سیاست در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

انقلاب ۱۳۵۷ ایران، که در نزد دولت کنونی و بسیاری از منابع به انقلاب اسلامی معروف است، قیامی بود که با شرکت مردم و گروههایگروه‌های سیاسی گوناگون، نظام پادشاهی ایران را سرنگون، و پیشزمینهٔ روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی را در ایران فراهم کرد. [[۲۲ بهمن]] سال ۱۳۵۷ روز پیروزی این انقلاب و سقوط رژیم پهلوی بود و در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ بیش از نود و هشت درصد مردم به [[جمهوری اسلامی ایران]] رای دادند و مدتی بعد [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] نیز به رای گذاشته شد و با رای اکثریت نزدیک به اتفاق مردم تصویب شد.

حکومت فعلی ایران جمهوری اسلامی است که در سال ۱۳۵۸ شمسی به رفراندوم گذاشته و به تاییدتأیید مردم رسید.

[[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] و [[رییسرئیس جمهور اسلامی ایران]] باید از دین اسلام و مذهب شیعه دوازده امامی باشند و ضمناضمناً رهبری باید دارای درجه اجتهاد باشد ولی نژاد و قومیت در انتخاب آنان تأثیری ندارد .

در زیر ابتدا ارکان جمهوری اسلامی و مسئولان کنونی پست‌های آن معرفی شده‌اند. در بخش بعدی به احزاب سیاسی، چگونگی فعالیت آن‌ها و گرایش هایگرایش‌های مختلف درون آن‌ها اشاره شده‌است.

نامزدهای تمام انتخاباتی که در جمهوری اسلامی برگزار می‌شود ابتدا باید به تاییدتأیید [[شورای نگهبان قانون اساسی]] برسند. در قسمت [[احزاب سیاسی ایران]] در مورد این‌که چه احزابی اجازهٔ فعالیت علنی دارد توضیح داده شده‌است.

[[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] بالاترین مقام این نظام است و کنترل کاملی بر تمام امور دارد. او توسط [[مجلس خبرگان رهبری]] و مادام‌العمر (به شرط حفظ شرایط رهبری) انتخاب می‌شود. (گرچه خود [[مجلس خبرگان]] حق عزل رهبری را نیز دارد ولی صلاحیت اعضای این مجلس توسط شورای نگهبان منصوب رهبر تاییدتأیید می شودمی‌شود). رهبر کنونی جمهوری اسلامی ایران، پس از فوت [[روح‌الله خمینی]] (بنیانگذار جمهوری اسلامی) [[سید علی خامنه‌ای]] است.

[[مجلس خبرگان رهبری]] از ۸۸ روحانی متخصص در دین اسلام تشکیل می‌شود و کاندیداهای آن ابتدا باید به تاییدتأیید شورای نگهبان برسند و سپس با رای مردم انتخاب شوند. رئیس مجلس خبرگان، [[احمد جنتی]] بوده و [[محمدعلی موحدی کرمانی]] نایب رئیس اول و [[سید محمود هاشمی شاهرودی]] نایب‌رئیس دوم می‌باشند.

[[شورای نگهبان قانون اساسی]] از دوازده نفر تشکیل شده‌است. ۶ فقیه که توسط [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] انتخاب می‌شوند و ۶ حقوقدان که توسط رییسرئیس [[قوه قضاییه]] ( منصوب رهبری) پیشنهاد و پس از تاییدتأیید [[مجلس شورای اسلامی]] انتخاب می‌شوند. دبیر کنونی شورای نگهبان، [[احمد جنتی]] است و سایر اعضای کنونی آن عبارت‌اند از: [[محمد مومنمؤمن]]، [[مهدی شب‌زنده‌دار|مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی]]، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]]، [[محمدرضا مدرسی یزدی]]، [[محمد یزدی]]، [[عباسعلی کدخدایی]]، [[سید فضل‌الله موسوی]]، [[نجات‌الله ابراهیمیان]]، [[سام سوادکوهی‌فر]]، [[محسن اسماعیلی]] و [[محمدرضا علیزاده]].

قوه مقننه، [[مجلس شورای اسلامی]] است که نمایندگان آن برای یک دورهٔ چهارساله و با رای مردم انتخاب می‌شوند. نامزدهای این مجلس ابتدا باید به تاییدتأیید [[شورای نگهبان قانون اساسی]] برسند. علاوه بر مناطق مختلف ادیان مسیحی ارمنی، مسیحی کلدانی و [[ایرانیان آشوری|آشوری]]، [[زرتشتی]] و [[کلیمی]] نیز نمایندگانی در مجلس دارند.

(در صحنهٔ سیاست ایران، عملاً دو طیف تشکل و حزب موجود است. یکی احزابی که مجاز هستند و می‌توانند در مبارزات سیاسی اعم از پارلمانی و ریاست جمهوری شرکت کنند (به شرطی که کاندیداهای آن‌ها توسط [[شورای نگهبان قانون اساسی]] تاییدتأیید شوند) و دیگری طیفی از احزابی که مخالف نظام جمهوری اسلامی هستند.

با وجود تصریح در قانون اساسی مبنی بر آزادی احزاب سیاسی امکان فعالیت احزاب اپوزیسیون نظام وجود ولو در چارچوب نظام وجود ندارد است و اعضای احزاب اپوزیسیون معمولاً نمی‌توانند در انتخابات رسمی نامزد شوند. این احزاب به دو گروه داخل ایران و خارج از ایران تقسیم می شوندمی‌شوند.

هرگونه همکاری با این احزاب اپوزیسیون می‌تواند پیامدهای خطرناکی حتی تا مرحلهٔ اعدام را به همراه داشته باشد. «[[محاربه]]» یا «[[اقدام علیه امنیت ملی]]» جرم‌هایی است که معمولاً به کسانی که احتمال هرگونه همکاری آنان با [[اپوزیسیون]] برود، نسبت داده می‌شود.)

در ضمن بعضی شخصیت‌های کلیدی همچون آیت الله [[هاشمی رفسنجانی]] را می‌توان فراجناحی خواند.)

این جناح بیشتر با اعتقاد بسیار به اسلام و آموزه‌های [[خمینی]] و وفاداری به [[سید علی خامنه‌ای]] شناخته می‌شوند.)

تاریخ این جناح شامل تندروهای اسلامی{{مشکوک}} بوده‌است و اختلاف کمی در آن وجود داشته‌است که در برخی از موارد در انتخاب مصادیق برای نامزدی در انتخابات هاانتخابات‌ها جناح‌های مختلفی درون این جناح ظهور کرده‌اند.{{منیع}}

* [[مصباح یزدی]] وشاگردانش در حال قدر گرفتن در ایران هستند.[http://sharifnews.com/?17833] این افراد برای رسیدن به این مقصود علاوه بر اتحاد وهمکاری با سپاه پاسداران سعی در تضعیف قدرت آیت الله هاشمی رفسنجانی و طرفدارانش دارند.[http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2005/11/20/wiran220.xml] مهمترین این جدال هاجدال‌ها در انتخابات مجلس خبرگان رهبری بروز کرد [http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2005/11/20/wiran220.xml] به طوری که شاگردان مصباح با ارائه فهرست انتخاباتی به نام (منهایون) که اسامی همه افراد فهرست مشترک جامعه روحانیت مبارز تهران وجامعه مدرسین حوزه علمیه قم وجود داشت به جز چند نفر، در تهران هاشمی رفسنجانی و [[حسن روحانی]]، در مشهد [[واعظ طبسی]] و [[هاشمی شاهرودی]]، که در نهایت این انتخابات منجر به پیروزی هاشمی رفسنجانی و طرفدارانش شد. [//[:en.wikipedia.org/wiki/Iranian_Assembly_of_Experts_election:Iranian Assembly of Experts election,_2006 2006|Iranian Assembly of Experts election]]

=== احزاب اپوزیسیون غیر رسمیغیررسمی ===

چپ‌ترین طیف این جناح طیفی از فعالان [[ملی مذهبی]] است که گاهی از این جناح جدا شده و به [[اپوزیسیون]] پیوسته‌اند. تشکل‌هایی مانند [[نهضت آزادی ایران]] و شخصیت‌هایی مانند [[ابراهیم یزدی]] از این طیف هستند. فعالیت «[[نهضت آزادی ایران]]» نیمه قانونی ( غیر رسمیغیررسمی) است و [[خانهٔ احزاب ایران]] این تشکل را به رسمیت نمی‌شناسد .

[[احزاب اپوزیسیون]] بسیاری در ایران رسانه یرسانهٔ مخصوص خود را برای ارتباط با مردم و هواداران دارند که طیفی از نشریات غیرقانونی تا کانال‌های رادیویی، تلویزیونی و ماهواره ایماهواره‌ای را در بر می گیردمی‌گیرد. هرگونه فعالیتی از سوی این احزاب به طور مطلق غیرقانونی است و فعالان و هواداران آنها بیشتر به صورت مخفی به کار خود ادامه می‌دهند. مرکزیت و رهبری این احزاب معمولاً در خارج کشور است. در میان این احزاب و جریانات طیف‌های مختلفی از [[مارکسیست]] تا [[ملی گراملی‌گرا]] یافت می‌شوند.

در زیر به طیف‌های مختلف اپوزیسیون غیرقانونی پرداخته می‌شود. این فهرست کاملی نیست و می‌تواند تکمیل شود.)

این سازمان به همراه عده‌ای از تشکل‌های مسلح و مخالف نظام و سایر گروه هایگروه‌های غیر مسلح منجمله [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] (جریان پیرو برنامه هویت)، [[شورای ملی مقاومت]] را پایه گذاشته‌است و [[مریم رجوی]] را توسط این شورا به عنوان رئیس جمهور آلترناتیو آینده ایران انتخاب کرده‌است.

شاخه نظامی این سازمان، [[ارتش آزادیبخش ایران]] است.)

این حزب که با برهم زدن [[کنفرانس برلین]] و پخش این ماجرا از [[صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]] به شهرت دو چندانی دست یافت همواره بر سرنگونی [[جمهوری اسلامی ایران]] تاکیدتأکید داشته‌است و شدیداً با دو خرداد و [[سید محمد خاتمی]] مخالف بوده‌است. در دوره اخیر این حزب مدعی است که مقبول‌ترین و محتمل‌ترین سیر اوضاع ایران انقلاب مردم علیه جمهوری اسلامی است و تلاش در رهبری این انقلاب برای تأسیس جمهوری سوسیالیستی را دارد.

این حزب پس از جدایی به سنت‌های اصلی چپ افراطی در [[حزب کمونیست کارگری ایران]] و تاکیدتأکید بر مبارزه با مذهب و [[ناسیونالیسم]] و سرنگونی [[جمهوری اسلامی ایران]] ادامه داده‌است و تمام شعارهای اصلی آن را همچنان حفظ کرده‌است اما مهم‌ترین تفاوت این دو حزب را می‌توان در تاکیدتأکید حزب حکمتیست بر [[کردستان]] ایران دانست تا جایی که یکی از شعارهای جدید این حزب «[[کردستان دروازه قدرت است!|کردستان دروازهٔ قدرت است!]]» است.

* [[احزاب غیر قانونیغیرقانونی]]

* [http://www.hoqouq.com/law/article286.html قانون احزاب]