرفان اسلامی هم عین کفر و زندقه است. این نشان از درک ضعیف و ظاهرپسند مخالفان عرفان است. عرفا قائل بودن تعدد برای وجود را عین شرک می‌دانند و کثرت را نه تعدد وجود بلکه تحقق مظهریت وجود می‌دانند. مانند آنچه از شخص در آینه می‌افتد نسبت به فرد تعین دارد بلکه واقعاً عین اوست و نه متحد با او و حقیقت فقط شخص است نه ما ظهر فی المرایا.<ref>[http://www.ebnearabi.com/1829/خبرِ-علامه-حسن-زاده-آیت-الله-مکارم-را-م.html خبرِ-( علامه حسن‌زاده ، آیت الله مکارم را متقاعد به پس گرفتن فتوای خود کرد!)-تکذیب شد. ] پژوهشی دربارهٔ [نقد] ابن عربی</ref>

 

از دیدگاه عرفا راه رسیدن به خدا و حقیقت وحدت [[وجود]] نه از طریق عقل و تفکر، بلکه از طریق شناخت نفس، شهود قلبی و تأمل در نفس می‌باشد، و به سخنی منسوب به پیامبر اسلام اشاره می‌کنند که می‌گوید: «من عرف نفسه فقد عرف ربه».<ref>مقاله دکتر قاسم کاکایی، دانشیار دانشگاه شیراز، فصلنامه اندیشه دینی بهار ۱۳۸۰; ۳(۱):۶۷–۹۴</ref>

 

=== اختلاف علاءالدوله سمنانی با ابن عربی ===