ارته: تفاوت میان نسخه‌ها

 

=== سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان ===

از آنجائیکه ترجمه‌کنندگان سنگ نبشتهٔ خشایارشا اَرت را به همان صورت اَرته به زبان [[ایلام]]ی و [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]]ی ترجمه کرده‌اند، چنین می‌نماید که ارته یک اندیشه و جهان‌بینی [[آریایی]] و ایرانی باشد و در زبان مردمان باستانی دیگر، واژهٔ مناسبی که این معنا را برساند، وجود نداشته‌است. همانطور در بند هفتم همان سنگ‌نبشته آمده‌است که «تو که در آینده خواهی بود اگر فکر کنی که در زندگی خرسند شوم و در هنگام مرگ خجسته (رستگار) باشم آن آئینی که اهورامزدا فرموده احترام بگذار و ارته را با فروتنی اطاعت بکن. مردی که آن قانونی که اهورامزدا برپا فرموده احترام گذارد و اهورامزدا و ارته را با فروتنی پیروی کند، هم در زندگی خرسند شود و هم در هنگام مرگ رستگار می‌گردد.» از این عبارت‌ها که خشایارشا آورده کاملاً آشکار است که منظور او از ارته یا قانون ارته همان راه راست و فرمان اهورامزداست. راه و روشی که در برابر و بر ضد ارته قرار دارد درئوگه یا [[دروغ]] است که در دورهٔ هخامنشی با معنایی که امروزه ما به این واژه می‌دهیم و تنها سخن نادرست را اراده می‌کنیم فرق دارد بدین گونه که دروغ در نزد مردم روزگار هخامنشیان معنا و مفهومی بسیار وسیعی داشته و آن شامل هرگونه کار، سخن و اندیشهٔ پلیدی بوده که بر ضد اصول ارته باشد و نظم راستین جهان و اجتماع را برهم زند.<ref>{{یادکرد|نویسنده=ذکاء، یحیی|کتاب= مجلهٔ بخارا، شمارهٔ ۳، عنوان مقاله:آیا هخامنشیان زرتشتی بوده‌اند؟، ص ۳۰ و ۳۱|ترجمه=|چاپ=|سال= آذر ۱۳۷۷|ناشر=|شهر=تهران|شابک=}}</ref>