خط در ایران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
HamedRezai (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: همایونفرخ⟸همایون فرخ، غیرعربزبانان⟸غیرعرب زبانان، کنارهمچینی⟸کنارهم چینی |
||
خط ۲۳:
{{اصلی|دبیره اوستایی}}
در دورهٔ ساسانیان الفبایی از الفبای [[زبوری]] و [[پهلوی]] اختراع شد و اوستا بدان نوشته شد. این الفبا را [[الفبای اوستایی]] و یا [[دین دبیره]] نامیدهاند. این الفبا برای هر یک از آواهای اوستایی یک نشانه دارد. حرفها (یا نویسهها) ی الفبایی جدا از هم نوشته میشوند و در هر جای کلمه که بیایند یک صورت دارند.{{سخ}}
خط اوستایی در سدهٔ سوم میلادی برای نوشتن [[اوستا]] ابداع شد. این خط که از خط پهلوی برگرفته شده از آن کاملتر و دارای ۴۲ حرف است که از راست به چپ نوشته میشود. گفتنی است این خط بسیار کامل است و '''نه''' مانند خط فارسی کنونی در نوشتن واجهای صدادار بی تفاوت است و '''نه''' مانند خط لاتین برای نوشتن برخی از واجها مانند '''kh = خ، ch = چ، gh = ق''' و '''sh = ش''' در انگلیسی یا '''sch = ش''' در آلمانی نیاز به
:*'''خط فارسی میانه کتابی'''
خط ۴۳:
ایرانیان در سدههای نخستین اسلامی به خطهای [[خط مانوی|مانوی]] و [[خط پهلوی|پهلوی]] مینوشتند. در همین حال ایرانیان [[مسلمان]] نظیر [[یزید فارسی]] تلاش کردند شیوه نوشتن [[قرآن]] را که به [[خط نبطی]] بود و در آن ابهامات زیادی بود بهبود بخشند. در [[خط سریانی]] حروف بدون نقطه نوشته میشدند و مصوتهای کوتاه و برخی مصوتهای بلند مانند «ا» نوشته نمیشد. از آن رو که قرآن به زبان عربی بود، [[عربها]] در خواندن آن مشکلی نداشتند، ولی ایرانیان نمیتوانستند آن را بخوانند؛ از این رو ایرانیان با ذوق و سلیقه خود و با نیمنگاهی به [[خط پهلوی]] و [[خط اوستایی]]، نقش مهمی را در تکامل خط نوشتاری قرآن و در واقع [[خط عربی]] بازی کردند.<ref>رامیار، محمود. ''تاریخ قرآن''، ص۳۷. تهران: انتشارات سپهبد، چاپ دوم، ۱۳۶۲</ref>
برخلاف تصور بسیاری، مبنی بر این که ایرانیان خط کنونی خود را از [[عربها]] وام گرفتهاند، [[خط فارسی]] پس از اسلام گونه تکاملیافته از خط در زمان اشکانیان و ساسانیان، یعنی پهلوی و اوستا بود. این خط که در سدهها پیش وارد [[عربستان]] شدهبود و با [[زبان عربی]] تطبیق داده شدهبود، یک بار دیگر توانست در ایران پس از اسلام وارد شود. علاوه بر این، ایرانیان پس از اسلام در تکامل این خط و در تبدیل آن به هنر [[خوشنویسی]] نقش عمدهای داشتهاند. ایجاد نقطه و اِعراب در خط عربی به فردی به نام [[ابواسعد دؤلی الفارس]] و در [[سده ۱ (قمری)|سده یکم هجری]] نسبت داده میشود که بیشتر برای جلوگیری از اشتباه خواندن ''قرآن'' توسط
از شواهد بر ریشه فارسی الفبا کنونی موسوم به عربی، میتوان به تشابه عجیب خط اوستائی و کوفی نام برد. با توجه به این که در زمان صدر اسلام در زبان عربی از نقطه استفاده نمیشد. علاوه بر این میتوان به این موضوع اشاره کرد که پیدایش خط نیاز به بستری از تمدن دارد و این در شرایط پیش از اسلام عربستان که به گفتهای در سراسر شبه جزیره عربی در حدود پانزده نفر سواد داشتند نمیتوانست میسر باشد. این در حالیست که این خط در امپراتوری [[ایران]] در زمان [[شاهنشاهی اشکانی|اشکانیان]] و [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] در حدود هزار سال فرصت تکامل داشته.
خط ۷۲:
== منابع ==
<small>
*
* آذرتاش، آذرنوش، کتابخانه دیجیتال دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
* راهجیری، علی ''پیدایش خط و خوشنویسی اسلامی''، انتشارات انجمن خوشنویسان ایران
|