مرز: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز دریاچه‌ها |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵:
| عنوان = لغتنامه دهخدا
| تاریخ بازدید = ششم مهر هشتاد و هشت
}}</ref> بر اساس تعریف آخرین حد قلمرو زمینی، دریایی، هوایی و زیرزمینی هر کشور را مرز آن کشور می‌گویند.<ref>{{یادکرد ژورنال
|نویسنده=امید عبدالهیان|مقاله=حقوق دریاها|ژورنال=حقوق همشهری|نشریه=همشهری|تاریخ=۶ مهر ۸۸|شماره=۲۷|صفحه=۲}}</ref>
مرز مهمترین عامل تشخیص و جدایی یک کشور از کشور همسایه‌است.<ref name="police.ir">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.police.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=526a3ad9-4dab-4386-8969-3c76c9ed9f83| عنوان = پایگاه اطلاع‌رسانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران| تاریخ بازدید = ششم مهر هشتاد و هشت}}</ref>
== خط مرزی ==
خط مرزی، خطی اعتباری و قراردادی است که به منظور تحدید حدود یک کشور روی زمین و اسناد مرزی مشخص می‌شود.<ref name="police.ir" /> خطوط مرزی میان کشورها گاهی به وسیله عوارض طبیعی مانند ژرفگاه‌ها و میان‌آب‌ها و گاهی با استفاده از خطوط فرضی و قراردادی (مانند بخش عمده‌ای از مرز میان [[کانادا]] و [[آمریکا]] که برابر با مدار ۴۹ درجه می‌باشد) تعیین و توافق شده‌است.<ref name="ngdir.ir">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=426&index=13| عنوان = مرزهای دریایی| تاریخ بازدید = ۶ مهر ۸۸| نویسنده = پایگاه ملی داده‌های علوم و زمین کشور}}</ref>
[[File:International border at Wagah - evening flag lowering ceremony.jpg|بندانگشتی|300 px|چپ| مرز میان [[هند]] و [[پاکستان]]]]
== انواع خطوط مرزی زمینی ==
[[پرونده:Alaska(clear).JPG|thumb|left|250px| مرز [[آلاسکا]] و [[کانادا]]، نمونه‌ای از مرز قبل از سکونت غیرطبیعی]]
* مرزهای قبل از سکونت: بعضی از مرزها در نواحی خالی از سکنه و قبل از استقرار اجتماعات انسانی ترسیم شده‌اند و مردمی به تدریج در کنار این‌گونه مرزها سکونت یافته‌اند، توانسته‌اند زندگی خود را با مرز تطبیق دهند و امروزه با مشکل مواجه نیستند. به این گونه مرزها، [[مرز پیشتاز]] گفته می‌شود. این مرزها از آنجا که قبل از اسکان جمعیت کشیده می‌شوند باعث تطبیق انسان‌ها با مرز می‌شوند و از این نظر جزء مرزهای خوب می‌باشند.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=426&index=10| عنوان = انواع مرزها| تاریخ بازدید = ۶ مهر ۸۸| نویسنده = پایگاه ملی داده‌های علوم و زمین کشور}}</ref>
* مرزهای تطبیقی: مرزهای هستند که بصورت دقیق دو گروه انسانی دارای فرهنگ، زبان و.. متفاوت را از یکدیگر جدا می‌کنند مانند مرز هندوستان و پاکستان.<ref name="ReferenceA" />
* مرز تحمیلی: به مرزهای سیاسی که با حدود نواحی [[قومیت]]، [[زبان]]، [[مذهب]] و [[فرهنگ]] کشورها هماهنگ نیست؛ [[مرز تحمیلی]] گفته می‌شود. این مرزها افراد یک ملت یا گروه نژادی را از هم جدا می‌سازد و باعث می‌شود که بخشی از یک قوم در یک کشور و بخش دیگر آن در کشورهای همسایه قرار گیرد. در شکل‌گیری این مرزهای سیاست‌های بین‌المللی تأثیرگذار هستند؛ این مرزها معمولاً زمینه تنش و ناآرامی را فراهم می‌کنند.<ref name="ReferenceA" />
سطر ۴۶ ⟵ ۲۸:
[[پرونده:Japan prefectures.png|thumb|left|250px| [[ژاپن]] کشوری با مرزهای دریایی]]
هر کشوری که به آبهای آزاد دسترسی دارد، به ناچار دارای مرز دریایی است. مجمع الجزایرها مانند [[فیلیپین]] و برخی از کشورهای جزیره‌ای مانند [[ایسلند]]، صرفاً دارای مرز دریایی می‌باشند.<ref name="ngdir.ir" /> از نظر حقوقی، قوانین حاکم بر آبهای ساحلی با قوانین حاکم بر خاک یک کشور متفاوت است. در بخشی از آبهای ساحلی که به آبهای سرزمینی معروفند و در داخل مرز دریایی هرکشور جای می‌گیرند، کلیه حقوق آبها و عمق دریاها متعلق به کشور مربوطه بوده ولی حق عبور بی ضرر کشتی‌های سایر کشورها به رسمیت شناخته می‌شود. همچنین در بعضی مناطق دریایی مثل منطقه انحصاری-اقتصادی یا فلات قاره، کشور ساحلی تنها از بخشی از حقوق برخوردار است مانند استفاده از منابع زیر بستر دریا یا اکتشاف و استخراج نفت یا ماهیگیری در این مناطق کشتیرانی سایر کشورها آزاد است.<ref name="ReferenceB">{{یادکرد وب
| نشانی = http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=426&index=14| عنوان = تعیین مرز دریایی بین دو کشور مجاور| تاریخ بازدید = ۶ مهر ۸۸| نویسنده = پایگاه ملی داده‌های علوم و زمین کشور}}</ref>
بر اساس مقررات حقوق بین‌الملل از جمله کنوانسیون سازمان ملل متحد دربارهٔ حقوق دریا و کنوانسیون ژنو راجع به دریای سرزمینی و منطقه نظارت، مرز دریای سرزمینی، معمولاً به خط فرضی ای گفته می‌شود که فاصله‌ای برابر با حداکثر دوازده مایل دریایی (هر مایل دریایی امروزه معادل دقیقاً ۱۸۵۲ متر تعریف می‌شود) از خط مبدأ ساحل هر کشور دارد. این مرز برای منطقه نظارات ۲۴ مایل و برای مناطق فلات قاره و انحصاری اقتصادی ۲۰۰ مایل است. خط مبدأ معمولاً خط [[ساحل]] در پایین‌ترین حالت جزر در فصل بهار است که به خط مبدأ عادی نیز شهرت دارد<ref>{{یادکرد
▲بر اساس مقررات حقوق بین‌الملل از جمله کنوانسیون سازمان ملل متحد دربارهٔ حقوق دریا و کنوانسیون ژنو راجع به دریای سرزمینی و منطقه نظارت، مرز دریای سرزمینی، معمولاً به خط فرضی ای گفته می‌شود که فاصله‌ای برابر با حداکثر دوازده مایل دریایی (هر مایل دریایی امروزه معادل دقیقاً ۱۸۵۲ متر تعریف می‌شود) از خط مبدأ ساحل هر کشور دارد. این مرز برای منطقه نظارات ۲۴ مایل و برای مناطق فلات قاره و انحصاری اقتصادی ۲۰۰ مایل است. خط مبدأ معمولاً خط [[ساحل]] در پایین‌ترین حالت جزر در فصل بهار است که به خط مبدأ عادی نیز شهرت دارد<ref>{{یادکرد.
اما در بسیاری از موارد تعیین حد جزر به دلیل دندانه دار و مضرس بودن ساحل امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل بسیاری از کشورها (مانند ایران، نروژ، چین و…) اقدام به ترسیم خطوط مبدأ مستقیم می‌کنند. در این روش پیشرفته‌ترین برآمدگی‌های ساحلی توسط خطوط مستقیم به هم متصل می‌شوند، به این ترتیب آبهای پشت خط مبدأ تحت نظام آبهای داخلی کشور ساحلی قرار می‌گیرند.
سطر ۷۰ ⟵ ۴۱:
== رودها و دریاچه‌های مرزی ==
در بسیاری از مواقع، رودها به عنوان خطوط مرزی میان دو کشور تعیین و توافق می‌شوند. در اکثر موارد خط مرزی از عمیقترین بخش رود ([[تالوگ]]) گذشته و گاهی نیز خط منصف عرض رود ملاک قرار می‌گیرد.
در دریاچه‌های مرزی معمولاً ملاک، خط منصف است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=426&index=12| عنوان = استفاده از رود و کانال برای تعیین خط مرزی در مقایسه با رشته کوه| تاریخ بازدید = ۶ مهر ۸۸| نویسنده = پایگاه ملی داده‌های علوم و زمین کشور}}</ref> رودخانه مرزی رودخانه ایست که تمام، قسمت یا قسمتهایی از آن مرز مشترک دو کشور را تشکیل دهد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=80990E46-F859-40AB-A572-2C6EFF057084| عنوان = آیین‌نامه اجرائی قانون حفظ و تثبیت کناره و بستر رودخانه‌های مرزی| تاریخ بازدید = ششم مهر هشتاد و هشت}}</ref>
== اراضی مرزی ==
| |||