|
}}
'''بهار''' یکی از شهرهای [[استان همدان]] است که با گستره‌ای معادل ۱۳۳۹ کیلومتر مربع، حدود ۲/۷ درصد از وسعت [[استان همدان]] را تشکیل می‌دهد. این شهر از لحاظ کشاورزی رتبهٔ اوّل تولید و صادرات [[سیب‌زمینی]] را دارا می‌باشد و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای سه بخش، شش دهستان و سه‌شهر: بهار، [[لالجین]] و [[صالح آباد]] می‌باشد.<ref>معادل ۸/۳ درصد از تعداد کا استان و معادل ۱۱/۱ درصد از تعداد کل بخش‌های استان</ref>
== اقلیم، تاریخچه ==
در سال ۱۳۸۷ [[شهرستان بهار]] تعداد ۷۰ روستای دارای سکنه معادل ۳/۶ درصد از کل روستاهای دارای سکنه [[استان همدان]] را به خود اختصاص داده است. این شهرستان از نظر طبیعی، دارای آب و هوای خشک و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه‌ای است. رشته [[کوه الوند]] و [[همدان|شهر همدان]] در جنوب غربی و غرب [[شهرستان بهار]] قرار دارد. بقیهٔ وسعت شهرستان را دشت «بهار» در بر می‌گیرد. نقطه خروجی آب‌های بهار در [[کوشک آباد]] با ارتفاع ۱۶۸۰ متر واقع گردیده است. رودخانه‌های جاری این شهرستان عبارتند از: [[سِیمینه‌رود]]، بهادربیگ و [[قره‌آغاج (چاراویماق)|قره آغاج]]
موقعیت شهر بهار پانزده کیلومتری شمال [[شهر همدان]] است. تا نیم قرن اخیر دهستانی معتبر و مرکز بخش [[سیمینه رود]] بود. [[حمدالله مستوفی]] در ذیل تاریخ خود غیر مستقیم از منطقه بهار و توابع آن باضافه قسمتی دیگر از اراضی مجاور [[شهر همدان|شهرهمدان]] را تحت عنوان ناحیت فریوار بر می‌شماردبرمی‌شمارد. اصطلاح [[فریوار]] در قرن پنجم هـ.ق. از زبان [[راوندی]] نیز آمده است.<ref>کتاب زراومند.</ref>
در کتب قدیم از شهر بهار بعنوان مرکزی آباد یاد شده است. خرابی‌های قلعهٔ شهر، بنام «دئولر قلعه سی» هنوز موجود است. در پیشینهٔ تاریخی بهار چه پیش از اسلام و چه بعد از اسلام ابهام جدی وجود دارد. ساکنان بهار از قدیم به شغل باغ‌داری و بوستانکاری اشتغال داشتند.<ref>اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.</ref> مذهب مردم بهار [[شیعه]] [[شیعه دوازده‌امامی|دوازده امامی]] است.
== پیشینه و سرگذشت ایل بزرگ بهارلو ==
ترکانِ "بهارلو" تیره ایتیره‌ای خاص در درون قبیلهءقبیلهٔ "[[قراقویونلو|قاراقویونلو]]" از ایلات ترکستان می باشدمی‌باشد که در زمان سلاطین [[سلجوقیان|سلجوقی]] و حمله [[مغول]] توسط "[[چنگیزخان|چنگیز خان]] - تموچین" از ایران کنونی گذشته و به سرزمین هایسرزمین‌های "آناطولی" برده شدند. چنان کهچنان‌که یکی از طوایف از ایلاتِ ترکمان "دشت خوارزم" را بهارلو می نامندمی‌نامند و پس از پیروزی "امیر تیمور" بر امپراطوری "عثمانی" دوباره بهارلوها به ایران کنونی باز گرداندهبازگردانده شدند. در حال حاضر ایلایلِ ِبهارلوبهارلو بصورت بومی گسترده در "آذربایجانآذربایجان، ،اردبیل، اردبیلاصفهان، ،چهارمحال، اصفهانخراسان، ،زنجان، چهارمحالفارس، ،قزوین، خراسانکرمان، ،کهکیلویه، زنجان ، فارس ، قزوین ، کرمان ، کهکیلویه ، مرکزی ،مرکزی، همدان و...و…" است. همان گونه که در منابع گوناگون و معتبر تاریخ آمده است "ترکان آغوز - اوغوز" 24۲۴ ایل بوده اندبوده‌اند. مهم ترینمهم‌ترین قبایل "قزلباش" که جملگی ترک بوده اندبوده‌اند و از "سوریه" به ایران بازگردانده شده اندشده‌اند عبارت بوده اندبوده‌اند از "اوستاجلواوستاجلو، ،افشار، افشارقاجار، ، قاجار ، شاملو ،شاملو، بیگدلی و...و…" بیگدلی هایبیگدلی‌های شمال سوریه کنونی را "شام لو" و بیگدلی هایبیگدلی‌های جنوب آسیای کوچک و روم بخشی از ترکیه امروزی را "روم لو" می نامیدندمی‌نامیدند. پس از بازگشت بیگدلی هابیگدلی‌ها به ایران امروزی بخشی از بیگدلی هایبیگدلی‌های شاملو از ایل مادر خود جدا شده و پس از سکونت در "همدان" و بنیان نهادن شهری به نام "بهار" به بهارلو مشهور گشتند چنان کهچنان‌که حتی در دورهءدورهٔ "صفوی" همدان به نام "علی شکر بیگ" سردارِ شهیرِ ایلایلِ ِبهارلوبهارلو یاد می شدمی‌شد. ایلایلِ ِبهارلوبهارلو از ارکان مهم و تکیه گاه اصلی امپراطوری قاراقویونلو بوده اندبوده‌اند و سرداران ایلایلِ ِبهارلوبهارلو از راه پیوند زناشوئی با قاراقویونلوها خویشاوندی محکمی ایجاد نمودند چنان کهچنان‌که بدین گونه مهم ترینمهم‌ترین سرداران قاراقویونلو از ایلایلِ ِبهارلوبهارلو بودند. به هنگام براندازی دولت قاراقویونلو به دست "آق قویونلوها"قویونلوهاً بخشی از ایلایلِ ِبهارلوبهارلو به خراسان کوچ نموده هم چنین بخشی نیز به آذربایجان رفته اما بخشی همچنان در همدان و شهر بهار ماند و از ییلاق-قشلاق در آمدنددرآمدند. بخشی از ایلایلِ ِبهارلوبهارلو که به خراسان کوچیده بودند که بعده هابعده‌ها به "مشهدلو" معروف گشتند به همراه "بابر" بنیان گذاربنیان‌گذار امپراطوری "گورکانی" در جنگ با "هندوستان" شرکت کردند و سلسلهءسلسلهٔ "قطب شاهیان" را در "کلکنده" در "دکن" هند تأسیس کردند و بیش از 2۲ قرن در آن جا حکومت نموده و بدین گونه بود که بخشی از ایلایلِ ِبهارلوبهارلو در هندوستان ساکن شدند و نقش بزرگی را در تاریخ هند ایفا نمودند.ایل ِبهارلوایلِ بهارلو یکی از 7۷ ایل معتبر سپاهان قزلباش از ایلات قاراقویونلو بود که تکیه گاه اصلی نخستین شاهان "صفوی" را تشکیل می دادندمی‌دادند که از نجبا و اشراف به شمار می رفتندمی‌رفتند. در دوران صفوی بخش دیگری از ایلایلِ ِبهارلویبهارلوی ساکن همدان به فارس کوچ نموده و به همراه ایلات دیگری اتحادیه ایاتحادیه‌ای پنجگانه به نام ایلات "خمسه" را بنیان نهادند اما پس از مرگ آخرین رهبر خود بخشی از ایلایلِ ِبهارلویبهارلوی ساکن فارس که میان داراب-سامان ییلاق-قشلاق می نمودندمی‌نمودند بنا بر دلایلی مجبور به سکونت در ییلاق خود در چهارمحال شدند و نیز بخشی دیگر جدا شده و به بخش هاییبخش‌هایی از اصفهان کوچ نمودند اما بخشی که در فارس مانده بودند در پی کشمکش هایکشمکش‌های خونین برای دست یابی به قدرت به اندک زمانی بر همبرهم شوریده جنگ هاجنگ‌ها کرده و خصومت هاخصومت‌ها نمودند به اندازه ایاندازه‌ای که از کشت و غارت و اسارت یک دیگر هیچ گونه اغماضی نداشتند و این قتل عام هایقتل‌عام‌های مکرر تا بدان اندازه تلفات انسانی داشت که ایلایلِ ِبهارلوبهارلو دیگر هیچ گاههیچ‌گاه نتوانست قدرت سابق خود را باز یابدبازیابد پس چنین تشخیص داده شد که دیگر شمارشان آن چنان نیست که بتوانند در کوچ هایکوچ‌های طولانی فصلی که بدان خو گرفته بودند ادامه دهند و بازماندگان در قشلاق هایقشلاق‌های خود ساکن شده و از راه دام داری و کشاورزی و حتی راهزنی امرار معاش می نمودندمی‌نمودند. بهارلوها که روزگاری از بهترین سوارکاران تیراندازان و هول انگیزترین جنگجویان بودند پس از جنگ جهانی دوم کاملاکاملاً یک جا نشین شدند. امروزه بازماندگانی از ایلایلِ ِبهارلوبهارلو در کشورهای "روسیهروسیه، ، هند ، ترکیههند، ،ترکیه، ایران و آذربایجان" پراکنده اندپراکنده‌اند. این واقعیت که قبیله ایقبیله‌ای به نام بهارلو در آناطولی مرکزی وجود دارد حاکی از آن است که نیاکان بهارلوهای ایران چون در ابتدا از آناطولی به همدان کوچ کرده اندکرده‌اند بخشی از ایلِ بهارلو در آناطولی باقی ماندند. البته لازم به ذکر می باشدمی‌باشد که نام بهارلو پیش از این کوچ نیز رایج بوده است و به این دلیل است که هنگامی که بخشی از بیگدلی هایبیگدلی‌های شاملو از ایل مادر جدا شد پس از سکونت در همدان کنونی شهر مورد تأسیس خود را بهار نامیدند. ادامه دارد...دارد…
ترکانِ بهارلو بعنوان مردم بومی ترکیه عمدتاً در منطقه "دیاربکر" زندگی می کنندمی‌کنند و نیز شهری به نام بهارلو در این کشور و در همین منطقه وجود دارد هم چنین ترکانِ بهارلو در شمال جمهوری آذربایجان در منطقه "شوشا"شوشاً و "زنگنه زور" زندگی می کنندمی‌کنند و سه شهر نیز به نام بهارلو در این کشور و همین مناطق وجود دارند. در ایران نیز بصورت بومی در آذربایجان در "دشت دیزج رود" در شمال شرقی "مراغه" هم چنین در خراسان در جنوب "درمیان" در روس.روس؛ و چند روستای دیگر در نزدیکی مرز "افغانستان" و شمال این استان در روستای "بلال" و دیگر روستاها و نیز در کرمان در روستاهای "رابر" و "بزنجان" و چند روستای دیگر هم چنین در فارس در "مرودشت رامجرد کمین فسا صحرای ایزدخواست لارستان" و دیگر شهرها به مرکزیت شهرستان "داراب" تا "میناب هرمزگان" و هم چنین در همدان در بخش "سیمینه رود" به مرکزیت شهرستان "بهار" و نیز در چهارمحال در "سامان" و روستاهای "یاسه‌چای" و "هوره" و چندی دیگر از روستاها به مرکزیت شهرستان "سامان" هم چنین در اصفهان در روستاهایی از جمله "یان‌چشمه" و "قره‌بلطاق" به مرکزیت شهرستان "فریدن" زندگی می کنندمی‌کنند. امروزه بازماندگانی از ایل بهارلو در کشورهای "روسیهروسیه، ،هند، هند ، ترکیه ،ترکیه، ایران و آذربایجان" پراکنده اندپراکنده‌اند. این واقعیت که قبیله ایقبیله‌ای به نام بهارلو در آناطولی مرکزی وجود دارد حاکی از آن است که نیاکان بهارلوهای ایران چون در ابتدا از آناطولی به همدان کوچ کرده اندکرده‌اند بخشی از ایلِبهارلو در آناطولی باقی ماندند. البته لازم به ذکر می باشدمی‌باشد که نام بهارلو پیش از این کوچ نیز رایج بوده است و به این دلیل است که هنگامی که بخشی از بیگدلی هایبیگدلی‌های شاملو از ایل مادر جدا شد پس از سکونت در همدان کنونی شهر مورد تأسیس خود را بهار نامیدند. البته در حال حاضر پراکندگی بهارلوها بصورت مهاجر در نقطه نقطه و جای جای ایران قابل لمس و مشاهده می باشدمی‌باشد. تیره هایتیره‌های گوناگونایلِبهارلو عبارت هستند از "ابراهیم خانی - احمد لو - اسماعیل خانی - بربر - بکله - بوربور - بهارلو - بهارلویی -بهاءلو - بهاءلوئی - بهالو - بهالویی - تلکه - جامه بزرگی - جرغه - جوقه - جرگه - حاجی تار لو - حاجی تر لو - حاجی طاهر لو - حاجی عطار لو - حیدر لو - رسول خانی - سقز - سکیز - سلیمانی - شیخ - صحراگرد - صفی خانی - طاهری - طراوتی - عیسی بیگ لو - قره اولاد - کریم لو - کلاه پوستی - محمدخانی - مشهد لو - ناصر بیگ لو - نظر بیگ لو - ورثه و...و…"
== گویش بهاری ==
اکثر مردم شهر بهار به [[زبان بهاری]] سخن می‌گویند ولی در برخی مناطق این شهر به [[زبان فارسی]] تکلم می‌شود. گویش بهاری لهجه‌ای خاص از زبان [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]] است. [[زبان بهاری]] به علت اقبال نسل جدید از [[زبان فارسی]] در شرف انقراض است.
== دشت بهار ==
کاربرد اراضی بهار به سبب مشاغل مردم این خطه که اصالتاً باغ‌دار و بوستانکار بودند، شکل گرفته بود. یعنی زمین‌های حاشیهٔ شهر تماماً [[تاکستان]] بود و پرورش باغ انگور بهار را حقیقتاً هیچ‌یک از اقوام ایرانی بلد نبودند. اینک بخاطر جایگزین کشت [[سیب زمینی]] حدود ۹۸ درصد باغات بهار محو و نابود گشته است.
دشت‌های بهار که متعاقب باغات بهار آغاز و امتداد می‌یافت در گذشته برای کشت [[هندوانه]] و [[خربزه]] بکار گرفته می‌شد، تخصص فوق‌العاده و منحصر به‌به فرد زارعین بهار در کشت بُستان یعنی به عمل آوری هندوانه و خربزه بی‌نظیر بود. به ظن قوی پرورش [[باغ]] و [[بوستان]] هنر نیاکان بسیار بسیار کهن این دیار بود که متأسفانه دانش آن در دهه‌های اخیر نابود گشت.
یکی از اصول تغییرناپذیر بوستانکاری سنتی، اختصاص زمین [[بایر]] (بُعن ـ بُعت) بود که بقول اساتید این فن، زمین مزروعی که یکبار کشت هندوانه یا خربزه در آن انجام می‌پذیرفت دیگر قابل کشت این دو محصول نمی‌بود. این موضوع باعث می‌شد برای تهیهٔ زمین بایر، بوستانکاران بهاری اطراف و اکناف [[ایران]] را درنوردند و تواماً امتزاج فرهنگی ایجاد کنند. در گذشته مردان گمنامی همچون سعی‌مراد، علی‌بهاری و [[رضا بهاری]] از پیشکسوتان روابط با اقوام دیگر بویژ [[کرد]]ها بودند.{{مدرک}}
=== دشت کوزه کولان ===
تالاب دشت قرق که در گذشته بسیار وسیع‌تر بوده در دورهٔ [[هخامنشی]] به دریاچهٔ [[زراومند]] مشهور بود و در عصر [[ساسانیان]] به '''بهرام آوند''' اشتهار داشت. {{مدرک}} در رسالهٔ پهلوی شهرستان‌های ایران نیز بدان اشاره شده است. موقعیت قرق‌بهار را به لحاظ جغرافیایی درّّه [[کوهستان الوند|الوند]] محسوب شده و اینجا پست‌ترین نقطهٔ شمالی جبال [[الوند]] است که اکثر آب‌هایی که از ذوبان قلل مرتفع الوند سرازیر می‌شود در این ناحیه تالابی تشکیل می‌دهد.
اکنون بیش از یکصد حلقه چاه فعال و نیمه فعال کار پمپاژ آب را از قرق‌بهار به [[شهر همدان]] انجام می‌دهند. همین موضوع باعث نابودی تدریجی [[دریاچه زریبار|دریاچه زریوار]] گشته است، دریاچه‌ای که بیشه‌زار آن چراگاه حیوانات وحشی و پرندگان کنار آب‌زی بوده و باتلاقی هم از گذشته‌های دور در آنجا وجود داشت و مجموعه کاملی از اکو سیستم گیاهان، جانوران و پرندگان بومی و مهاجر بشمار می‌رفت. به استناد برخی متون کهن [[بهرام گور]] همراه اسبش در این [[باتلاق]] عمیق فرو رفتفرورفت و تلاش‌ها برای یافتن او بی‌ثمر ماند.{{مدرک}}
== نمایندگان بهار ==
انتخاب می‌شد که اولویت‌های مردم برای ایشان اهمیت نداشت فقط فرصتی بود تا آن نمایندگان به مدارج عالی صعود نمایند. اغلب نمایندگان از [[همدان|شهر همدان]] یا حتی از [[تهران]] نامزد نمایندگی می‌شد که پیوند دورادوری با سکنه این دیار داشتند.
پس از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی ایران]] تا مدتی همین رویه ادامه داشت یعنی نمایندگان مردم از افراد غیره بومی انتخاب شد که دستاورد برخی از آنها به ضرر منافع مردم این دیار منجر گشت فی‌المثل امتیاز بهره برداریبهره‌برداری و ارسال آب دریاچه به شهر همدان که باعث تسریع خکشی دریاچه گشت یا شهر بهار از چهار جهت نیاز مبرم به پل گذری داشت که هیچگاه نمایندگان این خطه به این نیاز اساسی توجه ننمودند، یا اصلااصلاً نمی‌دانستند منافع مردم اینجا چیست. در دورهٔ پنجم و ششم [[مجلس شورای اسلامی]] [[رضا طلایی نیک]] نمایندگی شهر بهار و [[کبودرآهنگ]] را بر عهده گرفت و دستاورد آن خاتمه احداث بیمارستان [[شیخ محمد بهاری|آیت‌الله‌بهاری]] شهر بهار بود که از دو سه دهه نیمه‌کاره رها شده بود.
روال بومی شدن نماینده، از آن پس همچنان ادامه دارد، و در دورهٔ نهم نمایندگی [[مجلس شورای اسلامی]]، رقابت میان رضا طلایی‌نیک نامزد [[اصولگرا]] با شعار
== مشاهیر بهار ==
* [[شیخ محمد بهاری]]، از علماء و عرفای معاصر [[شیعه]] است.
* [[محمد باقر بهاری]]، واعظ
* [[رضا بهاری]]، شاعر حکیم
* [[سید محمد اصغری]]، سیاستمدار [[وزیر دادگستری]] در دولت هایدولت‌های [[محمدعلی رجایی]]، [[میرحسین موسوی]] و دولت موقت [[محمدرضا مهدوی کنی]]
* [[رضا طلایی نیک ]] نماینده [[شهرستان بهار]] و [[شهرستان کبودرآهنگ|کبودرآهنگ]] در یک دوره [[مجلس شورای اسلامی]]
* [[آخان بیک]] از مبارزان
* [[علی اصغر بهاری]]، موسیقی‌دان
گل‌های وحشی دامنه الوند.jpg|پیشیک جرماقه
پرونده:راه مالرو.jpg|جزقع یول
پرونده:Shaqayeq.jpg|آلالع‌آلالع گل
</gallery>
</center>
== منابع ==
* گروسین، هادی. '' [[زراومند]]''. صفحهصفحهٔ ۴۸. همدان: انتشارات سپهر دانش
*[http://www.bahar-hm.ir/ سایت فرمانداری بهار]
*[http://neshateshahr.ir/ پایگاه خبری تحلیلی نشاط شهر - مرجع اخبار شهرستان بهار]
{{شهرستان بهار}}
[[رده:شهرستان بهار]]
{{مراکز شهرستان‌های استان همدان}}
[[رده:پراکنش آذری‌ها]]
| 