زبان لتونیایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز افزودن جعبه> (درخواست کاربر:JomaIran) +تمیز+
خط ۵:
|region=[[منطقه بالتیک]]
|speakers=1.75 million
|date=2015۲۰۱۵
|ref=e18
|familycolor=Indo-European
خط ۲۸:
|glottorefname=Latvian
}}
'''زبان لتونیایی''' یا '''زبان لاتویایی''' یا '''لِتونی''' (به لاتویایی:latviešu valoda) زبان رسمی کشور [[لتونی]] است. ۱.۴۱٫۴ میلیون تن در لاتویا و نزدیک به ۱۵۰هزار تن در بیرون این کشور بدین زبان سخن می‌رانند.
 
لتونیایی یک [[زبان‌های هند و اروپایی|زبان هندواروپایی]] و از شاخه خاوری [[زبان‌های بالتیک]] است. از زبان‌های بالتیک تنها زبان لتونیایی و زبان نزدیک به آن [[زبان لیتوانیایی|لیتوانیایی]] به‌جا مانده‌اند. هر چند دگرش میان واژگان این دو زبان، درک گویشوران این دو زبان را نسبت به زبان هم ناشدنی می‌سازد.
 
== تاریخچه ==
لتونیایی از آنجاکه سیمایی از [[زبان نیاهندواروپایی]] را در خود نگاه داشته مورد توجه زبانشاسان است.
سطر ۴۵ ⟵ ۴۶:
در درازای تاریخ لتونی دارای پیوندهای پرآشوبی با کشورهای [[آلمان]]، [[سوئد]]، [[روسیه]] و [[لهستان]] بوده‌است و همواره چهره‌ای چندفرهنگه داشته‌است. در روند اشغال این سرزمین به دست [[شوروی]] میان سال‌های [[۱۹۴۰ (میلادی)|۱۹۴۰]]-[[۱۹۴۱ (میلادی)|۱۹۴۱]] و سپس [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵]]-[[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] سیاست روسی‌سازی آن دولت اثر بسیاری بر زبان لاتویایی گذارد. در این دو دوره نزدیک به یک‌سوم لتونیایی‌ها تبعید شدند یا آزارهایی دیگر بدان‌ها روا داشتند. همچنین کوچاندن بزرگ مردمانی از [[روسیه]]، [[اوکراین]] و [[روسیه سفید]] از سوی شوروی به [[لتونی]] شمار لتونیایی‌زبانان را از ۸۰درصد در سال [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]] به ۵۲درصد در [[۱۹۸۹ (میلادی)|۱۹۸۹]] کاهش داد. بسیاری از این کوچندگان هرگز کوششی در آموختن لتونیایی ننمودند. امروزه شمار کسانی که زبان مادریشان در این کشور لاتویایی‌است به ۶۰درصد می‌رسد.
 
پس از استقلال دوباره لتونی در [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] سیاست نوین آموزشی دربارهدربارهٔ زبان لاتویایی طرح شد و آماج نخستین آنان آموزش زبان اقلیت‌ها در سامانه‌ای دو زبانه بود. برخی پژوهشگران این کنش را در زوال زبان لاتویایی اثردار می‌دانند. زبان‌های اقلیت که در سامانه آموزشی لیتوانی آموزانده می‌شوند دربرگیرنده [[زبان اوکراینی|اوکراینی]]، [[زبان عبری|عبری]]، [[زبان بلاروسی|بلاروسی]]، [[زبان رومانیایی|رومانیایی]]، [[زبان استونیایی|استونیایی]]، [[زبان لهستانی]]، [[زبان روسی|روسی]] و [[زبان لیتوانیایی|لیتوانیایی]] می‌باشند. در آنجا لاتویایی در جایگاه زبان دوم آموخته‌می‌شود. آماج از این کار این است که اقلیت‌های زبانی به آسانی به جامعه و سیاست لاتویایی اندرشوند و دچار واپس‌ماندگی نگردند.
 
== خط ==
از دید تاریخی سامانه نوشتاری لاتویایی از شیوه آوایی [[زبان آلمانی]] بهره می‌برده‌است. در آغاز [[سده بیشتم (میلادی)|سده بیشتم]] این شیوه با [[الفبای لاتین]] و تغییرهای درخور بهسازی گردید. امروزه لاتویایی دربردارنده ۳۳ حرف است:
سطر ۵۵ ⟵ ۵۷:
== منابع ==
{{پانویس}}
* نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، [//[:en.wikipedia.org/wiki/Latvian_language:Latvian language|Latvian language]]. (۳۱ مارس ۲۰۰۷)
 
{{زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا}}
{{زبان‌های بالتیک}}
{{کد زبان‌های معرفی‌شده در ایزو ۶۳۹-۳۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بین‌المللی آنها حرف L است}}
 
[[رده:زبان لتونیایی]]