'''ترانزیستور''' یکی از مهمترین قطعات [[الکترونیکی]] و یکی از [[ادوات حالت جامد]] است که از مواد [[نیمه رسانا]]یی مانند [[سیلیسیم]] و [[ژرمانیم]] ساخته می‌شود. یک ترانزیستور در ساختار خود دارای پیوندهای [[پیوند نوع N|نوع N]] و [[پیوند نوع P|نوع P]] می‌باشد.
ترانزیستورهای جدید به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: [[ترانزیستورهای اتصال دوقطبی]] (BJT) و [[ترانزیستورهای اثر میدانی]] (FET). اعمال جریان در BJTها و ولتاژ در FETها بین ورودی و ترمینال مشترک، میزان رسانایی بین خروجی و ترمینال مشترک را افزایش می‌دهد، از اینرواین‌رو سبب کنترل جریان بین آنها می‌شود. مشخصات ترانزیستورها به نوع آنآنها بستگی دارد.
در مدارهای آنالوگ، ترانزیستورها در تقویت کننده‌ها استفاده می‌شوند، (تقویت کننده‌های [[جریان مستقیم]]، تقویت کننده‌های صدا، تقویت کننده‌های امواج رادیویی) و [[منابع تغذیه]] تنظیم شده خطی. همچنین از ترانزیستورها در مدارات دیجیتال بعنوانبه‌عنوان یک سوئیچ الکترونیکی استفاده می‌شود، اما به ندرت به صورت یک قطعه جدا، بلکه به صورت بهمبه هم پیوسته در مدارات مجتمع یکپارچه بکاربه‌کار می‌روند. مداراهایمدارهای دیجیتال شامل [[گیت‌های منطقی]]، [[حافظه با دسترسی تصادفی]] (RAM)، [[میکروپروسسورها|ریزپردازنده‌ها]] و [[پردازنده‌های سیگنال دیجیتال|پردازشگرهای سیگنال دیجیتال]] (DSPs) هستند.
ترانزیستور می‌تواند به عنوانبه‌عنوان کلید نیز کار کند. ترانزیستور سه‌پایهسه پایه دارد: '''بیسبِیس (Base)'''، '''کالکتورکُلِکتور (Collector)''' و '''امیتر (Emitter)'''.
== ساختمان ترانزیستور ==
BJT از اتصال سه لایه بلور [[نیمه هادی]] تشکیل می‌شود. لایهلایۀ وسطی [[بیس]] (base){{به انگلیسی|Base}}، و دو لایهلایۀ جانبی، یکی [[امیتر]] {{به انگلیسی|emitterEmitter}} و دیگری [[کلکتور|کالکتور]] {{به انگلیسی|collectorCollector}} نام دارد. نوع بلور [[بیس]]، با نوع بلورهای [[امیتر]] و [[کلکتور]] متفاوت است. معمولاً میزان ناخالصی در امیتر بیشتر از دو لایه دیگر وهمچنینو همچنین عرض لایه بیس کمتر و عرض لایه کلکتور بیشتر از لایه‌های دیگر است.<ref>[کتاب:مبانی الکترونیک، نویسنده: دکتر سید علی میر عشقی، انتشارات:نشر شیخ بهایی، صفحه:۱۰۸]</ref>
دریکدر یک ترانزیستور دوقطبی،دو لایهقطبی، لایۀ امیتر یا گسیلنده بیشترین مقدار ناخالصی را دارد؛ که الکترونهاالکترون‌ها از امیتر به سویبه‌سوی لایهلایۀ کلکتور که ناخالصی کمتری دارد، گسیل داده می‌شود.<ref>[کتاب:semiconductor deviceنویسنده: s.m sze]</ref>
== اهمیت ==
ترانزیستور از سوی بسیاری بعنوانبه‌عنوان یکی از بزرگترین اختراعات در تاریخ نوین مطرح شده‌است، در رتبه‌بندی از لحاظ اهمیت در کنار ماشین چاپ، خودرو و ارتباطات الکترونیکی و الکتریکی قرار دارد. ترانزیستور عنصر فعال کلیدی در الکترونیک مدرن است. اهمیت ترانزیستور در جامعه امروز متکی به قابلیت آن برای [[تولید انبوه]] که از یک فرایند (ساخت) کاملاً اتوماتیک که قیمت تمام شده هر ترانزیستور در آن بسیار ناچیز است استفاده می‌کند. اگرچه میلیون‌ها ترانزیستور هنوز تکی (به صورت جداگانه) استفاده می‌شوند ولی اکثریت آنها به صورت [[مدار مجتمع]] (اغلب به صورت مختصر IC و همچنین میکرو چیپ یا به صورت ساده چیپ نامیده می‌شوند) همراه با [[دیود]]ها، [[مقاومت]]ها، [[خازن]]ها و دیگر قطعات الکترونیکی برای ساخت یک مدار کامل الکترونیک ساخته می‌شوند. یک [[گیت منطقی]] حاوی حدود بیست ترانزیستور است در مقابل یک ریزپردازنده پیشرفته سال ۲۰۰۶ که می‌تواند از بیش از ۷/۱ میلیون ترانزیستور استفاده کند (ماسفت‌ها)[۱].
قیمت کم، [[انعطاف‌پذیری]] و اطمینان از ترانزیستور یک قطعه همه‌کاره برای وظایف غیر مکانیکی مثل محاسبه دیجیتال ساخته‌است. مدارات ترانزیستوری به خوبی جایگزین دستگاه‌های کنترل ادوات و ماشین‌ها شده‌اند. استفاده از یک میکروکنترلر استاندارد و نوشتن یک [[برنامه رایانه‌ای]] که عمل کنترل را انجام می‌دهد اغلب ارزان‌تر و مؤثرتر از طراحی مکانیکی معادل آن می‌باشد.
