با شکست [[قیام پانزده خرداد]] ۱۳۴۲، به این موضوع پی برده شد که علت شکست، عدم وجود تشکیلاتی منسجم بوده‌است. در سال ۱۳۵۶ خورشیدی، به تأکید [[سید روح‌الله خمینی]] و با حمایت از [[مرتضی مطهری]]، نخستین هستهٔ جامعهٔ روحانیت شکل گرفت و اساسنامه آن هم در سال ۱۳۵۷ خورشیدی تدوین شد. برنامه‌ریزی راهپیمایی‌ها، سخنرانی در مساجد، تهیهٔ شعارها،شعارها و هماهنگی و سازماندهی مبارزه ضد حکومت پهلوی عمدتاً برعهدهٔبر عهدهٔ جامعهٔ روحانیت مبارز بود. اساسنامهٔ جامعهٔ روحانیت مبارز در سال ۱۳۵۷ تدوین شد. در آذر ۱۳۵۸ خورشیدی به توصیهٔ [[سید روح‌الله خمینی]] اساسنامهٔ جدیدی تنظیم و بسیاری از بندهای اساسنامهٔ پیشین حذف شد و نام آن به «جامعهٔ روحانیت مبارز تهران» تغییر یافت. آخرین تغییر در این اساسنامه مربوط به ۲۹ مرداد ۱۳۷۵ بوداست که نام جامعه را به «جامعهٔ روحانیت مبارز استان تهران» تغییر یافتدادند.
پس از [[انقلاب سال ۱۳۵۷]]، جامعه روحانیت مبارز به یکی از تشکل‌های سیاسی بانفوذ در ایران تبدیل شد به طوری که کاندیداهای مورد حمایت این تشکل تا سال ۱۳۷۶ خورشیدی در شش دوره نخستاز انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ایران پیروز شده بودندشدند. در سال ۱۳۶۶ افزایش اختلافات درون‌گروهی باعث شد تا انشعابی تاریخ‌ساز در این تشکل انجام شود که تا سال‌ها صحنه سیاست ایران را تحت تأثیر خود داشت. گروهی از اعضای جامعه روحانیت مبارز با اجازه و تأیید روح‌الله خمینی رهبر انقلابخمینی، از آن خارج شده و [[مجمع روحانیون مبارز]] را تأسیس کردند. در نیمه دوم دهه ۱۳۶۰ خورشیدی، روحانیت و روحانیونروحانیون، معرف دو جناح راست و چپ در سپهر سیاسی ایران بودند و سایر گروه‌های سیاسی فعال در داخل نظام متحد یکی از این دو محسوب می‌شدند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/4723912/|عنوان=جامعه روحانيت مبارز؛ تشكلی كه با انگيزه‌های دينی و سياسی شكل گرفت| ناشر =باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ =۱ فروردین ۱۳۹۳|تاریخ بازدید=۹ شهریور ۱۳۹۶}}</ref>
مؤسسین و اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز در ابتدای انقلاب عبارت بودند از: [[سید محمد بهشتی|بهشتی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[محمد جواد باهنر|باهنر]]، [[محمدرضا مهدوی کنی|مهدوی کنی]]، [[محمد مفتح]]، [[مهدی شاه‌آبادی]]، [[فضل‌الله محلاتی]]، [[ملکی]]، [[خسروشاهی]]، [[عباسعلی عمید زنجانی]]، [[عرفانی]]، [[محمدعلی موحدی کرمانی]]، [[سیدمحسن هزاوه‌ای همدانی]]، [[علی‌اکبر ناطق نوری]]، [[مهدی کروبی]] و [[سید محمد موسوی خوئینی‌ها]].<ref>[http://www.khabaronline.ir/news-135252.aspx دراختلاف حزب جمهوری و جامعه روحانیت برسر بنی صدر، آیت‌الله مهدوی کنی ازچه کسی حمایت کرد؟<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=برای هاشمی، روحانی وناطق دعوتنامه فرستادند/تشکیل جلسه جامعه روحانیت برای انتخاب دبیرکل|وب‌گاه=پایگاه خبری تحلیلی جمهوریت|تاریخ=2014-11-10|سال=2014|پیوند=http://www.jomhouriat.ir/fa/content/20733/برای-هاشمی،روحانی-وناطق-دعوتنامه-فرستادندتشکیل-جلسه-جامعه-روحانیت-برای-انتخاب-دبیرکل|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=2014-11-10}}</ref>
در [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲)]] این گروه نتوانستند به انتخاب واحدی از میان نامزدهای معرفی شده برسند و در نتیجه با تقسیم‌بندی‌های داخل حزبی، اعضا به نامزدهای مختلف رای دادند.<ref>[http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=118976 شناسنامه دولت روحانی صادره از کجاست؟] ''روزنامه ابتکار''</ref>
در سال ۱۳۹۳ خورشیدی، دو تن از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت [[سیدمحسن هزاوه‌ای همدانی]] و [[مهدوی کنی]] از دنیا رفتند.
