تصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[سهروردیه|سلسله سهروردیه]]: منسوب به [[شهاب الدین عمر بن عبدالله سهروردی]] (متوفی ۶۳۲ ه) است که در تصوف طریقه‌ای معتدل داشت. وی عمل به فرایض دین را مقدمه وصول به حقیقت می‌شمرد. سلسله‌های جلالیه، جمالیه، زینبیه، خلوتیه و شعبه‌های متعدد و مختلف آن در آسیای صغیر، روشنیه در افغانستان از طریق سهروردیه نشات یافته‌اند. [[زکریای مولتانی]]، این طریقت را در هند رواج داد و پیروانی یافت.

* سلسله شاذلیه: منسوب به [[ابو الحسن شاذلی]] (متوفی ۶۵۶ ه) است. رعایت پنج اصل خوف ظاهری و باطنی، پیروی از سنت، عدم اعتنا به خلق، تسلیم و رضا، توکل در شادی و محنت، پایه اعتقادی این طریقت است. این سلسله در مصر و [[مغرب]] و بلاد [[عثمانی]] قدیم اعتبار تمام را کسب کرده‌است. سلسله‌های: جوهریه، وفائیه، مکیه، هاشمیه، عفیفیه، و قاسمیه، خواتریه در مصر و سلسله‌هایی مثل شیخیه، ناصریه، حبیبیه، و یوسفیه در مغرب، از آن منشعب شده‌اند.

* [[چشتیه|سلسله چشتیه]]: این سلسله را [[معین الدین چشتی]] (۶۳۳) به وجود آورد؛ که [[شیخ فرید الدین شکر گنج]] (متوفی ۶۷۰ ه) و [[شیخ نظام الدین اولیاء]] (متوفی ۷۲۵ ه) از اخلاف وی هستند.

* [[اویسی|سلسله اویسی]]: در مورد فردی که بانی این طریقت بوده چندان اطلاع دقیقی در دست نیست. [[هجویری]] در کتاب [[کشف المحجوب]] و [[جامی]] در [[نفحات الانس]] آورده‌اند که اویسی تحت مراقبت یکی از روحانیون به ریاضت و مجاهده نفس مشغول شد. این فرد را [[شیخ خاقانی]] ذکر کرده‌اند. اینان پیوند خود را به [[اویس قرنی]] می‌رسانند که از دوستداران [[محمد]] پیامبر اسلام بود در حالیکه هر گز او را ندید اما در دل از او بهره جست و مورد تربیت و ارشاد بیواسطه ایشان قرار گرفت. اویس در جنگ [[صفین]] کشته. از نامداران سلسله اویسی در دوره [[قاجار]] [[جلال الدین علی میرزا ابوالفضل عنقا]] می‌باشد که مرید [[سیدحسین قزوینی]] بود و بعد به سوی [[سید حسین دزفولی]] متمایل شد و در طریقت [[ذهبیه]] قرار گرفت سپس به [[محمد جاماسبی]] گروید و در نهایت بi سوی [[عبدالقادر جهرمی]] دست ارادت دراز کرد و در لباس روحانیت مدعی ارشاد و دستگیری گردید. در سلسله اویسی تظاهر به درویشی نمی‌کنند و خانقاه نیز ندارند و پیر دلیل هم در طریقت آنان موجود نیست. اینان در سلوک معتقد به نفوذ روحی ائمه یا بزرگی از بزرگان طریقت را در فرد و دریافت صورت ذهنی از ایشان در وجود سالک را ملاک سیر و سلوک می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://moridenur.ir/?page_id=525|عنوان= مرید نور - اویسی}}</ref>