مسیحیت در نیشابور: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[نیشابور]]''' <ref>در زمانی که بیشتر با نام ابر شهر معروف بوده است</ref> یکی از مراکز مهم تمدن اسلامی بوده‌است؛ از سال [[۶۴۳ (میلادی)|۶۴۳میلادی]] که این شهر توسط مسلمانان بدون جنگ فتح شد تا کنون، [[اسلام]] دین اول مردم این شهر به شمار می‌رود . با این حال در [[تاریخ نیشابور]] وجود اقلیت [[مسیحیان]] ذکر شده‌است؛ در واقع پس از دین اسلام، مسیحیت به عنوان دین اقلیتی از مردم منطقه نیشابور در تاریخ ثبت شده است. در سال هایسال‌های پایانی سده ششم میلادی، از ۶ استان یا ایالت به عنوان استان هایاستان‌های مسیحی ساسانیان نام برده می شود می‌شود. از جمله : ری، اَبَرشهر، مرو و هرات که پیشینۀپیشینهٔ جوامع مسیحی آنها به چند صد سال می رسیدهمی‌رسیده است. با دقت در کتاب [[اسرار التوحید]] و بررسی [[تاریخ نیشابور]] به این نکته می رسیممی‌رسیم که در نیشابور، بنای [[کلیسا]]ی مسیحیان در قرون اولیه‌یاولیهٔ اسلام، هنوز باقی بوده است. با [[حمله مغول]]، تمام سکنه، از جمله [[مسیحیان]] شهر از میان رفتند و دیگر جایگزین نشدند. پس از این حمله؛ کلیساها و مسیحیت به‌تدریج در سده هایسده‌های بعدی، از [[نیشابور]]، [[خراسان]] و [[خراسان بزرگ|مناطق شرقی ایران]] محو گردید. تاریخ پژوهان بر این باورند که در دوره ساسانیان نیشابور مقر [[مسیحیان|مسیحیان نستوری]] در خراسان بوده است.<ref>كلهارت،کلهارت، لارنس: نيشابور،نیشابور، ترجمه عباس سعيدي،سعیدی، مجله دانشكدهدانشکده ادبياتادبیات مشهد، سال سوم، شماره ۴، ص۳۴۰.</ref>

نوشته‌های تاریخی از فعالیت مبشران مسیحی در زمینۀزمینهٔ گسترانیدن پیام انجیل در امپراتوری ایران در دوران پارت‌ها در قرون اول و دوم میلادی حکایت دارد. در یکی از این اسناد تاریخی به‌نام "آموزۀ«آموزهٔ رسولان"» از سه مبشر مسیحی به‌نام‌های آدای، آغای و ماری نام برده شده است که برای موعظه پیام انجیل و تأسیس جوامع مسیحی در ایران تا دورترین نقاط این امپراتوری سفر کردند. آدای نخست مسیحیت را در نیشابور گسترش داد .<ref>اسنادِ کهنِ آشور مربوط به تأسیس مسیحیت در ادسا و کشورهای مجاور، نوشته کیورتون، چاپ دوم، آمستردام، ۱۹۶۷</ref><ref>تاریخ مسیحیت در آسیا، نوشته سمیلِ موفِت،</ref>

یکی از اشیای کشف شده در کاوش‌های باستان شناسیباستان‌شناسی در نیشابور مربوط به [[مسیحیت|آیین مسیحیت]] است. یک ظرف تزئیی به [[زبان سریانی]]، مربوط به سده سوم یا پنجم هحری در [[کهندژ|مناطق باستان شناسیباستان‌شناسی جنوب نیشابور کنونی]] کشف شده‌است. در این ظرف، در سه ردیف، به [[زبان سریانی]]، نوشته شده‌است:« «''خدایا بر من گناه کار ترحم فرما''<ref>این بخش ترجمه به فارسی آن است.</ref> ».

زبان و مضمون این نوشته مربوط به ادبیات مسیحیت است .<ref>دعا و نیایش‌ها مسیحیان، جز ادبیات مسیحیت است.</ref>. مورخان می‌گویند که در قرون سوم تا پنحم میلادی نیشابور محل اقامت اقلیتی از کلدانی‌های وابسته به پاتریارک [[انطاکیه]] و تحت نظر کاتولیکوس بوده‌است.

در کتاب [[اسرار التوحید]]، گفتگوها و مدارای [[ابو سعید ابوالخیر|شیخ ابو سعید ابوالخیر]] با مسیحیان نیشابور ذکر شده‌است. به عنوان نمونه:

{{نقل قول|آورده‌اند کی روزی شیخ قدس اللّه روحه العزیز در نشابور بر نشسته می‌رفت. به در کلیسایی رسید، اتفاق را روز یکشنبه بود جمله با شیخ گفتند: :« ای شیخ می‌باید کی ایشان را ببینیم،» شیخ پای از رکاب بگردانید چون شیخ در رفتدررفت ترسایان پیش شیخ آمدند و خدمت کردند و همه به حرمت پیش شیخ بیستادند وحالت هاوحالت‌ها برفت. مقریان با شیخ بودند، یکی گفت « ای شیخ دستوری هست تا آیتی بخوانند؟» شیخ گفت روا باشد. مقریان آیتی خواندند، ایشان را وقت خوش گشت و بگریستند، شیخ برخاست و بیرون آمد. یکی گفت: اگر شیخ اشارت کردی همه زنارها بازکردندی. شیخ گفت '''« ما ایشان را زنار برنبسته بودیم تا بازگشاییم»'''.<ref>نقل از کتاب اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید</ref>.}}

در دوره بعد از ورد اسلام به نیشابور، مسیحیان و مسلمانان با یکدیگر مدارا داشتند و هیچ درگیری بین مسلمانان و مسیحیان در تاریخ نیشابور ذکر نشده‌است. رفتار بین مسلمانان و مسیحیان در نیشابور قدیم تساهل آمیز بوده است.

[[محمدحسن‌خان صنیع‌الدوله]] از قبری در کنار [[آرامگاه محمد محروق|آرامگاه امام زاده محمد محروق]] یاد کرده که متعلق به شخصی به نام بورق اسود بوده‌است. او در این باره چنین نوشته‌است:

{{نقل قول|وی غلام سیاهی از پیروان و معتقدان به عیسی مسیح بود که بعد از مصلوب شدن آن حضرت، فرار کرد و به نیشابور آمد و در آن جا در گذشت و مدفون گردید و مردم کمال احترام را نسب به او منظور می‌داشتند.}}<ref>این مسئله در منابع مربوط به تاریخ نیشابور ذکر نشده است.</ref>

اکنون در [[شهر نیشابور]]، یکی از خیابان هایخیابان‌های اصلی شهر به نام ''[[خیابان مسیح]]'' نامگذاری شده است.<ref>این نامگذاری اشاره به وجود اقلیت مسیحیان در نیشابور دارد</ref>. در گذشته<ref>احتمالااحتمالاً از دوره تیموریان به بعد</ref> قبرستان و کلیسای مسیحیان در این خیابان قرار داشته‌است. همچنین در [[شهرستان نیشابور]] روستایی به نام ''مسیح آباد''<ref>۵ کيلومتريکیلومتری جاده کاشمر، جنوب شهر نیشابور</ref> وجود دارد که احتمالاً اقلیت مسیحیان نیشابوری در این روستا ساکن بودهبوده‌اند. اند.امروزه [[مسیحیان]] شانزده صدم درصد جمعیت [[شهرستان نیشابور]] را شامل می‌شوند، اما تعلق آن‌ها به آیین و فرهنگ مسیحی، در سال‌های پس از [[انقلاب اسلامی ایران]]، کمرنگ شده‌است. بسیاری از مسیحیان منطقه نیشابور در ظاهر مسیحی اند. برخی در اثر فشارها به اسلام گرویدند یا مهاجرت کردند و یا مسیحیت خود را آشکار نمی کنندنمی‌کنند. به این ترتیب، روزبه‌روز از شمار مسیحیان کاسته می‌شد. امروزه تبلیغ مسیحیت، برگزاری جشن‌ها و اعیاد مسیحیت، فروش [[اناجیل]] و کتاب‌های دعای مسیحی، نصب علائم مربوط به آیین مسیحیت بر روی خانه یا لباس و هر چیز دیگر، دعوت به [[کلیسا|کلیسای خانگی]]، در [[نیشابور]] ( <small>به طور کلی در [[ایران]]</small> ) [[بزه|جرم]] یا زشت و مذموم محسوب می‌شود و در بارهدرباره دستگیری مسیحیان در نیشابور گزارش‌های شده‌است.<ref>آژانس خبری مسیحیان ایران،۷ایران، ۷. ژانویه ۲۰۱۱</ref>. [[آنتوان بارا]] از جمله دانشمندان مسیحی است که به نیشابور سفر کرده‌است.

* آربری، مذهب در شرق میانه، ص ۲۹۲-۲۹۶۲۹۲–۲۹۶.

* سیریل الگود، اسناد و مباحثی دربارهدربارهٔ کلیسای شرق، ص ۲۰پ

* <!--ربات:حذف پیوند ناموجود http://en.wikipedia.org/wiki/Merv_(East_Syrian_Ecclesiastical_Province)#cite_note-21 -->