ایشتوویگو: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
۲ تغییر آخر متن رد شد (توسط PedramRs) و برگردانده شد به نسخهٔ 19236055 توسط 188.158.107.206 |
||
خط ۳۳:
}}
'''ایشتوویگو''' (به اکدی:Iš-tu-me-gu) یا به شکل یونانی‌شده، آستیاگ (Astuágēs)، آخرین پادشاه [[ماد]] بود که از سال ۵۸۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کرد. او شوهر خواهر [[کرزوس
== ریشهٔ نام ==
[[پرونده:Rembrandt Harmensz. van Rijn - Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem - Google Art Project.jpg|250px|left|thumbnail|
ارمیای نبی، در حال تاسف خوردن از ویرانی اورشلیم، نقاشی [[رامبرانت]] از به سال ۱۶۳۰ میلادی]]
[[پرونده:Median Empire.jpg|300px|بندانگشتی|چپ|امپراتوری‌های ماد، لیدی، بابل و مصر]]
خط ۵۰:
منابع از حوادث و رخدادهای سال‌های نخستین حکومت ایشتوویگو چیزی نمی‌گویند. تنها از کم و کیف سقوط او خبر می‌دهند. اطلاعات حاصل از متون بابلی کوتاه است. و این در حالی است که منابع یونانی (هرودوت و کتسیاس)، روایاتی را با منشا افسانه‌ای مطرح می‌سازند. روایاتی که به دشواری می‌توان از آنها حقایق تاریخی را استخراج کرد. طبق معمول، از میان این دو مورخ، باید هرودوت گزیده شود. چرا که تاریخ ماد هرودوت، حداقل در مهمترین ویژگی‌هایش از سوی منابع بابلی تائید شده است. حال آنکه کتسیاس، از اسامی یاد می‌کند که محتملاً در تاریخ ماد وجود داشته‌اند و از این طریق، یک سلسله کاملاً خیالی و دور از واقعیت را به دست می‌دهد. هدف او، وارونه کردن حقیقتی است که هرودوت مطرح می‌سازد. با این حال، کتسیاس هویت آخرین پادشاه مادی در تاریخ خود، یعنی «اسپنداس» را با «آستیاگس» یا «آستیگاس» هرودوت بازمی‌شناسد. آنچه گزنفون در کوروش‌نامه مطرح می‌سازد، یک داستان عاشقانه است. در اثر او، تاریخ و جغرافیا هیچ وجه مشترکی با حوادث و مکانهای واقعی ندارند. صرف نظر از اینکه وی در برخی موارد هم، اطلاعاتی را از هرودوت یا کتسیاس به عاریت می‌گیرد. دیگر نگارندگان یونانی همچون دینون نیز وجود داشته‌اند که در باب تاریخ ماد و ایران بنویسند، اما از آثار ایشان هیچ اطلاعی نداریم.<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۹۰|ک=ماد|ص=۱۷۰-۱۷۱}}</ref> سه منبع اصلی درباره جنگ بین پارس و ماد وجود دارد: تاریخ هرودوت (و همچنین برخی منابع متاخرتر دیگر شامل [[استرابو]])، گاهشماری بابلی و متون رویایی پادشاه نبونئید بابلی. ظاهراً تاریخ هرودوت بر پایه تاریخ شفاهی مادی پایه‌گذاری شده است و گاهی نمی‌شود آن را با گزارش تاریخی بابلی منطبق کرد.<ref name="ReferenceB">{{پک|Dandamayev|Medvedskaya|2006|ک=MEDIA|زبان=en}}</ref> صرف‌نظر از عناصر واقع‌گرایانهٔ موجود در افسانه‌های بنیانگذار گزارش‌های کلاسیک (هرودوت، کتسیاس، قطعه‌های پراکنده در آثار [[دیودوروس سیسیلی]] و [[ژوستین]])، یگانه اطلاعات ما درباره درگیری کوروش و ایشتوویگو از اسناد بابلی دوران فرمانروایی [[نبونئید]] (۵۳۹-۵۵۵/۶ پ. م) به دست آمده است.<ref>{{پک|بریان|۱۳۸۷|ک=امپراتوری هخامنشی|ص=47}}</ref>
[[رویدادنامه نبونئید]] (یا رویدادنامه نبونئید و کوروش) از رویدادهای آغازین به تخت نشستن نبونئید در ۵۵۶ پیش از میلاد. شروع می‌شود و اندک زمانی پس از فتح بابل توسط پارسیان در ۵۳۹ پیش از میلاد، به پایان می‌رسد. حداقل بخشی از این رویدادنامه در دوران کوروش نگاشته شده است، چرا که لحن آن نسبت به نبونئید، پرخاشگرانه می‌شود. این متن همچنین از جنگی میان ایشتوویگو، شاه ماد، و کوروش و تسخیر شدن [[هگمتانه]]، پایتخت ماد، توسط ارتش پارسیان در ششمین سال تاج‌گذاری نبونئید، یعنی ۵۵۰ پیش از میلاد، سخن به زبان می‌آورد (خط های۱-۴).<ref>{{پک|Dandamayev|2002|ک=BABYLONIAN CHRONICLES|زبان=en}}</ref>
== پادشاهی ==
[[پرونده:Median Empire.svg|انگشتدان|267px|شاهنشاهی ماد در زمان ایشتوویگو.]]
ایشتوویگو، فرزند [[هووخشتره]] است. وی پس از مرگ پدرش، به‌جای او بر تخت نشست و بنا به گفتهٔ هرودوت، به‌مدت ۳۵ سال یعنی احتمالاً در بین سال‌های ۵۸۴ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کرد.<ref name="ReferenceA"/><ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> در مورد نخستین حوادث حکومت ایشتوویگو (کتسیاس:اسپنداس، گزنفون:کیاکسارس) کتسیاس از لشکرکشی او به سرزمین «کادوسی» (در کوهستانهای جنوب رود [[رود ارس|ارس]] در آذربایجان) سخن به میان می‌آورد، در حالی که گزنفون از یک لشکرکشی به ارمنستان، آن هم به انگیزه پایان دادن به جنگ میان [[مردم ارمنی|ارمنی‌ها]] و قبیلهٔ [[زبان گرجی|گرجی‌زبان]] «کلدایی» سخن می‌گوید (کلدایی یا کالیبس یا چانی یا لازی کنونی را نباید با [[اورارتویی‌ها]]، که خدای اعلی‌مرتبه‌شان «خَلَدی» بوده خلط کرد؛ همچنین با کلدانی‌ها یا
مهمترین اقدام سیاسی ایشتوویگو، ادامهٔ جنگ‌های زمان [[هووخشتره]] با کشور [[لیدیه]] بود که آن نیز به نتیجه‌ای نرسید و سرانجام به دنبال این نبردهای بی‌حاصل، معاهده صلحی بین دو طرف منعقد شد که طی آن، دختر فرمانروای لیدیه، به همسری ایشتوویگو درآمد. بدین ترتیب، دشمنی‌ها تبدیل به دوستی شد. این خویشاوندی سبب شد که مادها در مورد حاکمیت بر لیدیه، حقی برای خود قائل شوند. [[کرزوس
=== تولد و جوانی کوروش در متون کلاسیک ===
| |||