مهم‌ترین و پر اّب‌ترین رودخانهٔ ایلام، [[سیمره]] می‌باشد که اسم قدیم آن «اوکنو» یا «اوقنو» و نزد یونانیان «کواسپس» یا خئوپس بوده که سرچشمهٔ این رودخانه دامنه‌های غربی کوه الوند در [[استان همدان]] و منطقهٔ [[نهاوند]] است که با نام «گاماسپ» و پس از عبور از [[کنگاور]]، [[صحنه]] و [[بیستون]] به [[کرمانشاه]] می‌رسد ودر آن جا با دریافت شعبه «قره سو» در شمال شرقی ایلام وارد استان می‌شود و پس از عبور از شرق ایلام با نام «سیمره» با جهتی شمال شرقی، به جنوب غربی مرز استان ایلام و [[استان لرستان]] را تشکیل می‌دهد<ref>{{پک|والتر هینتس|۱۳۷۱|ک=دنیای گمشده ایلام|ص=۲۴}}</ref>
و در منطقهٔ «پل دختر» با دریافت شعبه مهم «کشکان» وارد [[استان خوزستان]] می‌شود و از آن پس به «کرخه»» معروف می‌باشد.<ref>{{پک|صادق ملک شهمیرزادی|۱۳۸۲|ک=ایران پیش از تاریخ|ص=۸۵}}</ref> به طوربه‌طور کلی ۱۳ رودخانه با ظرفیت ۱/۸ میلیارد متر مکعب آب در سال در حوزهٔ جغرافیایی استان ایلام وجود دارد.<ref>{{پک|مرتضی اکبری|۱۳۸۶|ک=تاریخ استان ایلام از آغاز تا قاجاریه|ص=۵۴}}</ref>
=== آبشارها ===
خط ۱۴۳:
در ایلام عشایر لر، لک و کرد چنان با هم درآمیخته‌اند که شناسایی آنان به این صورت آسان نیست.<ref name="n5hq6">{{یادکرد وب | عنوان=ʿAŠĀYER (tribes in Iran) – Encyclopaedia Iranica | وب‌گاه=Encyclopædia Iranica | تاریخ=1987-12-15 | سال=1987 | پیوند=http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2017-08-05}}</ref>
محمد امین زکی بیگ در کتاب زبده یزبدهٔ تاریخ کرد و کردستان مینویسدمی‌نویسد:
گویش کردی فیلی،بدونفیلی، بدون شبهه از فارسی بیشتر به کرمانجی شرقی نزدیکتر است و خود آنان بر این موضوع واقفند و در کرد بودن خود هیچ شک و شبهه ای ندارند.
"«در سال ۱۹۱۶،بر۱۹۱۶، بر حسب وظیفه ای رسمی به لرستان سفر نمودم و در نزد والی (پشتکوه)(استان ایلام)،مدتی، مدتی اقامت کردم و مقداری تحقیق قومی و اجتماعی نمودم،غالبانمودم، غالبا به کردی،باکردی، با والی و همراهان او،صحبتاو، میصحبت نمودم می‌نمودم و به آسانی و راحتی مطالب خود را به آنان تفهیم می کردممی‌کردم و به مطلب آنان پی می بردممی‌بردم و به من معلوم شد که اختلاف زبان کرمانجی شرقی با زبان فیلی،ازفیلی، از اختلاف زبان کرمانجی غربی بیشتر نمی باشدنمی‌باشد."»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زبده یزبدهٔ تاریخ کرد و کردستان|نام خانوادگی=زکی بیگ|نام=محمد امین|نام خانوادگی۲=روشن اردلان|نام۲=یدالله|ناشر=انتشارات توس|سال=1381|شابک=964-315-563-3|مکان=انتشارات توس،تهرانتوس، تهران اول خیابان دانشگاه|صفحات=231}}</ref>طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش [[شورای فرهنگ عمومی]] در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در استان ایلام به قرار زیر بود: ۸۶ کرد (۸۸٫۳٪ مرد، ۸۴٫۲٪ زن)، ۱۰٫۷ لر (۱۰٪ مرد، ۱۲٫۳٪ زن)، ۱٫۷ سایر و ۱٫۷ بدون جواب بودند.<ref>طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳–۴۰–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-مؤسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref>
مردم کرد زبان استان ایلام در ایام مذهبی از جمله محرم همیشه با برگزاری مراسم، ارادت خود را به اهل بیت نشان داده‌اند.
پوشش غالب دختران و زنان همچنان چادر است و حجاب را به طوربه‌طور کامل رعایت می‌کنند و خبری از بی‌حجابی در این استان نیست. این پوشش از باورهای دینی دختران و زنان که در خانواده فراگرفته‌اند نشات می‌گیرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۱ مه ۲۰۱۷|وب‌گاه=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/1472215/باورهای-عمیق-دینی-مردم-ایلام-و-جایگاه-بالای-امامزاده-ها-در-استان|عنوان=باورهای عمیق دینی مردم ایلام و جایگاه بالای امامزاده‌ها در استان}}</ref>
'''ایل‌های کرد استان ایلام''':<ref>رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص 80-270، 275-375.</ref>
