براق: تفاوت میان نسخه‌ها

در مورد [[ریشه‌شناسی]] واژه براق اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را از کلمه بارَق فارسی میانه به معنی مرکب گرفته‌اند و برخی آن را از ریشه «بَرق» عربی و به معنای «درخشش» یا «[[آذرخش]]» گرفته‌اند. برخی این امکان را نیز در نظر گرفته‌اند که ریشه کلمه به دوران قبل از اسلام بازگشته که اسناد آن امروزه در اختیار ما نیست.<ref name="EIدانشنامه-اسلامی" /><ref name="دانشنامه-اسلامیEI" />

همچنین در برخی دیگر از باورهای مسلمانان، براق، مرکبی با سر یک [[زن]] یا [[فرشته]] و دم یک [[طاووس]] تصویر شده‌است که این تصویر از براق در اغلب نگاره‌ها و [[مینیاتور|مینیاتورهای]] اسلامی مربوط به معراج به‌کار رفته‌است.<ref name="بریتانیکا-براق">''براق'' در [[دانشنامه بریتانیکا]]</ref><ref>[http://www.answering-islam.org/Gilchrist/Vol1/3d.html The Nature of Muhammad's Prophetic Experience] at www.answering-islam.org</ref><ref name="بریتانیکا-براق">''براق'' در [[دانشنامه بریتانیکا]]</ref>

در بیشتر روایات مربوط به سفر شبانه محمد، براق را مرکب پیامبر از [[مکه]] تا [[ اورشلیم|بیت المقدس]] و برعکس دانسته‌اند و صعود به آسمان را از طریق «[[معراج]]» که برخی از روایات به نردبان یا «سُلَم» اشاره کرده‌اند و برخی دیگر معراج را بر بال جبرئیل دانسته‌اند. در روایات معراج که مسلمانان معتقدند غالباً از خود محمد نقل شده، آمده‌است که زمانی که جبرئیل براق را برای او آورد، ابتدا سرکشی می‌کرد اما پس از نهیب و شناختن راکب خود، پیامبر، رام شد. محمد در بیت المَقْدِس از براق فرود آمد، افسار آن را به حلقه‌ای که پیامبران افسار مرکب خود را بدان می‌بستند بست، آنگاه داخل [[مسجدالاقصی]] شد و پس از گزاردن نماز، گردش آسمانی را به همراهی [[جبرئیل]] آغاز کرد.<ref name="دانشنامه-جهان-اسلام" />

[[سید محمدحسین طباطبایی|محمد حسین طباطبایی]] یکی از مفسران [[شیعه]] با اشاره و ذکر اختلاف در روایات مختلف دربارهٔ نحوه سفر که بوسیله براق بوده یا نردبان و یا بر بال جبرئیل، این طور می‌نویسد:

{{نقل قول|بنابراین از همین‌جا می‌توان حدس زد که منظور از این بیانات مجسم ساختن امری غیر جسمانی و غیر مادی است و به صورت امری مادی به نحو تمثیل و یا تمثل و وقوع اینگونه تمثیلات در کتاب و سنت امری است واضح که به هیچ وجه نمی‌شود انکارش کرد.|۲۰px|۵۰px|[[سید محمدحسین طباطبایی|محمد حسین طباطبایی]]<ref name="المیزان-۳" />|تفسیر المیزان}}

براق در [[تاریخ ادبیات فارسی|ادبیات فارسی]] و اشعار شعرای پارسی، در معنای اصلی و یا [[استعاره]] از اسب و مرکب تندرو یا مرکبی برای سفرهای روحانی بکار برده شده‌است و یا بصورت ترکیبات کنایی؛ «براق جم» و «براق سلیمان» کنایه از باد است که تخت [[سلیمان]] را جابجا می‌کند. یا «براق چهارم فلک» کنایه از آفتاب و «براق برق تاز» اشاره به اسب جَلد دونده، نیز ساخته شده‌است.<ref>واژه [http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-baec4e9689be4c36858790be9683ffb6-fa.html براق] در [[لغت‌نامه دهخدا]]</ref>