حکایت: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 91.133.216.2 (بحث) به آخرین تغییری که Babaksaeidpour انجام داده بود واگردانده شد
خط ۱:
{{ادبیات}}
 
== ریشهٔ واژه ==
واژهٔ حکایت برگرفته از واژهٔ [[محاکات]] به معنای مشابه کسی یا چیزی شدن، مانند چیزی را به گفتار یا کردار آوردن، است (همتراز محاکات، یعنی؛ mimesis از ریشهٔ mime یونانی‌ست که واژهٔ فارسی «میمون» را می‌توان همریشه با آن دانست، میمون در باور ما تقلیدکننده است.). از این‌رو می‌توان حکایت را شبیه سازی‌ایشبیه‌سازی‌ای تخیلی از دنیا دانست.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = رنجبر چقاکبودی| نام = وحید| پیوند نویسنده = وحید رنجبر چقاکبودی| عنوان = داستان و حکایت| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۱| ناشر = باغ‌نی|مکان = کرمانشاه| شابک = 978-964-2699-44-5‮| صفحه = | پیوند = | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = رنجبر چقاکبودی| نام = وحید| پیوند نویسنده = وحید رنجبر چقاکبودی| عنوان = بوطیقای داستان| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۱| ناشر = اندیشه‌پرداز|مکان = کرمانشاه| شابک = 978-964-04-8758-7‬‮| صفحه = | پیوند = | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref>
 
== حکایت چیست؟ ==
'''حکایت''' نوعی از داستان کوتاه است که در آن درس یا نکته اینکته‌ای اخلاقی نهفته است. این درس یا نکته بیشتر در پایان حکایت بر خواننده آشکار می‌شود. شخصیت‌های حکایت آدمها، حیوانات یا اشیای بی‌جانند. زمانی که حیوانات شخصیت حکایتند، مانند انسان‌ها سخن می گویندمی‌گویند و احساسات انسانی از خود نشان می دهندمی‌دهند. یکی از بهترین نمونه‌های حکایت در زبان فارسی را می‌توان در [[هزار و یک شب]] دید.
 
حکایت‌ها معمولاً طوری نوشته می‌شوند که خواننده به سادگی آنها را درک کند. ادبیاتی را که در حکایت‌ها به کار برده می‌شود، [[ادبیات تعلیمی]] می‌نامند.
 
برخی حکایت‌ها از نسلی به نسل دیگر بازگو می‌شود. بیشتر در حکایت با استعاره از اشیا و یا حیوانات، نابخردی انسان در رفتار و منشش به وی نشان داده می شودمی‌شود. گاهی حکایت آکنده از طنز یا هزل است.
در ضمن حکایت نام آلبومی موسیقی مشهوری از استاد سیاوش قمیشی و مسعود فردمنش نیز می باشدمی‌باشد.
 
== برخی از نمادها در حکایت ==
در حکایت برخی از حیوانات به خاطر رفتار ویژه شناخته شده اندشده‌اند.
* [[شیر (گربه‌سان)|شیر]]: بی باکی و شجاعت
* [[خروس]]: لاف‌زنی
سطر ۲۲ ⟵ ۲۴:
 
== ویژگی‌های حکایت ==
با بررسی حکایات و تحلیل آن‌ها می‌توان ویژگی‌های زیر را در بیشتر آن‌ها یافت.<ref name="ReferenceA" />
* زمان و مکان رویدادهایش نامشخص است.
* معمولاً انباشته از گزافه‌ها و اغراق‌ها و عوامل فوق طبیعی است که از محدودهٔ توانایی‌ها و امکانات انسان بیرون است.
* بیشتر به وصف چیزهایی می‌پردازد که هرگز رخ نداده‌اند و حتی امکان رخ دادنشان نیز نیست. (محال وجودی) و در بیشتر موارد حتی ممکن عقلی نیز نیستند.
* [[پیرنگ]] داستانی سست و فاقد وحدت و انسجامی‌دارند.
* معمولاً در پی بیان پند و اندرز و نکتهٔ خاصی است و کمتر جنبهٔ سرگرمی دارد.
* بیشتر آن‌ها از یک الگوی ثابت پیروی میکنندمی‌کنند مانند آنچه پراپ در کتاب «[[ریخت شناسیریخت‌شناسی قصه‌های پریان]]» در مورد ساختار قصه‌های موسوم به قصه‌های پریان بررسی میکندمی‌کند.
* بیشتر آن‌ها ویژگی‌های [[کهن الگو|کهن الگویی]] دارند.
* اشخاص در حکایت پرداخت نشده و به [[شخصیت داستانی|شخصیت]]، طبق نظریات امروزین شخصیت، نزدیک نشده‌اند و فقط به عنوان بازیگرانی بدون ویژگی‌های شخصیت در حکایت ایفای نقش میکنندمی‌کنند.
* [[زبان‌گونه‌ها|گونهٔ زبانی]] همهٔ بازیگران آن‌ها یکسان است و نمی‌توان بر اساس زبان بازیگر به طبقهٔ اجتماعی- اقتصادی، سن، جنسیت یا شغل او پی برد.
* [[راوی (زبان)|راوی]] بیشتر آن‌ها همه‌چیزدان است و چیزی بر او پنهان نمی‌ماند و بر گذشته و آینده حکایت واقف است و معمولاً سرنوشت بازیگران را در ابتدای حکایت افشا میکندمی‌کند. در مواردی که راوی همه‌چیزدان نیست قواعد و اصول [[شیوه روایتگری|زاویهٔ دید]] راوی رعایت نشده است.
* بازیگران ([[قهرمان داستانی|قهرمان]]<sup>[[:en:Protagonist|en]]</sup> یا [[ضد قهرمان داستانی|ضد قهرمان]]<sup>[[:en:Antagonist|en]]</sup>) در حکایت چهره‌ای کاملاً سیاه یا سفید دارند، یعنی؛ یا بسیار خوب و منزه‌اند یا بسیار بد و شرور. به ندرت در بعضی از حکایات بازیگری خاکستری که طبیعی و عادی باشد، می‌توان دید.
* در حکایت صرفاً به بیان حالات و صفات بیرونی بازیگران توجه شده است و حالات درونی و ذهنی بازیگران نادیده گرفته شده است.
* توصیف‌ها در حکایت بسیار جزیی و الکن است.
* زبان قصه‌های عامیانه [[زبان ادبی]] نیست
 
== آثار و پژوهشگران قصه‌های عامیانه ==
بسیاری از قصه‌های عامیانه که نوعی حکایت به شمار می‌آیند به صورت شفاهی انتقال یافته‌اند، در ایران قصه‌پردازی و نقل حکایت از دیرباز مرسوم بوده، بسیاری از ویژگی‌های ذکر شده را می‌توان در نمونه‌های زیبایی از حکایت‌های [[مثنوی معنوی]]، [[کلیله و دمنه]]، [[هفت پیکر]]، [[خسرو و شیرین]] و ... البته با زبان و پرداختی ادبی دید. [[صادق هدایت]] برخی از حکایت‌ها و قصه‌های عامیانه را جمع‌آوری کرد، پس از او کسانی در این راه کوشش‌هایی نمودند، از جمله [[علی اشرف درویشیان]]. حکایات سید اشرف الدین گیلانی در مجموعه "«گلزار ادبی"».
 
== منابع ==
{{پانویس}}
{{چپ‌چین}}
"Fable." Wikipedia, The Free Encyclopedia. 26 Mar 2008, 19:30 UTC. Wikimedia Foundation, Inc. 29۲۹ Marمارس 2008۲۰۰۸ <http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Fable&oldid=201125487>.
{{پایان چپ‌چین}}