سگ بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

| کوته‌نوشت لاتین =

| نام انگلیسی =

| صفت ملکی =

| افسانه‌شناسی =

| پهنه =

| شمار ستاره‌های اصلی =

| شمار ستاره‌های دارای سیارات فراخورشیدی =

| شمار درخشان‌ها =

| شمار ستاره‌های نزدیک =

| نام نزدیک‌ترین ستاره =

| فاصله نزدیک‌ترین ستاره =

| قدر درخشان‌ترین ستاره =

| شمار اجرام مسیه =

| بارش‌های شهابی =

| صور مجاور =

ستاره شعرای یمانی، تیشتر، شباهنگ، آلفا (α)- کلب اکبر از اسامی متعددی آنست، که نام انگلیسی آن Sirius است که برگرفته از نام [[یونان|یونانی]] این لغت است که در [[زبان یونانی]] به معنی «سوزاندن و مشتعل کردن» می‌باشد؛ به این لحاظ که در [[یونان باستان]] این [[ستاره]] را منبع حرارت می‌دانستند. اصطلاح «روزهای سگی» در گرمای [[تابستان]] به این خاطر رسم بوده‌است که زمان نزدیک شدن و تماس ظاهری این [[ستاره]] با [[خورشید]] در [[تابستان]] بوده‌است. «[[هزیود]]» یکی از شاعران یونانی گفته‌است: "«شعرای یمانی از سر تا پای آدمی را آب نموده و می‌خشکاند"».

از جمله نامهای دیگر این [[ستاره]] تیشتر و شباهنگ می‌باشد. همانطورهمان‌طور که اشاره شد این [[ستاره]] پرنورترین [[ستاره]] آسمان می‌باشد که با قدر ۱/۴۴- در آسمان می‌درخشد. این ستاره به نسبت ستاره سهیل که به عنوان دومین [[ستاره]] درخشان آسمان شناخته شده، دو برابر درخشنده تر است و این به خاطر فاصله نزدیک این [[ستاره]] با مااست، این [[ستاره]] با فاصله‌ای معادل ۶/۸ [[سال نوری]]، پنجمین ستارهٔ نزدیک به خورشید است.

گردش ظاهری سالانه این ستاره در آسمان به لحاظ درخشندگی فوق العادهفوق‌العاده اش برای بعضی از اقوام و مصریان و از ۲۰۰۰ سال [[قبل از میلاد]] حکم تقویم را داشته‌است. شعرای یمانی با دمای سطحی ۱۰۰۰۰ درجه [[کلوین]] [[ستاره]] [[سفید]] [[رنگ|رنگی]] است، اما به علت عبور لایه‌های متفاوت جو [[زمین]] و [[شکست نور]] در آنها، در هوای سرد شب‌های زمستانی رنگ به رنگ دیده می‌شود. البته [[رنگ]] این ستاره از زمانهای قدیم تاکنون تغییر کرده‌است. [[کلاودیوس بطلمیوس]] و دیگر ستاره شناسان دوران باستان این [[ستاره]] را سرخ گزارش کرده‌اند.

شعرای یمانی [[ستاره دوتایی]] است. همدم شعرای یمانی اولین کوتوله سفیدی بود که کشف شد. آلون کلارک در سال ۱۲۴۱/۱۸۶۲، هنگامی که تلسکوپ ۵/۱۸ اینچ خود را آزمایش می‌کرد آن را کشف کرد. این همدم خیال انگیز،خیال‌انگیز، شعرای یمانی B و توله سگ نیز نامیده می‌شود و با قدر ۴/۸ می‌درخشد. اما به دلیل درخشندگی زیاد شعرای یمانی A، آن را با تلسکوپ‌های کوچک نمی‌توان مشاهده کرد. قطر این ستاره فقط ۳ برابر زمین است.

<strong>'''ستاره مرزم، جارچی، بتا (β)- کلب

اکبر (Mirzam) </strong>'''

ستاره بتا (β) از صورت‌فلکی سگ بزرگ (کلب

اکبر) ستاره‌ای با قدر ۵/۲ است.است؛ که تقریباً ۲۰۰۰ [[درخشندگی خورشید]] درخشندگی دارد.

فاصله آن از ما تقریباً ۵۰۱ [[سال نوری]] است.

نام عربی این [[ستاره]] مرزم به معنای «جارچی»

است. این نام از این لحاظ است که طلوع آن نشانه از ظهور شعرای یمانی دارد.

این ستاره همانند شعرای یمانی دوتایی است. هم دم آن از قدر ۸/۹ و فاصله زاویه

ای آن از ستاره اصلی ۱۸۵ثانیه قوس است.

<strong>'''ستاره نو (ν)- کلب اکبر

ستاره‌ای سه تایی است. یکی از مولفه‌های آن

از قدر ۴ و دوتای دیگر از قدر ۵ هستند. مشاهده این سه تایی زیبا با دوربین

دو چشمی بسیار لذت بخش است.

<strong>'''ستاره‌های سیگما(σ) و اپسیلون(

ε)- کلب اکبر </strong>'''

ستاره‌هایی مناسب برای مقایسه رنگ، سیگما(

σ) ستاره‌ای سرخ رنگ از قدر ۵/۳ که از ما ۱۲۳۰ سال نوری فاصله دارد. همسایه

این ستاره، اپسیلون(ε)- کلب اکبر است که [[رنگ|رنگی]] کاملاً [[سفید]] دارد و از سیگما(

σ)-کلب اکبر درخشان تر است.

اپسیلون(ε)- کلب اکبر ستاره‌ای دوتایی است،

با همدم‌هایی از قدرهای ۵/۱ و ۸ که با فاصله زاویه‌ای ۵/۷ ثانیه قوس از هم

قرار گرفته‌اند.

<strong>'''ستاره اتا (η)- کلب اکبر

این [[ستاره]] یک ابرستاره واقعی است که در این

صورت فلکی به سادگی دیده می‌شود. [[اتا سگ بزرگ|اتای کلب اکبر]] با ۱۰۰۰۰۰ بار درخشندگی بیشتر

از [[خورشید]] ما، در آسمان ستاره‌ای متوسط با قدر ۴/۲ و در فاصله ۳۲۶۱ [[سال نوری]]

قرار دارد.

<strong>'''ستاره دلتا (δ)- کلب اکبر

ستاره جالب توجه‌ای در این صورت فلکی قرار

دارد که در عربی آن را وزن(Wezen) می‌نامند. علت این نامگذاری روشن نیست

ولی وزن تقریبی آن ۱۰ برابر خورشید تخمین زده شده‌است.

شاید بهتر بود لقب «وزن» را به ستاره بسیار

سنگین اتای کلب اکبر می‌دادند که از آن هم سنگین تر است.

ستاره دلتای کلب اکبر نیز یک ابرغول است ۵۰۰۰۰

برابر خورشید درخشندگی دارد. با اینکه ۱۸۱۲ سال نوری با ما فاصله دارد ولی

قدرش ۸/۱ است. اگر شعرای یمانی (با فاصله ۸ سال نوری از ما) را می‌توانستیم

به فاصله‌ای منتقل کنیم که دلتا یا اتای کلب اکبر قرار دارد، آنگاه قدر شعرای

یمانی ۱۰ یا ۱۱ می‌رسید که در حد دید با [[چشم غیر مسلح]] نبود. برعکس اگر امکان

داشت این دوستاره را به جای شعرای یمانی بنشانیم، درخشش آنها در حدود نصف درخشش

ماه بود، در نتیجه شبهایی که در بالای افق می‌درخشیدند، زمین به تاریکی واقعی

نمی‌رسید.

<strong>'''ستاره مو (μ)- کلب اکبر

این ستاره یک دوتایی است از قدرهای ۵/۴ و

۸ که ۹۱۸ سال نوری با ما فاصله دارندو ستاره پرنورتر از رده طیفی G۵ و دیگری

از رده A۲ است. جدایی زاویهٔ آنها ۳ ثانیه قوس است.

'''تاو (τ) – کلب اکبر '''

ستاره‌ای است سه تایی. همدم‌های آن از قدرهای

۵/۴، ۱۰ و ۱۱ هستند.هستند؛ که در حدود ۳۲۶۱ سال نوری با ما فاصله دارند. این ستاره

۳۰۰۰۰ برابر خورشید درخشندگی دارد.

'''برجسته‌ترین خوشه باز M۴۱این یاصورت NGC۲۲۸۷فلکی '''M۴۱ یا

در کنار خوشه NGC ۲۳۶۲، خوشه باز دیگری قرار

دارد به نام NGC 2354. ستاره قدر دوم دلتا (δ) کلب اکبر کمک خوبی برای یافتن

این خوشه باز است. این خوشه تنها در ۵/۱ درجه شمال شرق ستاره دلتا کلب اکبر

قرار دارد. این خوشه با پهنای ۲۰ دقیقه، ۱۰۰ ستاره‌ای از قدر ۹ و حتی کم نورتر

را شمال می‌شود. البته قدر مجموع

آن ۵/۶ است. اگر از دوربین دو چشمی استفاده می‌کنید کافی است ستاره دلتا را

در میدان دید داشته باشید. مسلماً خوشه را مانند لکه‌ای غبار آلود مشاهده می

کنید. تلسکوپ ۱۰ سانتی متریسانتی‌متری و بزرگ‌تر، ستاره‌های درخشان خوشه را تفکیک می‌کند.

در حدود ۸ درجه شرق ستاره شعرای یمانی خوشه

باز NGC ۲۳۶۰ قرار دارد. این خوشه فشرده ۸۰ [[ستاره]] دارد. قدر مجموع آن ۲/۷ و

قطر زاویه‌ای آن ۱۳ دقیقه‌است.

خوشه باز NGC ۲۲۴۳ نیز یک [[خوشه ستاره‌ای باز]] است که

در شمال شرقی صورت فلکی سگ بزرگ در ۳/۱ درجه لاندا (λ) – سگ بزرگ قرار دارد.

این خوشه قدر مجموع ۱۰ دارد. با تلسکوپ‌های بالاتر از ۱۲ اینچ ممکن است بیش

از ۱۰۰ ستاره آن تفکیک شود. اما با تلسکوپ‌های کوچک (۱۰ سانتی متریسانتی‌متری) تنها یک

یا دو ستاره آن در توده‌ای مه آلود مشاهده می‌شود.

سحابی اردک NGC ۲۳۵۹ که گاهی اوقات آن را

گاو هلمت نیز می‌نامند. این سحابی یکی از اجرام غیر ستاره‌ای قابل توجه در

سگ بزرگ است. این سحابی در ۴/۳ درجه شمال شرقی ستاره گاما (γ) کلب اکبر قرار

گرفته‌است. این سحابی بسیار کم نور اما با رشته‌های مارپیچش بسیار گسترده (۸

دقیقه) می‌باشد. [[ستاره]] مرکزی آن یک ستاره [[ولف رایت]] از قدر ۱۱ است.

<strong>'''ستاره‌های معروف صورت فلکی سگ بزرگ

'''نام عمومی ستاره '''<strong>'''

'''بعد'''<strong>'''(hh mm ss.ss)

'''میل '''<strong>'''(deg mm ss)

<strong>'''نام جرم غیر ستاره‌ای

</strong>'''''''''

'''بعد '''<strong>'''

'''میل '''<strong>'''

<strong>'''نوع جرم غیر ستاره‌ای

</strong>'''''''''

'''قدر '''<strong>'''

M۴۱M41 – NGC ۲۲۷۸