مرتضی‌قلی‌خان قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲:
'''مرتضی‌قلی‌خان قاجار''' پسر [[محمدحسن خان قاجار]] و یکی از برادران [[آقامحمدخان قاجار]] بود.
مرتضی‌قلی‌خان چون سایر برادران آقامحمدخان در ظاهر اطاعت امر او را می‌کرد ولی در نهان به دنبال دستیابی به قلمروی تحت حکومت برادر بود. در زمانی که آقامحمدخان در [[بارفروش]] بود، برادر دیگرشان [[رضاقلی‌خان قاجار]] از استرآباد به آن شهر حمله برد و آقامحمدخان را به اسارت گرفت. در این زمان دوتن دیگر از برادران یعنی [[مصطفی‌قلی‌خان قاجار]] و [[جعفرقلی خان قاجار]] به [[گیلان]] لشکر کشیده بودند و در صدد سرنگونی [[هدایت‌الله خان فومنی]] بودند که از سال‌های دور به حکومت آن حدود برقرار بود. ولی بعد از شنیدن خبر سقوط بارفروش، ماموریت خود را رها کردند و در بازگشت به مازندران رضاقلی خان را شکست دادند. در این زمان مرتضی‌قلی‌خان فرصت را مناسب دید و بر [[ساری]] دست انداخت. آقامحمدخان که تازه از اسارت رهایی یافته بود با لشکری به ساری شتافت و مرتضی‌قلی‌خان را شکست داد و برای آنکه او را راضی کند و از فکر شورش دوباره باز دارد، حکومت [[هزارجریب]]، [[استرآباد]] و [[گرگان]] را به وی سپرد. در سال ۱۱۹۲ قمری شیخ ویس‌خان پسر [[علی‌مرادخان زند]] به فرمان پدرش به تسخیر مازندران آمد. مرتضی‌خان که امید داشت به یاری فرمانروای زند بر برادرش چیره شود، بجای مقابله با شیخ ویس‌خان هم‌دست شد. در جنگی که میان آن‌ها و سپاه قاجار به فرماندهی آقامحمدخان درگرفت، آقامحمدخان پیروز شد و مرتضی‌قلی‌خان از راه [[روسیه]] به [[شروان]] گریخت و به سرعت با خوانین آذربایجان و تالش رشته‌ی دوستی استوار کرد و به یاری آنان به [[گیلان]] دست یافت. در سال ۱۲۰۳ قمری آقامحمدخان به دست‌یاری جعفرقلی‌خان و سرداران دیگر خود، مرتضی‌قلی‌خان را از گیلان بیرون راند. مرتضی‌قلی‌خان به تالش گریخت و دوباره به جمع‌آوری سپاه مشغول شد و چندی نگذشت که دوباره گیلان را تسخیر کرد. این بار آقاخان محمدخان، مصطفی‌قلی‌خان را به مقابله فرستاد. در این جنگ نیز مرتضی‌قلی‌خان شکست خورد و به [[باکو]] فرار کرد و از آنجا به روسیه رفت. در [[مسکو]] سعی کرد [[کاترین کبیر]] را به جنگ با ایران تشویق کند که نتیجه آن حمله نظامی روسیه به ایران به فرماندهی «ربوف» بود ولی با مرگ نا به هنگام کاترین، سپاه روسیه عقب‌نشینی کرد. مرتضی‌قلی‌خان تا پایان عمر مقیم روسیه بود و در [[آستراخان]] درگذشت.<ref>[http://porsemannews.ir/News.aspx?code=348 اقدامات سیاسی آقامحمدخان برای کنارزدن رقبای خود در ایل قاجار چه بود؟]</ref><ref>[http://porsemannews.ir/News.aspx?code=348 مرتضی‌قلی‌خان قاجار]</ref>
مرتضی‌قلی خان هفت فرزند، پنج دختر و دو پسر داشت. یکی از دخترانش به ازدواج فتحعلی‌شاه درآمد و چهارتن دیگر با چهارتن از پسران فتحعلی‌شاه ازدواج کردند. و پسرانش عبارت بودند از مهرعلی خان قاجار بود که از طرف فتحعلی‌شاه سردار فوج الوار بود و در کرمانشاه زندگی می‌کرد و در سال ۱۲۵۱ قمری درگذشت. پسرش دیگر محمدحسین خان بود که در تبریز در خدمت [[عباس میرزا]] به سر می‌برد.<ref>خاوری، تاریخ ذوالقرنین، جلد ۲، صص۱۱۶۲–۱۱۶۴</ref>
| |||