ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه/زندگی‌نامه‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲:
این صفحه شیوه‌هایی را برای رسیدن به یکسانی در سبک و نگارش مقاله‌های زندگی‌نامه افراد بیان می‌کند. دنبال کردن شیوه‌های بیان‌شده در این صفحه هنگام نوشتن مقالات مربوط به افراد، باعث آسان‌تر شدن استفاده و زیباتر شدن مقالات ویکی‌پدیا میشود.
== بند آغازین ==
در بند آغازین باید اطلاعات زیر داده شود:
# نام(ها) و در صورت وجود، لقب(ها)
# تاریخ تولد و مرگ. (اگر دانسته است)
# ملیت (در حالت عادی یعنی کشوری که شخص شهروند آن است یا هنگامی که به شهرت رسیده‌است شهروند آن بوده است).
# کاری که انجام داده است.
# دلیل سرشناسی
'''نکته:''' مکان تولد و مرگ افراد باید در متن مقاله ذکر شود. اما تنها در صورتی در بند آغازین می‌آید که به سرشناسی فرد مرتبط باشد. اما به هیچ عنوان نباید در جمله اول و کنار تاریخ تولد و مرگ قرار داده شود.
''برای نمونه:''
'''صادق هدایت''' (۲۸ بهمن ۱۲۸۱ برابر با ۱۷ فوریهٔ ۱۹۰۳ - ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ برابر با ۹ آوریل ۱۹۵۱) [[نویسنده]]، [[ترجمه (زبان)|مترجم]] و [[روشن‌فکری|روشنفکر]] ایرانی بود.
''نمونهٔ دوم:''
'''برتولد کنراد هرمان آلبرت اشپر''' {{آلمانی|Berthold Konrad Hermann Albert Speer}} {{IPA-de|ˈʃpe:ɐ̯|pron|De-Albert Speer.ogg|}} مشهور به '''آلبرت اشپِر''' (۱۹ مارس ۱۹۰۵ — ۱ سپتامبر ۱۹۸۱) [[معمار]] [[آلمان|آلمانی]] و وزیر تسلیحات و تولید نظامی [[رایش سوم]] در بخشی از [[جنگ جهانی دوم]] بود. او پیش از تصدی وزارت، معمار ارشد [[آدولف هیتلر]] بود.
همچنین پیشنهاد میشود که {{الگوی|جعبه زندگی‌نامه}} در بند اول استفاده شود.
{{بخش ناقص}}
== نام‌ها ==
هرچند عنوان مقاله باید آنچیزی باشد که موضوع بیشتر بدان شناخته‌شده‌است، عنوان کامل (اگر دانسته‌است) باید در همان بند آغازین آورده شود. در بسیاری از فرهنگها رسم بر این است که نام کامل شخص در اشارات روزمره به کار نمی‌رود. اما به هرحال مقاله باید با صورت کامل نام آغاز شود. برای نمونه:
* (از [[معمر قذافی]]) '''معمر محمد ابومنیار''' معروف به '''سرهنگ مُعَمَّر محمد قَذّافی''' ([[۷ ژوئن]] [[۱۹۴۲ (میلادی)|۱۹۴۲]]-۲۰ اکتبر [[۲۰۱۱ (میلادی)|۲۰۱۱]]) ...
گاهی اوقات افراد در طول حیات، نام خود را تغییر می‌دهند در این صورت ابتدا نام نخستین آنها نیز باید ذکر شود. برای نمونه:
* (از [[بیل کلینتون]]) '''ویلیام جفرسون «بیل» کلینتون''' (زاده شده به نام '''ویلیام جفرسون بلایت سوم''' [[۱۹ اوت]] [[۱۹۴۶ (میلادی)|۱۹۴۶]]) ...
=== نام مستعار، تخلص و امثال آن ===
برای افرادی که شهرتشان با نام مستعار یا تخلصشان است، نخست نام اصلی‌شان باید در بند آغازین بیاید و سپس تخلص یا نام مستعار. این شیوه را حتی اگر عنوان مقاله تخلص شخص باشد، دنبال کنید.برای نمونه:
* مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله متخلص به سعدی.
همیشه لازم نیست این نکته را خاطرنشان کنیم که چرا عنوان مقاله با نامی که بند آغارین با آن شروع میشود متفاوت است.
{{بخش ناقص}}
=== القاب احترام‌آمیز ===
{{میانبر|وپ:لقب|وپ:القاب}}
مانند هر دانشنامه‌ای، مخاطب ویکی‌پدیا گروه یا مذهب یا عقیده خاصی نیست و ویکی‌پدیا برای احترام گذاشتن به عقاید همه انسان‌ها، [[وپ:بی‌طرفی|اصلی بی‌طرفی]] را انتخاب کرده‌است و برای '''هیچ''' شخص یا گروه یا مذهب یا گرایشی از القاب احترام‌آمیز استفاده نمی‌کند و افزودن آنها به مقالات ویکی‌پدیا ممنوع است.
القاب یا وندهای احترام‌آمیزی چون ''جناب''، ''عالی‌جناب''، ''حضرت''، ''اعلی‌حضرت''، ''علیاحضرت''، ''همایونی''، ''علیه‌السلام''، ''صلی‌الله''، ''سلام‌الله‌علیها''، ''رحمه‌الله‌علیه''، ''قدس‌سره'' یا حتی ''(ع)'' نباید ذکر شوند همچنین باید از افعال سوم شخص مفرد به جای سوم شخص جمع (در صورتی که فرد یک نفر است) استفاده شود و عبارت‌هایی مانند «دار فانی را بدرود گفت»، «شهید شد» و موارد مشابه نباید استفاده شود مثلا:
* [[محمد]] به مدینه رفت. {{درست}}
* حضرت [[محمد]] (ص) به مدینه رفتند. {{نادرست}}
* خادم خادمان خدا، سنت آگوستین در سده ۱۳ میلادی می‌زیست {{نادرست}}
*سنت آگوستین در سده ۱۳ میلادی می‌زیست {{درست}}
این سیاست‌نامه بر اساس [[وپ:بی‌طرفی|بی‌طرفی ویکی‌پدیا]] تنظیم شده‌است.
==== لقب‌های پادشاهی و اشرافی ====
{{میانبر|وپ:شاه|وپ:خان}}
{{اصلی|ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (خانواده‌های سلطنتی و اشرافی)}}
===== یک نکته پیرامون دستور خط =====
توجه داشته باشید که «خان» در این موارد با فاصلهٔ مجازی نوشته میشود.<ref>از این رسم‌الخط (گونهٔ نوشتن) در بسیاری از کتاب‌ها، از جمله [http://edu.tebyan.net/textbooks/0008/index.htm کتاب ''تاریخ دبیرستان‌های ایران'']، پیروی میشود.</ref>
=== القاب و عنوانهای علمی-تحصیلی ===
==== دانشگاهی ====
القاب حرفه‌ای یا دانشگاهی‌ای چون ''استاد''، ''پرفسور''، ''دکتر'' و ''مهندس'' نباید استفاده شوند (نه در جملات آغازین و نه در سایر بخشهای مقاله) ولی اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده‌است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد میشود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده‌است ممکن است در متن نوشتار ذکر گردد و از [[ویکی‌پدیا:تغییر مسیر|تغییر مسیر]] استفاده شود.
* نمونه: '''دکتر مصدق''' یا '''دکتر شریعتی'''.
توجه داشته باشید که اگر لقبی دانشگاهی با نام فرد سخت عجین شده باشد دیگر نباید هنگام ذکر نام فرد به صلاحیت او برای کسب این لقب پرداخت. (یعنی مثلاً آیا فرد واقعاً مدرک دکتری دارد یا نه) البته در خود متن مقاله می‌توان چنین کرد.
* نیز به این نکته دقت کنید که عدم ذکر عنوانهای دانشگاهی فرد هنگام اشاره به او منافاتی با اشاره به مدارک تحصیلی او در متن مقاله ندارد. بنابراین می‌توان مثلاً اشاره کرد که «فلان‌کس دکتری خود را در فلسفه از فلان‌دانشگاه اخذ کرد» هرچند که در طول مقاله از او به عنوان دکتر فلانی یاد نمی‌شود.
==== حوزوی- مذهبی ====
با القابی مثل ''آیت‌الله''، ''حجت‌الاسلام''، ''آخوند''، ''ملا''، ''شیخ'' و... هم مانند ''دکتر'' برخورد میشود.این عناوین فقط یک بار به عنوان تعیین رتبه محرز یا مشهور یاد میشود امانباید پیوند نام باشد.
==== دیگر القاب ====
===== حاجی یا حاج =====
مثل: [[حاجی سیاح]]، [[حاج ابراهیم کلانتر]]
===== میرزا =====
مثل [[میرزا کوچک‌خان جنگلی]]، [[میرزا محسن کوچه‌باغی تبریزی]]
{{بخش ناقص}}
===سید===
{{میانبر|وپ:سید}}
باید از پیشوند [[سید]] در عنوان مقالات استفاده کرد مگر اینکه نام فرد بدون پیشوند سید [[وپ:نام رایج|رواج گسترده]] داشته باشد، در این صورت سید فقط یک بار در لید مقاله می‌آید و نیازی نیست در متن مقاله تکرار شود، مانند [[شهاب حسینی]] یا [[حسام نواب صفوی]]<ref>[[ویکی‌پدیا:نظرخواهی/سید در عنوان مقالات]]</ref>؛
همچنین سید با اسم کوچک فاصله دارد و چسبیده نوشته نمی‌شود.<ref>بر پایه [[ویژه:تفاوت/18546954/19095988|این بحث و اجماع]]</ref>
== موارد آتی ذکر نام فرد ==
| |||