استرلاب گوی‌شکل: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
ویرایش/ افزودن نگاره و پیوند
خط ۱:
[[پرونده:Armillary sphere with astronomical clock.jpg|بندانگشتی|250px|یک حلقه‌دار در [[موزه نوردیسکا]]، استکهلم.]]
[[Image:Spherical astrolabe 2.jpg|بندانگشتی|250px|left|upright|The spherical [[استرلاب]] کروی مربوط به [[اخترشناسی در سده‌های میانه اسلامی]]، ۱۴۸۰ میلادی، در [[موزه تاریخ علوم، آکسفورد]] در [[آکسفورد]] [[انگلستان]]]].
 
'''حَلقه‌دار''' یا '''استرلاب گوی‌شکل''' {{به عربی|ذات الحلق}} گونه‌ای از [[استرلاب]] است که حلقه‌هایی فلزی و متداخل دارد و در منابع عربی از آن با نام ذات‌الحِلَق یا اسطرلاب الکری یاد می‌کنند.
 
دانشمندان قدیم ایران این ابزار رصد ستاره‌شناسان[[ستاره‌شناس]]ان را این‌گونه تعریف کرده‌اند: مجموع حلقه‌های بسیاری است فلزین یا چوبین یا از مُقوا که آسمان و حرکات کواکب را نماید و در مرکز حلقه‌ها کره‌ای خرد که نماینده ٔنمایندهٔ زمین است.<ref>لغت‌نامهٔ دهخدا، سرواژهٔ ذات‌الحلق.</ref>
 
نخستین توصیف استرلاب کروی توسط دانشمند ایرانی، [[ابوالعباس نیریزی]] انجام شده‌است. اخترشناسان ایرانی و عرب، حلقه‌دارهای یونانی را در سدهسدهٔ ۸ میلادی بهبود بخشیدند و ستاره‌شناس ایرانی، [[ابواسحاق فزری|ابواسحاق فَزَری]]، کتابی ویژهٔ این افزار به نام «ذات‌الحلق» نوشت.<ref name="Al-Makkari, 1986 p. 348-349">Al-Makkari, (ed. 1986), ‘‘Nafh Al-Teeb’, Volume 4. Dar Al-Fikre, Egypt, p. 348-349.</ref>
 
گفته می‌شود مخترع عرب، [[عباس بن فرناس]]، در سدهسدهٔ نهم نوعی دیگر از استرلاب حلقه‌دار را ساخت که به خلیفه [[محمد اول]] هدیه داده شد.<ref name="Al-Makkari, 1986 p. 348-349" />
 
== منابع ==