کرتاسه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز اصلاح نویسه نادرست با استفاده از AWB
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: آشکوب⟸اشکوب، آشکوب‌های⟸اشکوب‌های، پستاندارن⟸پستانداران
خط ۲:
 
'''دوره کرتاسه''' بعد از [[تریاس]] و [[ژوراسیک]] سومین دوره دوران [[میانه‌زیستی]] است که در ۱۴۵٫۵ تا ۶۵ میلیون سال پیش بود و در واقع هفتاد میلیون سال به طول انجامید و از این لحاظ طولانی‌ترین دوره در میانه‌زیستی است. نام این دوران اولین بار در سال [[۱۸۲۲ (میلادی)]] توسط امالیوس دالوا به رسوبات کربناته گل سفیدی در جنوب [[انگلستان]] گرفته شد. کرتاسه به دو دوره [[کرتاسه پیشین]] و [[کرتاسه پسین]] تقسیم می‌شود. در دوره کرتاسه آب و هوا گرم و معتدل بوده و گیاهان پرگل و گیاهان نهان‌دانه در سطح زمین پراکنده شدند.[[بی‌مهرگان]]ی همچون [[شاخ‌قوچی|شاخ‌قوچی‌ها]] <sup>ammonite</sup> و [[فشنگچه|فشنگچه‌ها]] <sup>belemnite</sup> نیز در این دوران وجود داشتند.[[پرونده:Tyrannosaurus BW.jpg|200px|farme|بندانگشتی|چپ|[[تیرانازور]] از بزرگترین شکارچیانی بود که در دوره کرتاسه پسین می‌زیست]]
در اواخر دوره کرتاسه برخی پستاندارنپستانداران کوچک بوجود آمدند و همچنین دراین دوره [[دایناسور]]ها و آمونیت‌ها منقرض شدند. قاره‌ها در دوره‌های قبلی از یکدیگر جدا شده بودند و تنها قاره [[آفریقا]] از [[آمریکای جنوبی]] در دوره کرتاسه پیشین از هم جدا شدند. همچنین دانشمندان به این نتیجه رسیدند که در این دوره و در ۹۱ الی ۹۲ میلیون سال قبل به مدت دویست هزار سال هوای زمین به حدی گرم بوده که تنها ۵۰-۶۰٪ قاره قطب جنوب پوشیده از یخ بوده.<ref>[http://www.gsinet.ir/fa/news/science.html فرضیه عصر گرمای زمین در دوره کرتاسه تائید شد]</ref>
 
== کرتاسه در ایران ==
{{کرتاسه}}
در ایران، مرز بین [[ژوراسیک]] و کرتاسه به خوبی توصیف نشده و باور همگان بر آن است که این مرز با رخداد زمین‌ساختی [[سیمرین پسین]] مشخص می‌شود که از نوع کوهزایی است. ولی یافته‌های نوین نشان می‌دهند که بر خلاف پندارهای موجود، در بسیاری از نقاط ایران، مرز آشکوب‌هایاشکوب‌های تیتونین ([[ژوراسیک پایانی]])و بریازین ([[کرتاسه آ‌غازی]]) تدریجی و از نوع محیط‌های ژرف است. به سخن دیگر، رویداد نامگذاری شده به سیمرین پسین، در اوایل [[کرتاسه پیشین]] و پس از آشکوباشکوب بریازین و به احتمال قوی در زمان نئوکومین (پیش از بارمین) رویداده که موجب خروج گسترده زمین از آب و برقراری شرایط قاره‌ای شده‌است. به همین‌رو است که به جز زاگرس، حوضه فلیشی خاور ایران و مکران، نهشته‌های پس از رخداد سیمرین پسین انباشته‌های آواری سرخ رنگ است که با یک گذر تدریجی به ردیف‌های کربناتی اُربیتولین‌دار بارمین – آپتین می‌رسد.
 
== نگارخانه ==