برگ: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Acer campestre 010.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|نمونه برگ درخت [[افرای پرچین]]]]

 

[[پرونده:Bargi Bar Bahar.jpg||بندانگشتی|200px]]

 

یک برگ از دو بخش پهنک و دمبرگ تشکیل شده‌است.

* پهنک

* دمبرگ

میله کوتاهی است که پهنک را در محل گره به [[ساقه]] متصل می‌کند. قسمت عمده دمبرگ را بافتهای چوبی و آبکشی تشکیل می‌دهند. دمبرگ معمولاً به لبه پایه پهنک متصل است ولی در بعضی از گیاهان مانند لادن و [[کرچک]] به سطح زیرین برگ اتصال دارد. اینگونه برگها را سپر می‌گویند. برگها فاقد دمبرگ را که پهنک آنها مستفیما به ساقه متصل است بی‌دمبرگ یا چسبنده می‌نامند.

برگهایی که پهنک آنها از برگچه‌های متعدد تشکیل می‌شود به برگهای مرکب مرسوم‌اند.

 

 

برگهای مرکب از برگچه‌های متعدد تشکیل می‌شوند، اگر برگچه‌های برگ مرکب در طرفین یک رگبرگ مشترک که راشی نام دارد قرار گیرند آن را برگ مرکب شانه‌ای یا پرمانند می‌گویند. دیگر از اشکال مهم برگ مربوط به وضع و اشکال نوک و کناره‌های پایینی آن است که در شناسایی انواع گیاهان اهمیت مخصوص دارند.

 

== برگ‌های ویژه‌کار ==

تیغ‌ها و خارها در بعضی از گیاهان برگهای محافظ گیاه هستند و نمی‌گذارند جانوران گیاه را بخورند. در بعضی از گیاهان، مانند [[کاکتوس]] ٬همه برگهای محافظ، خار هستند و عمل [[نورساخت]] را ساقه سبز و ضخیم گیاه انجام می‌دهد.برگ های ذخیره‌ای نیز ویژگی هایی دارند، بعضی از آنها، مثل [[پیاز خوراکی]]، غذای ساخته شده را بجای ساقه و ریشه در برگها ذخیره می‌کند. بسیاری از گیاهان مناطق خشک دارای برگهای ضخیم و گوشتی هستند که آب را در خود ذخیره می‌کنند. مثلاً در دمبرگ نوعی درخت در [[ماداگاسکار]]، مقدار زیادی آب ذخیره می‌شود. رهگذران تشنه با سوراخ کردن دمبرگ، از آب درون آن استفاده می‌کنند.پیچکها دارای برگهای باریک و کشیده هستند که به بالا رفتن گیاه کمک می‌کند. درنخود، برگچه انتهایی برگ مرکب به [[پیچک]] تبدیل شده‌است.برگک ها دارای نوعی ویژگی هستند. این برگها کوچک و ساده‌اند و در قسمت زیرین شکوفه ی بعضی از گیاهان می‌رویند. در گیاه [[بنت قنسول]] برگک رشد می‌کند، رنگی می‌شود و بخشی ازگل بشمار می‌رود.برگهای [[حشره خوار]] نیز ویژگی هایی دارند. این برگها می‌توانند حشره‌ها را جذب کنند و بدام بیندازند. این گیاهان بیشتر در منطقه‌های مرطوب رشد می‌کند و مواد غذایی خود را از شکار حشره‌ها بدست می‌آورد.

 

== زندگی برگ ==

[[پرونده:Autumn lyellow leave.jpg|برگ زرد در [[پاییز]]|بندانگشتی|200px]]

 

رنگ برگ در طی رشد از سبز روشن به سبز تیره تغییر می‌کند. سپس دیواره‌های سلولها ضخیم تر می‌شود و استحکام برگ افزایش می‌یابد. با نزدیک شدن فصل سرما و فرارسیدن پاییز دگرگونی هایی در برگ درختان و درختچه‌های [[خزان کننده]] به وجود می‌آید. در محل اتصال دمبرگ به ساقه، لایه‌ای سلولی به نام لایه جداکننده شکل می‌گیرد. تشکیل لایه جدا کننده مانع انتقال آب و مواد غذایی به برگ می‌شود. در نتیجه پس از مدتی برگها از لایه جدا کننده آویزان می‌شوند و به زمین می‌افتند. رنگ سبز برگها در پاییز تغییر می‌کند و زرد، قرمز، نارنجی و ارغوانی می‌شود، زیرا برگها، گذشته از [[سبزینه]] (کلروفیل)، رنگدانه‌های دیگری نیز دارند. وجود این رنگدانه‌ها سبب می‌شود که آنها پس از متوقف شدن عمل فتوسنتز(در فصل پاییز و زمستان) به رنگهای گوناگون دیده شوند چرا که کلروفیل ها در گیاهان خزان کننده در فصول خاصی از سال از بین می روند و رنگ نارنجی ویا قرمزی که در فصل پاییز دیده می شود به دلیل رنگیزه های دیگری نظیر کاروتن(نارنجی) و لیکوپن(قرمز)وگزانتوفیل و... می باشد.. قارچ ها و باکتری ها برگ های افتاده بر زمین را تجزیه و مصرف می‌کنند.دقت کنید که هر موقع که نور به برگ نرسد فتوسنتز و چرخه ی کالوین در برگ متوقف می شود .

برگ ها نقش بسیار مهمی در چرخه غذایی جانوران و انسان دارند. بسیاری جانوران، مانند گاو و گوسفند و بز، از گیاهان تغذیه می‌کنند. جانوران گوشتخوار نیز با تغذیه از جانوران گیاهخوار به طور غیر مستقیم به گیاهان وابسته هستند.

 

 

== منابع ==