حزب اراده ملی: تفاوت میان نسخه‌ها

محل حزب ساختمان باشکوهی در خیابان سعدی (نزدیک به تقاطع [[جمهوری اسلامی]] فعلی) توسط رضا صراف‌زاده، بازرگان سرمایه‌دار در اختیار این حزب قرار گرفت.<ref name="iichs.org" /> این مکان تا آن زمان محل کلوب ایران و پاتوق قماربازان بزرگ و بانفوذ بود که حاضر به تخلیه ساختمان نبودند. سرانجام دو طرف توافق کردند تا ساختمان مزبور، روزها در اختیار حزب و شبها در اختیار کلوب باشد؛ ولی حبیب‌الله پوررضا (وکیل دادگستری)<ref>{{یادکرد وب

| ناشر = سایت راه‌توده}}</ref> به استناد همین توافق، موفق شد در دادگاه حق تصرف دائمی ساختمان را برای حزب به‌دست‌آورد.<ref name="ReferenceA" />

اگرچه [[رضاقلی هدایت (نیرالملک)|رضاقلی هدایت]] (نیرالملک) سمت ریاست تشریفاتی حزب را داشت، ولی عملاً سید ضیاء با عنوان منشی کل حزب، رهبری حزب را در دست داشت. سایر اعضای مشهور حزب عبارت بودند از [[مظفر فیروز]]، [[صادق سرمد]]، [[حبیب‌الله رشیدیان]]، [[بهاءالدین حسام‌زاده]]، کلنل کاظم خان سیاح (فرمانده کلانتری‌های تهران در [[کودتای سوم اسفند]])،<ref name="wahr.ir" /> کاظم کورس، مهدی لاری، غلامحسین کاشف، جواد حریری، ارباب مهدی، [[غلامحسین ابتهاج]]، [[دکتر اسماعیل مرزبان]]، عبدالله خاوری و حسن صدر<ref name="ReferenceA" />

حزب اراده ملی از ابتدا فاقد اصول محکم حزبی بود. برخی این حزب را فاقد ایدئولوژی خاص سیاسی و بیشتر شبیه به باشگاه سیاسی شخص سید ضیاء و هوادارن او دانسته و دلیل اضمحلال زودهنگام اراده ملی را نیز همین نداشتن ایدئولوژی می‌دانند.<ref name="wahr.ir" />

حزب اراده ملی در مشی سیاسی خود نقطه مقابل حزب توده بود. محل حزب، مامن کارفرمایانی بود که مرعوب فعالیت‌های حزب توده شده بودند. در مواردی برخوردهای این حزب با حزب توده به نزاع‌های خونین نیز کشیده شد. این حزب گاه از عواطف ملی و مذهبی مردم نیز برای جذب آنان استفاده می‌کرد. به همین لحاظ موفق شد تا رفته‌رفته در سازمان‌های کارگری تهران و برخی از شهرستان‌ها نیز رخنه کند.<ref name="ReferenceA" /> همچنین جذب برخی از اصناف، طبقات سنتی و محافظه‌کار و همچنین سازمان‌های مدافع [[حقوق زنان]] از دیگر اقدامات حزب بود. حزب اراده ملی در زمان حیات خویش دارای سازمانی منسجم بود. به گونه‌ای که پس از حزب توده، منسجم‌ترین سازماندهی حزبی در ایران را داشت.<ref name="wahr.ir" />

با روی کار آمدن دولت [[قوام‌السلطنه]]، سید ضیاء نیز دستگیر و زندانی شد و حزب اراده ملی منحل اعلام گردید. همچنین اموال و دارائی‌های حزب نیز توسط دولت مصادره شد. عوامل این حزب یا به دنبال احزاب دیگر رفتند یا کار سیاسی را رهانمودند. برخی از آنان نیز با چاپ و نشر آگهی در روزنامه‌ها، کناره گیری خود از حزب اراده ملی را اعلام نمودند. سید ضیاء یکبار دیگر در سال ۱۳۳۱ حزب اراده ملی را در یک خانه وسیع گشود؛ ولی این‌بار نیز پس از دو ماه، حزب برای همیشه تعطیل گردید.<ref name="ReferenceA" /><ref name="wahr.ir" />