محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۴۶:
|امضا =
}}
 
'''نالی''' (۱۷۹۵-۱۸۵۵) با نام کامل '''ملا خدر شاویسی میکایلی''' شاعر و غزل سرای کرد است. وی در قریه خاک و خول در [[شهرزور]] به دنیا آمد و پس از مطالعه [[قرآن]] و [[صرف و نحو]] در شهرزور، به قصد تحصیل علم به [[مهاباد]]، [[سنندج]] و [[حلبچه]] رفت.
== زندگی ==
وی در روستای خاک و خول در نزدیکی سلیمانیه به دنیا آمده است<ref name="ReferenceA">محمد، مسعود، "دست به دامان نالی،" استکهلم، 1997.</ref><ref>
سجادی، علاءالدین، "تاریخ ادبیات کردی،" چاپخانه معارف، بغداد، (چاپ اول)1951.</ref>. پس از حمله ترکان [[عثمانی]] به [[سلیمانیه]] و پایان دادن به حکومت [[بابان]]ها نالی از سلیمانیه به شام میرود و از آنجا قصیده ای بلند همچون نامه برای [[سالم (شاعر)|سالم]] شاعر کرد اهل سلیمانیه می فرستد و از او احوال شهر و دیارش را جویا می شود. سالم هم در قصیده ای جواب او را میدهد. این دو قصیده از نمونه های ماندگار مکاتبه در ادبیات کردی هستند<ref name="ReferenceA"/>
.
== نقش نالی در ادبیات کردی ==
نالی در [[ادبیات کردی]] به غزلهای عاشقانه اش شناخته شده است. نقش وی از آن نظر در تاریخ ادبیات کردی برجسته است که از اولین کسانی بود که به گویش [[سورانی]] شعر سرود و پس از وی شعرای بسیاری چون [[کردی]]، [[سالم (شاعر)]] و [[حاجی قادر کویی]]، [[محوی]]، [[وفایی]]، [[ناری (شاعر)]]، [[حریقی]] و [[قانع]] به شعر سورانی روی آوردند.
سطر ۵۷ ⟵ ۵۶:
== اشعار نالی ==
عمده اشعار نالی به زبان کردی و در قالب [[غزل]] هستند ولی از وی اشعاری به زبان های فارسی، عربی و ترکی هم به جا مانده است.
== نمونه شعر فارسی ==
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ابروان تو طبیبان دل افگارانند |ھر دو پیوسته ازآن بر سر بیمارانند}}
سطر ۶۷ ⟵ ۶۶:
{{پایان شعر}}
== نمونه شعر کردی ==
زوڵــــفـــت بـــەقەدتـــدابـــهقهدتـــدا کــەکــه پــەرێشـانپــهرێشـان و بــــڵاوە،بــــڵاوه،
 
ئـــەمـــڕۆئـــهمـــڕۆ لەمــنیلهمــنی شیـــفـــتەشیـــفـــته ئـــاڵـــۆز و بــــەداوەبــــهداوه
 
ئـــەمئـــهم عومرەعومره عەزیزەعهزیزه کەکه لەله بـــۆت نەقـــــدنهقـــــد و دراوەدراوه
 
ســەدســهد حەیفحهیف و درێغا کەکه مـوســوڵمـــانـی نەماوەنهماوه!
 
عومـرێکـی درێـــژەدرێـــژه بەخەیاڵیبهخهیاڵی سەریسهری سوڵفـــت
 
سهودا و پهرێشانــــم و، ســـهودایـهکی خــــاوه
سەودا و پەرێشانــــم و، ســـەودایـەکی خــــاوە
 
ھەرچەندەههرچهنده کەکه ڕوتـــم، بــەخــوابــهخــوا مائیلی ڕووتـــم
 
بێ بهرگییه عیللهت کهههتیو مهیلی هـهتـــاوه ..
بێ بەرگییە عیللەت کەھەتیو مەیلی ھـەتـــاوە ..
 
"مانی" نییەتینییهتی قووەتیقووهتی تەسویریتهسویری بــرۆی تـــــۆ
 
ئهم قهوسه بهدهستی موتهنهففیس نهکشاوه
ئەم قەوسە بەدەستی موتەنەففیس نەکشاوە
 
بۆچی نەگریم،نهگریم، سەدسهد کەڕەتمکهڕهتم دڵ دەشکێـــنـــیدهشکێـــنـــی!
 
مهی بۆ نهڕژێ، شووشه لهسهد لاوه شــــکاوه
مەی بۆ نەڕژێ، شووشە لەسەد لاوە شــــکاوە
 
بـــێ ئیفادەیەئیفادهیه مەنعیمهنعی من ئێســــتاکەئێســــتاکه لەگریانلهگریان
 
بـــۆ عــــاشقــی بێچـــــــارەبێچـــــــاره زووەمزووهم ئـــاوەئـــاوه ڕژاوەڕژاوه!
 
ھــــەرهــــهر جۆگەجۆگه و جێگێکی کەواکهوا سور و سوێر بێ
 
جێــــــی جۆششی گریانی منەمنه و خوێنەخوێنه ڕژاوەڕژاوه
 
ســــۆزی دڵمەدڵمه باعیسی تــاو و کوڵــــی گریـــان
 
مەعلومەمهعلومه کـــــەکـــــه ئاگر سەبەبیسهبهبی جۆششـی ئاوەئاوه
 
"نالی" وەکووهکو زوڵفت کەکه موتیعی بەریبهری پێتـــــەپێتـــــه
 
تێکی مهشکێنه، بـهجهفا مهیخـــــــــــهره لاوه<ref name="ReferenceB"/>
تێکی مەشکێنە، بـەجەفا مەیخـــــــــــەرە لاوە
<ref name="ReferenceB"/>
== جستارهای وابسته ==
* [[ادبیات کردی]]
سطر ۱۱۹ ⟵ ۱۱۷:
* [http://findarticles.com/p/articles/mi_m0SBL/is_1-2_21/ai_n21156410/pg_19.htm Mystical Love and Mystical Nationalism in Farhad Shakely's String]
* [http://www.kerkuk-kurdistan.com/kulturek.asp?ser=4&cep=3&nnimre=310 Classic and Modern Kurdish Poetry]
== پیوند به بیرون ==
[http://www.iranicaonline.org/articles/nali نالی در دانشنامه ایرانیکا]
{{ادبیات کردی}}
 
[[رده:دانشمندان کرد]]
[[رده:درگذشتگان سده ۱۹ (میلادی)]]
[[رده:زادگان ۱۸۰۰ (میلادی)]]
[[رده:شاعران سده ۱۹ (میلادی)]]
[[رده:شاعران غزل‌سرا]]
[[رده:شاعران کرد]]