کشت سلول: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
کاربر گرامی: لطفاً الگوی پانویش و ویرایش‌های ویکی‌سازی‌شدهٔ دیگران را بر ندارید. ویرایش خود را ویکی‌سازی و استانداردها را رعایت کنید
خط ۱:
[[پرونده:Epithelial-cells.jpg|چپ|270px|بندانگشتی|یاخته‌های [[بافت پوششی]] کشت یافته]]
'''کشت یاخته''' به فرایند کشت [[یاخته]]‌های [[پروکاریوت|پروکاریوتی]] یا [[یوکاریوت|یوکاریوتی]] در یک [[محیط کشت]]، بکار می‌رود. این اصطلاح بیشتر در مورد کشت یاخته‌های [[جانوران]] پر یاخته‌ای کاربرد دارد.
در این فرایند که در آن یاخته‌ها در شرایط کنترل شده، و به طور کلی در خارج از محیط طبیعی خود رشد داده می‌شوند شرایط کشت یاخته‌ای برای هر گونه از یاخته‌ها می‌تواند متفاوت باشد، اما محیط مصنوعی کشت از ظرف و محیط مناسبی که مواد مغذی ضروری مانند ([[اسید آمینه|اسیدهای آمینه]]، [[کربوهیدرات]]‌ها، [[ویتامین]]‌ها، [[مواد معدنی]])، و [[عامل رشد|فاکتورهای رشد]]، و [[هورمون]] تشکیل شده، و گازهای [[کربن دی‌اکسید|(CO<sub>۲</sub>)]]، و [[اکسیژن| (O<sub>۲</sub>)]]، و تنظیم محیط فیزیوتراپی و مواد شیمیایی ([[محلول بافر]]، [[فشار اسمزی]]، [[دما]]) را فراهم آورده‌است. اکثر یاخته‌ها برای رشد به یک سطح یا یک بستر مصنوعی (کِشت چسبنده و یا تک لایه) نیاز دارند در حالی که برخی دیگر توان رشد به صورت شناور آزاد در محیط کشت را دارند.
[[پرونده:Autoclavable bench-top laboratory bioreactor & fermenter, Lambda MINIFOR.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|مقیاس‌های آزمایشگاهی و بیوراکتورها برای کشت سلول]]
 
کشت سلول فرآیندی است که طی آن سلول‌ها تحت شرایط کنترل شده و بیرون از محیط طبیعی شان رشد داده می‌شوند. شرایط کشت برای هر نوع سلول متفاوت است، اما به طور کلی محیط‌های مصنوعی حاوی مواد مغذی ضروری ([[آمینواسیدها]]، قندها، [[ویتامین]]‌ها، مواد معدنی)، [[فاکتور رشد|فاکتورهای رشد]]، [[هورمون‌ها]] و گازها (co<sub>2</sub>، o<sub>2</sub> است.
 
این محیط مصنوعی، شرایط فیزیکی وشیمیایی (pH بافر، فشار اسمزی، دما) را نیز تنظیم می‌کند. بیشتر سلول‌ها برای این که رشد کنند باید به یک سطح متصل شوند در حالی که برخی سلول‌های دیگر می‌توانند به صورت شناور (سوسپانسیون) و بدون نیاز به اتصال به سطح در محیط کشت رشد کنند.
خط ۱۶:
 
سلول‌هایی که به طور مستقیم از خود فرد (هدف) کشت داده می‌شوند به عنوان سلول‌های پرایمری شناخته می‌شوند. اکثر کشت‌های سلولی بجز آنهایی که از تومور گرفته می‌شوند، طول عمر محدودی دارند.
یک لاین سلولی نامیرا می‌تواند با ایجاد جهش تصادفی و یا هدفمند (مانند بیان مصنوعی ژن [[تلومراز]]) به طور نامحدودی تکثیر گردد و به عنوان نماینده‌ای از انواع سلولی خاص پایه ریزی شود.
 
== حفظ و نگهداری سلول‌ها در محیط کشت ==
خط ۲۶:
یکی از مهم‌ترین عوارض استفاده از مواد مشتق شده از خون در کاربردهای بیوتکنولوژی پزشکی، آلوده شدن محیط کشت به [[ویروس]]‌ها و [[پریون]]‌ها می‌باشد. راه حل‌های جایگزین شامل یافتن منابع خون حیوانی از کشورهایی با کمترین خطر مانند ایالات متحده آمریکا، استرالیا و نیوزلند<ref>3. "Post - Blog | Boval BioSolutions, LLC". bovalco.com. Retrieved 2014-12-02.</ref> و همچنین استفاده از کنستانتره‌های مغذی تمیز مشتق شده از سرم از محل کل سرم‌های حیوانی برای کشت سلولی است.<ref>4. "LipiMAX purified lipoprotein solution from bovine serum". Selborne Biological Services. 2006. Retrieved 2010-02-02.</ref>
 
تعدادی از سلول‌ها مانند سلول‌های موجود در جریان خون می‌توانند بدون هیچ اتصالی به سطح در سوسپانسیون رشد کنند. همچنین برخی از لاین‌های سلولی تغییریافته قادر هستند که در کشت‌های سوسپانسیون زنده بمانند. سلول‌های چسبنده، به منظور این که رشد کنند باید به سطحی مانند پلاستیک کشت بافت و یا میکروکریر (ریزحامل) متصل شوند. این سطوح ممکن است به منظور افزایش ویژگی اتصال و فراهم سازی مواد لازم برای رشد و تمایز، با اجزای ماتریکس خارج سلولی (مانند [[کلاژن]] و [[لامینین]]) آرایش یافته باشند. بیشتر سلول‌های مشتق شده از بافت‌های جامد، چسبنده هستند.
 
== کاربردهای کشت سلول ==
خط ۳۸:
برای کشت یاخته‌های جانوری از محیط کشت ویژه‌ای استفاده می‌شود. معمولاً یاخته‌های جانوری را در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد و در [[انکوباتور (ابزار آزمایشگاهی)|انکوباتورهای]] دی‌اکسید کربن‌دار کشت می‌دهند.
 
کشت یاخته‌های جانوری باید در محیط کاملاً گندزدوده‌شده انجام شود. چون رشد یاخته‌های جانوری بسیار کندتر از رشد [[باکتری]]ها و [[مخمر]]ها است و امکان آلودگی وجود دارد. برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها گاهی از [[آنتی‌بیوتیک|آنتی‌بیوتیکهایی]] مانند [[پنیسیلین]]، [[استرپتومایسین]] و یا [[جنتامایسین]] استفاده می‌شود. محیط‌های کشت اختصاصی برای رشد یاخته‌های مشخص نیز وجود دارد. مانند محیط کشتی که در آن فقط [[هپاتوسیت]]‌ها رشد می‌کنند و یا محیط کشت‌هایی که فقط [[یاخته‌های عصبی]] که تقسیم نمی‌شوند، می‌توانند زنده بمانند.
 
برای اینکه یاخته‌ها در محیط کشت بخوبی تکثیر یابند، لازم است تراکم آنه در محیط کشت کم باشد. برای این منظور باید هر چند وقت یکبار، یاخته‌ها را به محیط کشت‌های تازه جابجا کرد. در صورتیکه تراکم یاخته‌ها بالا رود، بعلت ممانعت تماسی تکثیر یاخته‌ها متوقف شده و یاخته‌ها وارد مرحله تمایز می‌شوند.
خط ۴۵:
* '''۱- یاخته‌های وابسته به بستر''' (به انگلیسی:Anchorage dependent): این یاخته‌ها برای اینکه بتوانند تکثیر شوند، باید به سطحی متصل شده باشند. این یاخته‌ها بر روی محیط کشت آنقدر تکثیر می‌شوند تا بصورت تک لایه، تمام سطح محیط کشت را فرا گیرند. پس از آن بعلت اثر فرایند '''ممانعت تماسی''' تکثیر یاخته‌ها، متوقف می‌شود. یاخته‌های [[تراریختی|تراریختشده]] بعلت اینکه [[پروتئین]]های سطحی خود (که در ممانعت تماسی نقش دارند) را از دست داده‌اند، می‌توانند بصورت چند لایه رشد کنند.
:برای کشت یاخته‌های وابسته به بستر، به بسترهای خاصی نیاز است. شیشه بعلت دارا بودن بار منفی بهترین سطح برای اتصال یاخته‌ها است. از سطوح پلاستیکی (دارای بار مثبت)، در صورتیکه بکمک اشعه‌های یونیزه کننده، بار زدایی شوند نیز می‌توان استفاده کرد. یاخته‌ها به کمک پروتئین‌های سطحی خود مانند: [[اینتگرین]]‌ها، [[فیبرونکتین]]، [[کلاژن]] و [[لامینین]] به این سطوح متصل می‌شوند.
:یاخته‌های وابسته به بستر را همچنین می‌توان بر روی سطوح معلق کشت داد. برای این منظور گاهی از گلوله‌های کلاژن، پلی استایرن، سفادکس، [[ژلاتین]] و یا [[پلی اکریل آمید]]، بعنوان سطحی برای اتصال یاخته‌ها استفاده می‌شود. این گلوله‌ها در محیط کشت مایع معلق می‌شوند.
:برای اینکه یاخته‌ها بهتر به سطوح متصل شوند، می‌توان این سطوح را با [[کلاژن]]، [[فیبرونکتین]]، [[پرونکتین]]، [[انتاکتین]]، [[هپاران سولفات]] و.. پوشاند. همچنین می‌توان برای رشد اختصاصی یاخته‌ها از مواد خاصی استفاده کرد. برای مثال برای رشد اختصاصی [[کوندروسیت]]‌ها از کوندرونکتین استفاده می‌شود.
* '''۲- یاخته‌های غیروابسته به بستر (Anchorage Independent)''': این یاخته‌ها برای تکثیر و زنده ماندن لازم نیست قبلاً به سطحی متصل شده باشند. مانند [[یاخته‌های بنیادی]] هپاتوسیتی و یا رده‌های یاخته‌های [[تراریختی|تراریختشده]].
 
== منابع ==
خط ۵۴:
 
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
 
[[رده:کشت یاخته]]
[[رده:جایگزین‌های آزمایش روی جانوران]]