خواجه نصیرالدین طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

دو قرن پیش از خواجه، تحولات کلامی بنوعی با ابوالحسین بصری آغاز شد و فخر رازی در کتاب محصل این رویکرد را ادامه داد.ابوالحسین بصری که از شاگردان قاضی عبدالجبار معتزلی بود از پیروان بهشمی بود. بصری تحت تاثیر اموزه های فلسفی در برخی آموزه های معتزلی تجدید نظرهایی را آغاز کرد که همزمان با تدوین آثار این سینا در خراسان همراه شد. تاثیر نظرات فلسفی و شهرت آن ها بیشتر به خاطر کتب غزالی یعنی مقاصد الفلاسفه و تهافت بود که باعث شهرت ارای فلسفی ابن سینا در میان متکلمان شد.مکتب ابوالحسین بصری توسط یکی از شاگردانش به نام ملاحمی گسترش یافت. اندیشه های فخر رازی و ملاحمی و بصری تاثیر بسزایی در فلسفی شدن کلام شیعه داشتند<ref>Ansari, Hassan and Sabine Schmidtke, The Transmission of Abū l-Ḥusayn al-Baṣrī’sThought and Writings،</ref> متکلمان امامی همچون سدیدالدین حمصی نیز در اواخز سده ششم هجری با آموزه های بصری آشنا شدند و از وی تاثیر پذیرفتند.در واقع می توان گفت که خواجه با سه سنت آشنا بود.نخست سنت ابوالحسین بصری که در برخی آثار خواجه تاثیر واضحی دارد. دیگر سنت فلسفی ابن سینا و شارحان وی در خراسان قرار داشت. و سنت رواج نظرات فخر رازی و تاثیری پذیری خواجه از وی بود. بیشتر کتب کلامی و فلسفی فخر در زمان خواجه در خراسان رایج بوده است.<ref>مقدمه کتاب تلخیص المحصل،حسن انصاری،ص بیست مقدمه،1394 شمسی،میراث مکتوب با همکاری موسسه اسماعیلیان و مرکز علمی پژوهش های فرانسه</ref>