سلطان ابراهیم میرزا تیموری: تفاوت میان نسخه‌ها

وی در ۲۸ شوال ۷۹۶ق/۲۷ اوت ۱۳۹۴م به هنگامی که تیمور هنوز زنده بود، دیده به جهان گشود.<ref>شامی، ۱۵۶–۱۵۷</ref><ref>یزدی، ۵۵۰–۵۵۱</ref><ref>قزوینی، ۳۱۳</ref><ref>فصیح، ۳/۱۷۳</ref> تیمور نام ابراهیم سلطان بر او نهاد و برای تولد او چندین روز مراسم جشن و شادمانی برپا داشت.<ref>خواندمیر، ۳/ ۴۶۱</ref> حوادث دوران زندگی‌او با ذکرجزئیاتذکر جزئیات آن درپاره‌ایدر پاره‌ای از کتابهای تاریخی به ویژه در ظفرنامهٔ شرف الدین علی یزدی که به اشارهٔ خود وی تألیف گردیده، آمده است. ابراهیم در رجب ۸۰۱/مارس ۱۳۹۹ هنگامی که تیمور به سمرقند بازمی‌گشت، همراه دیگر شاهزادگان خردسال تیموری در مراسم استقبال از وی حضور داشت.<ref>یزدی، ۷۰۹</ref><ref>خواندمیر، ۳/۴۸۰</ref> تیمور در جشن بزرگی که اندکی پیش از وفات برپا داشت، برای بیشترشاهزادگان‌تیموریبیشتر شاهزادگان‌ تیموری - حتی آنان که خردسال بودند - از جمله برای ابراهیم سلطان همسری از میان نزدیکان خود برگزید.<ref>یزدی، ۹۴</ref><ref>خواندمیر، ۳/۵۲۸</ref> کلاویخو در این مراسم حضور داشته و در سفرنامهٔ خود به توصیف آن پرداخته است.<ref>کلاویخو ص ۲۵۲–۲۵۳</ref>

ابراهیم سلطان در ۸۲۷ق لشکری به سوی [[لرستان]] فرستاد. در جنگی که روی داد، [[غیاث‌الدین بن کاووس بن هوشنگ]] آخرین فرمانروای [[اتابکان]] لرستان به سختی شکست خورد و آواره شد و بدین‌تربیتبدین تربیت این سلسله به دست او منقرض شد.<ref>غفاری، ۱۷۲</ref><ref>لین پول، ۱۵۷–۱۵۸</ref> در اوایل ۸۳۲ق/۱۴۲۸م ابراهیم سلطان به آهنگ تصرف [[هرمز]] راه جنوب در پیش گرفت و چون به آن حدود رسید، [[قلعه منوجان]] را محاصره کرد، اما جنگی درنگرفت و پس از چندی به شیراز بازگشت.<ref>فصیح، ۳/۲۶۴</ref> در همان زمان خبر عصیان [[اسکندر بن قرایوسف]] از آذربایجان به شاهرخ رسید و او بی‌درنگ برای سرکوب وی به سوی آذربایجان شتافت. به گقتهٔ مورخان این بار هم ابراهیم سلطان با نیروی خود در ری به پدر ملحق شد. در این ملاقات، شاهرخ که آوازهٔ خوشرفتاری و مردم‌داری فرزند را شنیده بود، وی را مورد تحسین و نوازش قرار داد. در همین سفر بود که در سلطانیه به فرمان شاهرخ با نیروی همراهش در [[برانغار]] (میمنهٔ سپاه) جای گرفت و در همین موضع با [[ترکمانان]] جنگید و آنان را هزیمت داد. پس از این جنگ شاهرخ که خود از امور آذربایجان فراغت یافته بود، به ابراهیم و دیگر امرایی که به وی پیوسته بودند رخصت مراجعت داد.<ref>عبدالرزاق سمرقندی، ۲(۱)/ ۳۲۲، ۲ (۲)/۶۲۴</ref><ref>فصیح، ۳/۲۶۵</ref><ref>خواندمیر، ۳/۶۱۸–۶۲۰</ref>

ابراهیم سلطان از شاهزادگان با ذوق، هنرمند و دانش‌دوست تیموری بود. افزون بر آنکه خود در چند زمینهٔ هنری تبحر داشت، هنرمندان و دانشمندان را نیز زیر حمایت خود می‌گرفت و در رونق و اعتلای ادبیات بسیار کوشا بود. ظاهراً او علاقه داشت دانشمندان و ادیبان را اطراف خود گردآورد.<ref name="فرانسیس ریشارد">فرانسیس ریشارد</ref> شرف‌الدین علی یزدی از دانشمندانی است که در دستگاه او می‌زیسته و کتاب ظفرنامه را به دستور او نوشته است. شرف‌الدین در این کتاب بارها از ممدوح خود یاد کرده و مثنوی‌هایی در مدح وی سروده و در کتابش جای داده است.<ref>برای نمونه نک: ص ۱۷، ۱۹۸، ۷۹۲، ۸۲۶، ۸۴۸</ref> همچنین مؤلّفی به نام شجاع کتاب انیس الناس را در ۸۳۰ق به نام او تألیف کرده است. اصل نسخهٔ این کتاب که برای خزانهٔ این شاهزاده تهیه شده، از گزند روزگار مصون مانده و اکنون در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]، شم ۱، نگهداری می‌شود. مؤلف در مقدمهٔ کتاب<ref>ص ۹–۱۰</ref> از ابراهیم سلطان به نیکی نام برده و او را ستوده و اشعاری نیز در مدحش سروده است. در سایر فصول آن<ref>ص ۱۱۹، ۲۵۸</ref> نیز به مناسبت از ممدوح خود یاد کرده و در یک‌جا از حملهٔ وی به آذربایجان و فتح او و بازگشت به شیراز ضمن حکایتی سخن رانده است.<ref>ص ۲۶۲</ref><ref>نفیسی، ۱/۲۶۰</ref> مورخ نام‌آور، [[حافظ ابرو]] نیز پس از در گذشت میرزا بایسنقر تیموری به شیراز نزد ابراهیم سلطان شتافت و چندی در دستگاه او روزگار به سر برد.<ref>قاضی احمدقمی، گلستان هنر، ۳۰</ref> خوشنویس صاحب نام [[محمود قطب مغیثی]] از شاگردان [[جعفر بایسنقری]] در کتابخانه سلطان ابراهیم میرزا به‌کتابتبه کتابت مشغول بوده و به‌مناسبت لقب او (مغیث السلطنة والدّین) آثارش را «مغیثی» و «سلطانی» امضاء می‌کرده است.<ref name="اطلس خط">فضایلی ص۳۳۱</ref>

از ابینه‌ایابنیه‌ای که ابراهیم سلطان ساخته، [[مدرسه دارالصفا]] در شیراز است. در کنار این مدرسه، دارالایتامی نیز ساخته بوده است. این مدرسه تا ۹۹۹ق/۱۵۹۱م برپا بود و در این سال ویران گردید.<ref>فصیح، ۳/۲۴۴</ref><ref>قاضی احمد قمی، خلاصهٔالتواریخ،خلاصه التواریخ، ۲/۹۰۹</ref> همچنین باغ بزرگی در شیراز، در جایی که مشهور به [[وثاق شاه منصور]] بود، بنا کرده بود. این باغ، پس از او محل پذیرایی فرمانروایانی بود که برای ادارهٔ حکومت فارس به این ایالت می‌آمدند.<ref>عبدالرزاق سمرقندی، ۱/۲۷۲</ref>

* دولتشاه سمرقندی، تذکرهٔالشعراء،تذکره الشعراء، به کوشش ادوارد براون، لیدن، ۱۹۰۰م

* قاضی احمد قمی، خلاصهٔالتواریخ،خلاصه التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۶۳ش

* [http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=696 سید علی آل داود - دانرهدایره المعارف بزرگ اسلامی - ابراهیم سلطان بن شاهرخ]