آبخوان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱:
[[پرونده:WaterTable.gif|بندانگشتی|250px
'''سفره آب''' یا '''آبخوان<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=آبخوان | بیگانه=aquifer | بیگانه در فارسی= | حوزه=زمینشناسی | دفتر=دوم | بخش=فارسی | سرواژه=آبخوان}}</ref>''' {{به انگلیسی|aquifer}} قسمتی از پوستهٔ [[زمین]] است که سوراخها یا خلل و فرج سنگهای آن از آب مملو و اشباع شده باشد. معمولاً منافذ و سوراخهای سنگها بر اثر بارندگیهای ممتد از آب پر شده و با رسیدن به سطح غیرقابل تراوشی مانند سنگهای [[رسی]] در همانجا متوقف میگردد و به شکل چشمهسارهای مختلفی در سطح زمین آشکار میشود. بدیهی است متناسب با خارج شدن آب از این [[چشمه|چشمهها]] سطح [[آبهای زیرزمینی]] افت کرده و پائین میرود. قاعدتاً سطح آبهای زیرزمینی در فصلهای مرطوب بالا آمده و برعکس در فصلهای خشک پائین میرود ولی هیچگاه از سطح معینی بالاتر
آبخوان یا سفره آب زیرزمینی یک لایه آبدار زیرزمینی است که در لایههای تحکیم نیافته (گراول، ماسه و سیلت) یا در سنگهای دارای درز و شکاف ایجاد میشود. این آب میتواند از طریق چاه بهرهبرداری شود. آبخوان ناتراوا<ref>Aquifuge</ref> و آبخوان کمتراوا،<ref>aquiclude, aquitard</ref> نامهای است که به لایههای آبدار با درجات مختلف قابلیت آب دادن و ذخیرهسازی داده میشود.<ref>* [Todd, D. K., 1980, Groundwater hydrology, 2d ed.: New York, John Wiley, 535 p]</ref>
خط ۱۵:
در اوایل قرن ۲۰ تئوری دیگری به نام تئوری '''آبهای ابتدایی''' توسط یک نفر دانشمند اتریشی به نام '''E Suess''' ارائه داده میشود که از طرف بسیاری از آبشناسان استقبال میگردد. طبق این تئوری بخارها و گازهایی که از ماگما در اعماق زمین برمیخیزد با نزدیک شدن به سطح زمین متراکم شده و به صورت آب ابتدایی پدیدار میگردند. تجربیات کافی امروزه این نظریه را نیز رد میکند.
سرانجام تئوری آبهای فسیل مطرح میشود. در این تئوری آبهای زیرزمینی نواحی عمیق به باقی مانده آبهای حوضههای قدیمی که در زیر رسوبات مدفون شدهاند ربط داده میشود. پس از اظهار نظر آبشناسان ممالک مختلف و بررسی تئوریهای فوق، قریب به اتفاق متخصصین تئوری اول یعنی تئوری آبهای نفوذی را در مورد آبهای زیرزمینی قابل قبول میدانند.
نفوذ آب در زمین تا برخورد به قشرهای نفوذ ناپذیر ادامه مییابد. به محض این که آبها به این قبیل لایهها رسیدند و جریان آنها از هر طرف متوقف گردید در خلال حفرههای سنگها جمع شده و سفرههای آبدار
چون غالباً در اعماق زمین طبقات نفوذ پذیر و غیرقابل نفوذ بطور متناوب قرار دارند، لذا ممکن است در ناحیهای از زیرزمین چندین سفره آبدار بر روی یکدیگر وجود داشته باشند. بالاترین سفرههای آبدار زمین را که نزدیک به سطح زمین است و چاههای معمولی به آن میرسد سفرههای آب سطحی
در صورتیکه چاههای عمیق که از مخازن عمیق تر زمین (منطقه اشباعی دائم) آب میگیرند مقدار آبشان چندان تغییر نمینماید. به علاوه از نظر بهداشت هم آب چاههای عمیق (مخصوصاً در نواحی مسکونی) پاک تر از آب چاههایی است که به مخازن سطحی مربوط میشوند. عوارض خارجی سطح زمین باعث میشود که سطح ایستایی آبهای زیرزمینی افقی نباشد. آنان که در مجاورت درهها که نیروی جذب سنگهای مخزن کمتر است و از مقاومت در مقابل مسیر جریان آب در داخل زمین کسر میشود سطح ایستایی پایینتر قرار میگیرد، بدین ترتیب سطح ایستایی آبهای زیرزمینی عموماً در کنار درهها انحنا پیدا میکند و تحدب سطح مزبور به سمت بالا میرود. همان طوری که برجستگیهای سطح زمین باعث تقسیم آبهای سطحی از یکدیگر است، چین خوردگی لایههای غیرقابل نفوذ در اعماق زمین هم وسیله جدا بودن حوضههایی از سفرههای آبدار زیرزمین میگردد و باعث میشود تغییرات آب یک مخزن در مخزن مجاور مؤثر نباشد.<ref>سایت جامع علمی داکفا/ نویسنده: احسان بهمنی 1394</ref>
|