شهرزور. [ ش َ رِ ] (اِخ) خره ایخره‌ای وسیع بین اربل و همدان بود و در زمان یاقوت (قرن 7۷ هجری) مردم آن کرد بودند. امروزه هم شهرکی بنام زور در جنوب شرقی سلیمانیه نزدیک مرز ایران و عراق در خاک عراق قرار دارد. (از فرهنگ فارسی معین). شهری است بین اربل و همدان. (از تاج العروس). مدینه ٔمدینهٔ زوربن ضحاک است. (منتهی الارب). خره ایخره‌ای است وسیع در جبال بین اربل و همدان و مردم آن کردند. (از معجم البلدان). شهری معروف از اقلیم چهارم کردستان میان اربل و همدان نزدیک ببابل از بناهای زور پسر ضحاک .(انجمن آرا) (آنندراج). نام شهری نزدیک ببابل بناکرده ٔبناکردهٔ زور پسر ضحاک. (ناظم الاطباء). نام شهری نزدیک بابل. (برهان). نام شهری است بساحل دجله. (از دمشقی). شهرزور از نظر مذهبی رابطه ٔرابطهٔ مستحکمی با عقائد علی‌اللهیان دارد چه پیروان این فرقه معتقدند که روز موعود در شهرزور فرا خواهد رسیدو در سالهای 400۴۰۰ و 434۴۳۴ هَ. ق . دودمان «حسنویه کرد» در شهرزور حکومت میکردندمی‌کردند و از اتابکان ،اتابکان، اتابک زنگی در قرن ششم هجری (12۱۲ م .) شهرزور را تصرف کردند.کردند؛ و مظفرالدین گوکبری اتابک اربل در زمان یاقوت حموی در این شهر مستقر گردید و در سال 613۶۱۳ هَ. ق . / 1226۱۲۲۶ م. زلزله هایزلزله‌های شدیدی شهرزور را ویران کرد. کردهای مقیم این ناحیه هنگام حمله ٔحملهٔ هلاکو به بغداد بسوی مصر و شام کوچ کردند و تیمور شهرزور را در 803۸۰۳ هَ. ق . / 1401۱۴۰۱ م. .به آتش کشید. (از دائرةالمعارف اسلامی)
همان خسرو و اشک و فریان و فور
بزرگان سند و شه شهرزو
فردوسی
چو آسوده برگشت مرد و ستور
بیاورد لشکر سوی شهرزور
فردوسی
از ظاهر کتاب شاهنامه چنین برمی آید که اردشیرخره همان شهرزور است.
سوی پارس آمد ز ری نامجوی
برآسوده از رنج و از گفتگوی
یکی شارسان کرد پر کاخ و باغ
بدواندرون چشمه و دشت و راغ
که اکنون گرانمایه دهقان پیر
همی خواندش خره ٔخرهٔ اردشیر
یکی چشمه بد بی کران اندروی
فراوان از آن چشمه بگشاد جوی
برآورد زآن چشمه آتشکده
بر او تازه شد مهرگان و سده
بگرد اندرش باغ و میدان و کاخ
برآورده شد جایگاهی فراخ
فردوسی
همی راند زآن کوه تا شهرزور
شد آن شارسان پر سرای و ستور
فردوسی
چو آمد ز بابل سوی شهرزور
سلامت شد از پیکر شاه دور
نظامی
و رجوع به خره ٔخرهٔ اردشیر و الوزراء و الکُتّاب ص 232۲۳۲ و عیون الانباء ج 2۲ ص 17۱۷ و فهرست اعلام مجمل التواریخ و القصص و فهرست اعلام حبیب السیر و تاریخ رشیدی ص 214۲۱۴ و تاری ... …
