سارویه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران

| نام = کتابخانه سارویه

| تصویر =

| عنوان تصویر =

| استان = اصفهان

| شهرستان = اصفهان

| نام محلی =

| نام‌های دیگر = تپه اشرف

| نوع بنا =

| کاربری کنونی =

| شماره ثبت = ۱۷۷۰

| تاریخ ثبت ملی = {{جلالی حروف|۲۶|۰۸|۱۳۷۵|پیوند=نه}}

| دوره ساخت اثر = [[هخامنشیان]]

| مالک اثر =

| مالک فعلی اثر =

| امکان بازدید =

| پانویس =

}}

[[پرونده:Sarouyeh 0981.JPG|چپ|270px|بندانگشتی|نمایی از باقی‌مانده بنای سارویه]]

 

{{نقل قول|در شهر جی بنای کهنه‌ای به شکل قلعه وجود داشته‌است موسوم به ساروق یا سارویه. چون این بنا بسیار کهنه‌است نمی‌توان بانی آن را معلوم کرد و گویند قبل از [[طوفان نوح]] ساخت شده‌است.}}

 

== تاریخ ساخت سارویه ==

{{نقل قول|تهمورس نخست دو بنا و آبادی در این محل نزدیک به یکدیگر طرح کرده و بساخت و نام یکی را سارویه و دیگری را '''مهرین''' نهاد و به بازبینی زمان جمعیت و آبادی آن‌جا بسیار شده به یکدیگر پیوست و شهری معتبر گردید}}

برخی دیگر از تاریخنگاران نیز ساخت آن را به [[گشتاسپ]] یکی از شاهان کیانی نسبت می‌دهند. بر پایه این نوشته‌ها، گشتاسپ به وزیر خود [[جاماسپ]] که فرد فرزانه و دانشمندی بوده‌است دستور می‌دهد که برای نگهداری کتاب‌های موجود کتابخانه‌ای بنا کند که بسیار استوار باشد.

{{نقل قول|ایرانی‌ها پس از این که بهترین وسیله را برای ثبت و ضبط و نوشتن و نگهداری دانش بدست آوردند برای یافتن بهترین جا و مکان جهت بنیاد کتابخانه و گنجینه کتاب به جستجو پرداختند، جایی که از زمینلرزه بر کنار و گل آن چسبندگی داشته باشد تا برای ساختمان‌های محکم و پابرجا پسندیده باشد. پس از کنجکاوی بسیار سرانجام شهرستانی که همه این محسنات را داشت یافتند و آن شهر اصفهان بود. در آن جا هم پس از کاوش نقاط گوناگون شهر، روستای [[جی]] را بهترین جا و مکان یافتند. در جی، «کهن دژ» را برگزیدند و در آن جا عمارتی رفیع بنیاد نهادند و آن را «سارویه» نامیدند. مردم از پی بنا به سازنده و پایه‌گذار آن پی بردند زیرا در سالهای گذشته گوشه‌ای از ساختمان سارویه ویران گردید و در آن سُغی دالانی نمایان شد که با گِل سفت ساروج ساخته شده بود و در آن کتابهای فراوانی از نوشته پیشینیان نهاده بودند که بر پوستِ درخت خدنگ نوشته بودند در دانش‌های گوناگون. شماری از این کتاب‌ها به دست کسی رسید که در خواندن آنها دانا و توانا بود. در آنها نوشته‌ای از برخی شاهان ایران یافتند که چنین بود: «به تهمورس شاه که دوستدار دانش و دانش‌پژوهان بود خبر دادند که در اثر یک پیشامد آسمانی که در باختر به پیدایش خواهد پیوست، به چرایی ریزش بارانهای پی در پی، جهانی را آب فرا خواهد گرفت. زمان وقوع آن با گذشتن ۲۳۱ سال و ۳۰۰ روز از آغاز پادشاهی سلسله وی خواهد بود». منجمان تهمورس شاه را بر آن داشتند که برای پرهیز از زیان و خسارات برآمده از آن توفان چاره‌ای اندیشد و گفتند زیان و خسران آن باران و توفان تا انتهای خاور کشیده خواهد شد. تهمورس شاه، مهندسان را فرمان داد در سراسر ایرانشهر کاوش کنند و جویا شوند جائی را که از هر نظر برتری داشته باشد، برای ساختمان بنایی برای نگهداری آثارِ دانشِ برگزیدگان، برگزینند. وی کتاب‌ها را در سارویه اصفهان قرار داد.}}

 

== سرانجام سارویه ==

[[پرونده:Sarouyeh 0983.JPG|چپ|270px|بندانگشتی|دامنه غربی تپه سارویه، از بقایای کتابخانه سارویه. خیابان مشتاق دوم در امتداد دامنه شمالی دیده می‌شود.]]

 

 

[[ابومشعر بلخی]] گوید:

 

[[ابوریحان بیرونی]] نیز گوید:

{{نقل قول|به روزگار ما، اندرکهندژ جی، شهرستان سپاهان، چون پشته‌هایی شکافتند، خانه‌هایی یافتند پر از بس بار پوست درختی که ابر کمان و سپر همی پیچیدند و آن پوست توز نامند؛ و ابر آن پوست‌ها نوشته‌هایی نگاشته بودند که کس نه‌توانست گفتن چیستند، و از چه گویند.}}

 

 

{{نقل قول|در سال ۳۵۰ هجری قمری قسمتی از بنای اندرونی جی سارویه ویران شد و اتاقی در آن پدید گشت که در آن اتاق ۵۰ داد کتاب وجود داشت. این کتاب‌ها را روی پوست نوشته بودند و خط آن از خطوطی بود که تا آن تاریخ مردم چنین خطی ندیده بودند.}}