جرم اتمی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش‌های بی‌مورد آی پی 2.191.78.235 |
←لید: افزودن پیوند و ویرایش |
||
خط ۱:
'''جرم اتمی''' یا '''جرم نسبی'''، جرم یک ذرهٔ اتمی، زیراتمی یا یک [[مولکول]] است. [[یکای جرم اتمی]]، یک‌دوازدهم جرم [[ایزوتوپ]] [[کربن-۱۲]] (مطابق با جرم مطلق ۱٫٫۶۶۰۵۴۰۲*۱۰<sup>−۲۷</sup> کیلوگرم) است.<ref>{{GoldBookRef|file=A00496|title=atomic mass}}</ref>
== تاریخچه ==
نخستین تلاش‌ها برای تعیین جرم اتمی نسبی در دهه‌های آغازین [[قرن نوزدهم]] توسط [[جان دالتون]]، توماس تامسون و [[یاکوب برسلیوس]] انجام شد. در ابتدا جرم اتمی نسبی (وزن اتمی) نسبت به سبک‌ترین عنصر (هیدروژن) با ورن اتمی برابر ۱٫۰۰ در نظر گرفته می‌شد. در دهه ۱۸۲۰، فرضیه پروت بیان نمود که جرم اتمی همه عناصر باید ضریبی از جرم اتمی هیدروژن
=== یکای واحد ===
خط ۱۳:
جرم اتمی یک ایزوتوپ، اندکی با [[عدد جرمی]] آن تفاوت دارد. این تفاوت، در ابتدا مثبت است. یعنی جرم اتمی ایزوتوپ هیدروژن-۱ اندکی از ۱ بیشتر است. سپس کاهش می‌یابد تا آن که در [[هلیم-۴]] به یک کمینه نسبی می‌رسد. پس از آن، مجدداً در [[لیتیم]]، [[بریلیم]] و [[بور]] افزایش می‌یابد. دلیل این افزایش، کاهش [[انرژی بستگی هسته‌ای]] در این سه عنصر است و نتیجه آن، عدم تشکیل این عناصر در [[همجوشی هسته‌ای|همجوشی]] هیدروژن در ستاره‌ها می‌باشد. در کربن-۱۲، مقدار جرم اتمی با عدد جرمی دقیقاً برابر است. پس از آن، نسبت جرم اتمی به عدد جرمی تا [[آهن-۵۶]] کاهش می‌یابد و سپس دوباره افزایش می‌یابد تا آن که در عناصر سنگین، از مقدار واحد بیشتر می‌شود.
در واقع، [[شکافت هسته‌ای]] در عناصر سنگین‌تر از [[زیرکونیم]] انرژی‌زا و در عناصر سبک‌تر از [[نیوبیم]]، انرژی‌گیر است. از سوی دیگر، همجوشی دو اتم از عناصر سبک‌تر از [[اسکاندیم]]، انرژی‌زا و همجوشی عناصر سنگین‌تر از [[کلسیم]]، انرژی‌گیر است. (به استثنای هلیم که همجوشی دو اتم آن یا یک اتم آن با یک اتم سبک‌تر، نیاز به انرژی دارد و تنها در [[فرایند آلفا سه‌گانه|فرایند آلفای سه‌گانه]] می‌تواند همجوشی کند و به کربن-۱۲ تبدیل شود
برای نمونه، نسبت جرم اتمی به عدد جرمی برای چند ایزوتوپ در جدول زیر آورده می‌شود.<ref>[http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl?ele=&ascii=html&isotype=some وزن اتمی و ترکیب ایزوتوپی برای همه عناصر]</ref>
خط ۴۷:
== جرم مولکولی ==
{{اصلی|وزن مولکولی}}
به صورت مشابه جرم اتمی، جرم مولکولی نیز قابل محاسبه است. کافی است که [[ترکیب شیمیایی]] مولکول شناخته شده‌باشد. سپس با جمع کردن جرم اتمی اجزای تشکیل دهنده آن، جرم مولکولی برای مولکول مورد نظر به دست می‌آید. برای نمونه، متان (با ترکیب شیمیایی CH<sub>4</sub>) از یک اتم کربن با جرم اتمی ۱۲٫۰۱۱ و چهار اتم هیدروژن با جرم اتمی ۱٫۰۰۸ تشکیل
{{چپ‌چین}}۱۲٫۰۱۱+۴×۱٫۰۰۸=۱۶٫۰۴۵{{پایان چپ‌چین}}
| |||