برخورددهنده هادرونی بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''برخورددهندهٔ هادرونی بزرگ''' {{انگلیسی|Large Hadron Collider}} یا به طور مختصر '''ال‌اچ‌سی (LHC)''' یک [[شتاب‌دهنده ذره‌ای|شتاب‌دهندهٔ ذرّه‌ای]] و [[برخورددهنده]] مستقر در سازمان تحقیقاتی [[سرن]] در نزدیکی [[ژنو]] [[سوئیس]] است. این پروژه در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی (۲۰ شهریور ۱۳۸۷ هجری شمسی) پس از ۲۰ سال آماده‌سازی، آغاز به کار کرد. هدف از ساختن آن شناخت اجرام مادّه در حدّ فاصل {{چر}}<math>10^{-23}</math> سانتی‌متر، آزمون [[مدل استاندارد (ذرات بنیادی)|مدل استاندارد ذرّات]]، کشف اجزای یافت نشدهٔ مدل استاندارد، آزمون [[ابرتقارن|نظریّهٔ ابرتقارن]] و [[نظریه وحدت بزرگ]] است. از دیگر اهداف مهمّ این پروژهپروژه، کشف ذرّهذرّهٔ بنیادی [[بوزون هیگز|هیگز]] است که فیزیکدانانفیزیک‌دانان ذراتذرّات بنیادی وجود آن را پیشگوییپیش‌گویی کرده‌اند. ذرهٔذرّهٔ هیگز یا بوزون هیگزهیگز، دخیل در ایجاد جرم در ذرّات بنیادی است.

در این آزمایشگاه، [[پروتون]]ها، در یک تونل ۲۷ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازهاندازهٔ ۱۴ تریلیون [[الکترون ولت]] انرژی می‌گیرند و با هم برخورد می‌کنند تا این برخورد، ردّی از [[بوزون هیگز]] را نشان‌دهد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/story/2007/03/070228_si-cern-milestone.shtml آزمایشگاهی برای کشف اسرار کیهان]</ref>

این شتاب‌دهنده در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ راه‌اندازی شدشد، ولی نه روز بعد به علتعلّت نقص فنیفنّی و بالا رفتن دمای آهنرباهایآهن‌رباهای ابر رسانا که باید در دماهای پایین کار کنند متوقفمتوقّف شد. این شتاب‌دهنده بعد از ۱۴ ماه وقفه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۹ مجدّداً راه‌اندازی شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/2009/11/091120_wmj-hadron-cern.shtml فعالیتفعّالیّت «برخورد دهنده بزرگ هادرون» از سر گرفته شد.]</ref>

در برخورد دهندهٔ بزرگ هادرونی تونل‌ها طوری طراحی و برنامه‌ریزی شده‌اند که در سراسر مسیرمسیرِ حلقه‌ای شکلشکل، چهار برخورد برای پروتون‌ها صورت می‌گیرد، که این نقاط محلمحلّ قرارگیری آزمایش‌ها هستند.<ref>[http://home.web.cern.ch/topics/large-hadron-collider سایت سرن ''برخورد دهندهٔ بزرگ هادرونی'']</ref>