تیسفون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۳۷:
}}
 
'''تیسپون''' یا '''تیسفون''' نام یکی از پایتخت‌های باستانی [[ایران]] است که در کشور [[عراق|عراقِ]] امروزی جای گرفته استگرفته‌است. این شهر در دوران [[اشکانیان]] به عنوان [[پایتخت]] غربی ایران در منطقهٔ [[میان‌رودان]] ساخته شد، و در دوران ساسانی ارزش خود را به عنوان مرکز نیروی سیاسی و اقتصادی نگهداشت. پس از [[حمله اعراب به ایران]]، شهر تیسفون به تاراج رفت و رفته‌رفته متروکه گشت.
 
تیسفون نزدیک به ششصد سال پایتخت ایران بود و از [[گودرز دوم]] (حک: ۴۱–۵۱ میلادی) تا [[اردوان پنجم]] (حک: ۲۵۹–۲۲۶ میلادی) در دورهٔ [[اشکانیان]]، و از [[اردشیر اول]] (حک: ۲۲۶–۲۴۱ میلادی) تا [[یزدگرد سوم]] (حک: ۱۱–۳۱/ ۶۳۲–۶۵۱) در دورهٔ [[ساسانیان]] در تیسفون شهریاری کردند. پس از اسلام [[سلمان فارسی]] در روزگار فرمانروایی [[عمر]] شهریار تیسفون شد.<ref><[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=4161 دانشنامهٔ جهان اسلام]، سرواژهٔ تیسفون</ref>
کاخ با شکوه [[ساسانیان]] را که هنوز آثار آن در جانب خاوری [[دجله]] نمایان است، اعراب [[ایوان کسری]] نام دادند. این [[ایوان]] چنان‌که [[یعقوبی]] گوید در شهر [[اسبانبر]] واقع بود. ساختمان مهم دیگری نیز بود که کاخ سفید نامیده می‌شد و در یک میلی شمال شهر کهنه دیده می‌شد ولی این ساختمان از آغاز [[سده ۴ (قمری)|سده ۴ هه‍. ق]] چنان رو به ویرانی و رُمبش رفت که اثری از آن نماند و از این روی است که تاریخ‌نویسان پس از آن، کاخ سفید و ایوان کسری، هر دو را با نام [[طاق کسری]] دانسته‌اند و آن، یگانه جایمانده ایست که تا امروز از بناها و کاخهای پادشاهان ساسانی در آن جایگاه پایدار مانده‌است.
 
== سالشمار ==
* '''۱۱۵ میلادی''' اشغال [[آشوریه]]، [[میان رودان]] (بین‌النهرین) و تیسفون توسط [[تراژان]].<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>
* '''۱۹۷ میلادی''' غارت تیسفون پایتخت [[اشکانیان]] به وسیله [[سپتیموس سوروس]].<ref name="iranicaonline.org" />
 
== پیشینه ==
خط ۵۲:
[[پرونده:Stamp Iraq 1923 3a.jpg|چپ|260 px|بندانگشتی|نقش طاق کسری در تیسفون روی یک تمبر عراقی]]
 
تیسفون پایتخت زمستانی ساسانیان بود.<ref name="ReferenceA" />
در تیسفون در زمانی که پایتخت پادشاهان اشکانی بود گویا [[زبان پارتی]]، زبان شاه و درباریان و مردم پایتخت بوده‌است. هنگامی که تیسفون پایتخت پادشاهان ساسانی شد [[پارسی میانه]] زبان دربار و تا اندازه‌ای زبان مردم شهر شد.<ref>ژیلبر لازار: ریشه‌های زبان فارسی ادبی. در: مجله «ایران‌نامه»، پاییز ۱۳۷۲ - شماره ۴۴. (از صفحه ۵۶۹ تا ۵۸۴).</ref>
 
خط ۶۵:
سعد چون به کاخ خسروان درآمد، به جای سپاسگزاری پیروزی هشت رکعت نماز گزارد و آیه کم ترکوا من جنات و عیون برخواند. او در کهندز تیسفون مسجدی برآورد و برای مدتی پایتخت چهارصد سالهٔ ساسانیان لشگرگاه این عربها بود.
 
== کاوش‌های باستان شناسیباستان‌شناسی در تیسفون ==
در سال 1932۱۹۳۲ باستان شناسان آلمانی و آمریکایی در منطقه تیسفون به حفاری پرداختند. بخشی عمده آثار کشف شده در موزه پرگامون در برلین نگهداری می شودمی‌شود.<ref><[http://www.bbc.com/persian/iran-features-39254529 نمایشگاه تیسفون، میراث ساسانیان و حذف نام خلیج فارس]، بی.بی. سی</ref>
 
== پیوند به بیرون ==