شفق قطبی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
حذف به انگلیسی |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱۷:
== دلیل پدیده ==
[[کریستین بیرکلاند|بیرکلاند]] (B. Birkeland) دانشمند نروژی با مقایسه نتایج اخیر این فرضیه را مطرح کرد که لکههای خورشیدی ناحیههایی هستند که آنها باریکههای [[ذرات باردار]] (الکترونها) به داخل فضای اطراف گسیل میشوند. این ذرات با رسیدن به لایههای بالای جو زمین ، از طریق برخوردهای الکترون در این لایهها ، مشابه تخلیه گاز در لوله ، گازها را به تابانی وا میدارند. این الکترونها همچنین روی [[میدان مغناطیسی]] زمین و شرایط انفجار [[امواج رادیویی]] مجاور زمین اثر میگذارند.
او برای نشاندادن این پدیده، آزمایشی انجام داد. یک گوی مغناطیسی را که نماد [[زمین]] است، در یک جعبه شیشه ای خلا آویزان کرد. سپس با یک [[تفنگ الکترونی]]، به آن [[الکترون]] پرتاب کرد. در این آزمایش، در دو قطب گوی، او دو حلقه نورانی را مشاهده کرد.
[[پرونده:Birkeland-terrella.jpg|بندانگشتی|آزمایش بیرکلاند برای نمایش شفق قطبی]]
خط ۲۴:
q در این فرمول، بار ذره است و v بردار سرعت ذره و B بردار میدان مغناطیسی است. در آخر، F نیرویی است که به ذره وارد می شود. وقتی یک ذره باردار وارد یک میدان مغناطیسی می شود، نیرویی به آن وارد می شود که جهت آن بر اساس قانون دست راست مشخص است. اگر جهت حرکت ذره (بردار سرعت) عمود بر میدان مغناطیسی باشد، به دلیل اینکه نیرو به سمت داخل است، به دور خطوط میدان مغناطیسی می چرخد (مانند سنگی که با نخ بسته شده و آن را می چرخانیم). اما اگر حرکت ذره دارای مولفه موازی با میدان مغناطیسی باشد، این مولفه باعث جلو رفتن ذره می شود. در این صورت، ذره مسیر مارپیچی را طی می کند.
الکترون ها و پروتون هایی که توسط خورشید در فضا پراکنده می شوند، وقتی به زمین می رسند، توسط میدان مغناطیسی زمین به دام می افتند و با حرکتی مارپیچی به سمت قطب ها می روند. ذرات به دام افتاده [[کمربند های تابشی وان آلن]] را تشکیل می دهند.
در قطب ها، میدان مغناطیسی زمین وارد جو آن می شود. درون جو، ذرات باردار با مولکول های هوا برخورد می کنند و باعث برانگیخته شدن آن ها و تابش نور می شوند. این نور ها شفق قطبی را می سازند.
اتم های [[نیتروژن]] از خود نورهای مایل به قرمز و اتم های [[اکسیژن]] از خود نور سبز منتشر می کنند.
== ارتفاع شَفَق قطبی ==
خط ۳۵:
شفق قطبی یا نورهای قطبی، به بهترین صورت از حدود عرض جغرافیایی دایرهٔ [[اقیانوس منجمد شمالی]] (یا منجمد جنوبی) دیده میشود. نورهای قطبی درست همانند تابشهای رنگی در آسمان هستند. نورهای قطبی در اثر الکترونهایی که در طول خطوط نیروی [[میدان مغناطیسی زمین]] حلقه میزنند، به وجود میآیند. این حلقههای الکترونی وارد جو زمین میشوند و باعث میگردند که گازهای رقیقی که در ارتفاعات بالای جو قرار دارند، همانند نور [[لامپ فلوئورسنت]] بدرخشند.
این الکترونها عمدتاً از خورشید میرسند و تعداد آنها بستگی به فعالیت خود خورشید دارد. وقتی که سطح خورشید خیلی فعال باشد، ما نورهای قطبی بیشتری را مشاهده میکنیم تا زمانی که خورشید آرامتر است.
نور قطبی میتواند شکلهای مختلفی داشته باشد. بعضی وقتها شبیه به پردهٔ آویزان، یا نورهای متحرک
شفقها مانند پردههایی عظیم به طول صدها کیلومتر از نورهای رنگی هستند
در موارد نادر شفق قطبی ممکن است سراسر آسمان مرئی، از افق تا [[سمت الراس]] را بپوشاند
== دوره تناوب ظهور شفقهای قطبی ==
شفقهای قطبی معمولاً باید فقط در قطبها اتفاق بیافتند. ولی به ندرت در عرضهای جغرافیایی میانی نیز دیده میشوند وقتی که طوفانهای مغناطیسی اتفاق میافتند. طوفانهای مغناطیسی در [[دورهٔ تناوب]] ۱۱ سالهٔ خورشیدی یا ۳ سال بعد از این دورهٔ تناوب اتفاق میافتند. در این دورهٔ تناوب ۱۱ ساله که هماکنون نیز ما در آن هستیم میزان فعالیتهای خورشیدی بالا رفته و با رصد خورشید میتوان میزان بالای این فعالیتها را دید. انرژی حاصل نیز از طریق [[بادهای خورشیدی]] تامین میشود.
خط ۶۲:
== منابع ==
{{پانویس}}
[[:w:en:
[[رده:اصطلاحات جغرافیای شمالگان]]
|