حسین گل‌گلاب: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: ۱۳۶۳⟸۱۳۶۳ (خورشیدی)، به‌چاپ⟸به چاپ، فرهنگی‌هنری⟸فرهنگی هنری، دقت‌نظر⟸دقت نظر، نسرین‌دخت⟸نسری... |
|||
خط ۳۴:
== زندگی‌نامه ==
حسین گل‌گلاب در مرداد [[۱۲۷۴]] خورشیدی در [[تهران]] به‌دنیا آمد. پدرش ابوتراب خان مشهور به [[مهدی مصورالملک]] از نقاشان و عکاسان مشهور دوره [[قاجاریه]] بود که در نقاشی روی سنگ مهارت داشت و گفته می‌شود نقاشی‌های روزنامه‌های دولتی [[شرف (روزنامه)|شرف]] و [[شرافت]] از کارهای اوست.<ref>سپهرم، امیر مسعود، تاریخ برگزیدگان، تهران، کتابفروشی زوار، ۱۳۴۱ خورشیدی</ref> از آنجا که مصورالملک با موسیقی‌دانان دوران خود دوستی داشت، فرزندش را با موسیقی آشنا کرد و به این ترتیب گل‌گلاب نواختن [[تار]] و [[سه‌تار]] را از [[آقا حسینقلی]]<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news-157442.aspx اسناد مربوط به استاد گل‌گلاب در کتابخانه ملی در دسترس نیست، گفتگو با هومن ظریف کارگردان مستند مرز پرگهر، روزنامه همشهری، ۳۰ دی ۱۳۹۰]</ref> و [[درویش خان]]<ref>[http://zamaaneh.com/music/2009/12/post_286.html «ای ایران»؛ تأثیرگذار، از مشروطیت تا امروز. محمود خوشنام. رادیو زمانه. ۲۵ آذر ۱۳۸۸]</ref> فرا گرفت و پس از تأسیس مدرسهٔ موسیقی وزیری، از اولین شاگردان آنجا شد و با همکاری کلنل [[کاظم وزیری]] و [[علینقی وزیری|علینقی خان وزیری]] به کار موسیقی پرداخت و بعدها در آنجا نیز به تدریس پرداخت.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news-150853.aspx حسین گل گلاب ۱۲۷۶-۱۳۶۳، روزنامه همشهری، ۲۰ آبان ۱۳۹۰]</ref>
او تحصیلات ابتدایی خود را در [[مدرسه علمیه]] نزد اساتید[
حسین گل‌گلاب از ۱۲۹۸ تا ۱۳۰۷، دوازده جلد کتاب در رشته علوم طبیعی تألیف کرد. در همان زمان به ادامه تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۰۱ از [[دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران|مدرسه عالی حقوق]] در رشته قضایی و [[علوم سیاسی]] فارغ‌التحصیل [دانش‌آموخته] شد. سپس در سال ۱۳۰۷ تصدی تحقیقات عملی گیاه‌شناسی در دانشکده پزشکی را به‌عهده گرفت و از ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳ در [[دبیرستان نظام]] و [[دانشکده پزشکی]] [[گیاه‌شناسی]] تدریس کرد.{{سخ}}
در سال ۱۳۱۴ طبق مقررات قانون دانشگاه به دریافت درجه دکترا در رشته علوم نائل آمد وبه تدریس [[فیزیولوژی گیاهی]] در دانشسرای عالی و گیاه‌شناسی در دانشکده پزشکی پرداخت و در سازمان نوین دانشکده به استادی کرسی بیولوژی گیاهی و ریاست آزمایشگاه مربوطه انتخاب شد. در همان سال پس از اخذ دکترای علوم، به عضویت [[فرهنگستان ایران]] و سپس به مدیر کلی فرهنگستان مزبور انتخاب شد. در سال ۱۳۲۴ که ریاست دانشکده پزشکی به عهده [[شارل اوبرلین|پروفسور اوبرلین]] فرانسوی بود، او به معاونت دانشکده منصوب شد و در سالهای بعد سمت مدیر کلی دبیرخانه دانشگاه و ریاست انجمن بیولوژی ایران را به‌عهده گرفت و به منظور مطالعات و تحقیقات علمی به کشورهای [[اتحاد جماهیر شوروی]]، [[بلژیک]] و [[انگلستان]] مسافرت کرد.<ref name=" gol" />
از جمله این سفرها می‌توان شرکت در جشنهای دویست و بیست ساله تأسیس فرهنگستان شوروی در خرداد ۱۳۲۴ اشاره کرد که در جواب به دعوت [[فرهنگستان علوم]] شوروی انجام شده بود. وی پس از بازگشت در گزارشی فعالیت مراکز و موسسات مختلف و دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های شوروی را شرح داد.<ref>متن سخنرانی آقای گل گلاب استاد دانشگاه در انجمن فرهنگی ایران و شوروی، نامه فرهنگستان (قدیم)، سال سوم، شهریور ۱۳۲۴، شماره ۲</ref>{{سخ}}
از ۱۳۲۶ تا ۱۳۵۱ خدمات اجتماعی مختلفی را به‌عهده داشت. در ۱۳۴۵ از خدمات دولتی بازنشسته شد و یک سال بعد به‌عنوان اولین استاد ممتاز [[دانشگاه تهران]] از خدمات علمی و فرهنگی او قدردانی شد. از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۴ رئیس هیئت مؤسسان و رئیس هیئت امنای [[مدرسه عالی علوم اراک]] بود که آن را با کمک دکتر [[پرویز شهریاری]] و دکتر [[عبدالکریم قریب]] راه‌اندازی کرده بود.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/63112/حساب-عمر-استاد-حساب-نگاهی-به-زندگی-دکتر-پرویز-شهریاری حساب عمر استاد حساب، نگاهی به زندگی دکتر پرویز شهریاری. پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۱]</ref> از اواسط ۱۳۴۹ در دوره دوم فرهنگستان زبان ایران عضو پیوسته بود.{{سخ}}
خط ۴۴:
== موسیقی ==
نکته‌سنجی و دقت نظر گل‌گلاب که ناشی از تجربیات علمی و پژوهشی او در علوم طبیعی بود، در موسیقی نیز بارز بود و در هر دو عرصه او را در ردیف استادان بزرگ قرار داد.{{سخ}}
در ۱۳۰۳ [[علینقی وزیری|کلنل علینقی خان]] گروه موسیقی‌اش را تأسیس کرد و برای ارکستر آن بجز تار معمولی، سه نوع تار با طول‌های مختلف طراحی کرد که در واقع یک ارکستر مجلسی چهار بخشی بود که با [[موسی معروفی]]، حسین گل‌گلاب، [[ادیب]]، [[حسنعلی صبا]]، [[اسماعیل مهرتاش]]، [[صادق خانی]] و [[محمد صادق اربابی]] اجرا می‌شد.<ref>[http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=671088 آلبوم تکنوازی تار موسی معروفی منتشر شد، خبرگزاری مهر، ۷ اردیبهشت ۱۳۸۷]</ref> گل‌گلاب در همان حال که همگام با اساتید تراز اول دوران خود در نواختن ساز، نوازنده‌ای ماهر به‌شمار می‌آمد، در سرودن شعر و ترانه هم هم‌ردیف بزرگانی چون [[شیدا]]، [[عارف قزوینی]] و [[ملک‌الشعرای بهار]] ارزیابی می‌شد.<ref name=" golab" />{{سخ}}
گل‌گلاب از شاعران خوب زمان خود بود. از آنجا که هم نت می‌دانست و هم به موسیقی وارد بود، برخلاف سایر شعرا که سرودن شعر روی آهنگ برایشان مشکل بود، کلمات را با نت‌های موسیقی تطبیق می‌داد. او به تشویق وزیری چندین سرود و تصنیف تهیه کرد که از میان آنها می‌توان به سرودهای حماسی «''ای ایران''» و «''آذر آبادگان''» با صدای [[بنان]] و «''خاک ایران''» و «''پایدار ایران''» اشاره کرد. تصنیف‌های دیگری مثل «''زبان عشق''» با صدای عبدالعلی وزیری، «''ره عشق''» و «''بلبل مست''» با صدای [[بنان]] و همچنین «''وصال دوست''» که وزیری آن را در [[آواز اصفهان|پرده اصفهان]] ساخته از او به یادگار مانده‌است.<ref>[http://www.aftabir.com/news/view/2005/mar/14/c5c1110802401.php/در-باره-زندگی-هنری-گل-گلاب درباره زندگی هنری گل گلاب، مجله اینترنتی آفتاب، ۲۴ اسفند ۱۳۸۳]</ref>{{سخ}}
او بعدها پس از تأسیس دوره عالی موسیقی در [[هنرستان عالی موسیقی|مدرسه موسیقی دولتی]]، برای تدریس در آنجا پذیرفته شد.
== سرود ای ایران ==
دکتر حسین گل‌گلاب سراینده سرود «[[ای ایران]]» است. بنا بر روایتی پس از جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط قوای روس و انگلیس و آمریکا در سال ۱۳۲۳، یک روز زمانی که گل‌گلاب از خیابان هدایت رد می‌شده‌است، متوجه حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم می‌شود. به [[انجمن موسیقی ملی]] در خیابان هدایت (محله ولی‌آباد) می‌رود و با ناراحتی این جریان را برای روح‌الله خالقی تعریف می‌کند. خالقی بسیار متأثر می‌شود. این موضوع انگیزه‌ای می‌شود تا خالقی آهنگی بسازد و گل‌گلاب شعرش را بنویسد. حاصل این همکاری سرود «ای ایران» است که نخستین اجرای آن، در ۲۷ [[مهرماه]] ۱۳۲۳ در نخستین کنسرت ارکستر انجمن موسیقی ملی در سالن سینما تهران، در خیابان استانبول برای دو شب متوالی برگزار شد. این سرود در همان مجلس سه بار تکرار شد و هر بار شور و هیجانی را در جمع به وجود آورد.<ref name="iran">[http://www.bbc.co.uk/persian/seventhday/story/2006/11/061125_bs_eyiran.shtml ای ایران ملی‌ترین سرود غیررسمی، آزاده نوری، بی‌بی‌سی، ۵ آذر ۱۳۸۵]</ref> استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیئت نوازندگان را به مرکز پخش صدا فرستاد تا صفحه‌ای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود.<ref>خالقی، روح‌الله. سرگذشت موسیقی ایران (جلد۳ به همراه خلاصه جلد ۱ و ۲)، به کوشش ساسان سپنتا، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری ماهور، ۱۳۷۷، شابک ۹۶۴-۶۴۰۹-۱۷-۲</ref> اجرای دیگر، مربوط به سالهای ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در ارکستر بزرگ «[[برنامه گلها|گلها]]» است که [[غلامحسین بنان]]، خواننده محبوب این سرود را خواند.<ref name="iran" />
سرود «''ای ایران''» در [[آواز دشتی]] ساخته شده و ملودی اصلی‌اش از برخی از نغمه‌های موسیقی [[بختیاری]] که از فضایی حماسی برخوردارند، وام گرفته شده. از دیگر ویژگی‌های آن این است که کلمات بیگانه کمی در آن استفاده شده و بیشتر واژگان آن فارسی هستند.{{سخ}}
در سالهای پایانی دهه ۶۰ [[ناصر تقوایی]]، از [[حسین سرشار]] خواننده کلاسیک و [[اپرا]] خواست که در فیلمش «[[ای ایران (فیلم)|ای ایران]]» نقش معلم سرودی که به دانش آموزانش این سرود را آموزش می‌دهد، بر عهده بگیرد.
خط ۱۴۱:
{{ترتیب‌پیش‌فرض:گل‌گلاب، حسین}}
[[رده:استادان دانشگاه تهران]]
[[رده:اعضای فرهنگستان ایران]]
| |||