'''جرم اتمی''' یا '''جرم نسبی'''، جرم یک ذرهٔ اتمی، زیراتمی یا یک [[مولکول]] است. [[یکای جرم اتمی]]، یکدوازدهم جرم [[ایزوتوپ]] [[کربن-۱۲]] (مطابق با جرم مطلق ۱٫٫۶۶۰۵۴۰۲*۱۰<sup>−۲۷</sup> کیلوگرم) است.<ref>{{GoldBookRef|file=A00496|title=atomic mass}}</ref>
[[شیمیدانشیمیدان]]ها در سدههای ۱۸ و ۱۹ میلادی موفق شدند به روش تجربی جرم اتمهای بسیاری از عنصرهای شناختهشده تا آن زمان را بهطور نسبی اندارهگیری کنند. چنین آزمایشهایی نشان داد که برای مثال جرم یک اتم [[اکسیژن]] ۱٫۳۳ برابر جرم یک اتم کربن و جرم یک اتم کلسیم ۲٫۵ برابر جرم یک اتم اکسیژن است. استفاده از این نسبتها در محاسبههای آزمایشگاهی کاری بسیار دشوار بود. از این رو، شیمیدانها ناگزیر شدند جرم خاصی را به یک عنصر معین نسبت دهند و سپس به کمک نسبتهای اندازهگیری شده، جرم عنصرهای دیگر را محاسبه کنند. سرانجام فراوانترین ایزوتوپ کربن یعنی کربن-۱۲ برای این منظور انتخاب شد.
== تاریخچه ==
نخستین تلاشها برای تعیین جرم اتمی نسبی در دهههای آغازین [[قرن نوزدهم]] توسط [[جان دالتون]]، توماس تامسون و [[یاکوب برسلیوس]] انجام شد. در ابتدا جرم اتمی نسبی (وزن اتمی) نسبت به سبکترین عنصر ([[هیدروژن]]) با ورن اتمی برابر ۱٫۰۰ در نظر گرفته میشد. در دهه ۱۸۲۰، فرضیه پروت بیان نمود که جرم اتمی همه عناصر باید ضریبی از جرم اتمی هیدروژن باشد؛ ولی برسلیوس نشان داد که این فرضیه برای همه عناصر درست نیست (مانند کلر با جرم اتمی نسبی ۳۵٫۵). هرچند که بعداً مشخص شد، این مطلب به دلیل وجود مخلوطی از ایزوتوپهای مختلف یک عنصر است و جرم اتمی هر ایزوتوپ، به تنهایی، تقریباً برابر با ضریبی از جرم هیدروژن (با اختلاف نزدیک ۱٪) است.
=== یکای واحد ===
تا دههدههٔ ۱۹۶۰، فیزیکدانها[[فیزیکدان]]ها و شیمیدانها از دو مقیاس مختلف برای محاسبه جرم اتمی بهره میبردند. فیزیکدانها جرم اتمی ایزوتوپ اکسیژن-۱۶ را برابر ۱۶ در نظر میگرفتند؛ در حالی که شیمیدانها این عدد را برای جرم اتمی مخلوط طبیعی ایزوتوپهای اکسیژن (که شامل اکسیژن-۱۷ و اکسیژن-۱۸ نیز میشود) لحاظ میکردند. با تعریف جرم اتمی برپایه ایزوتوپ کربن-۱۲، هم نظر فیزیکدانها برای پایهگذاری بر یک ایزوتوپ خالص رعایت شد و هم مقدار آن به مقیاس شیمیدانها نزدیک بود.<ref>{{یادکرد ژورنال|url=http://www.iupac.org/publications/pac/1992/pdf/6410x1535.pdf |عنوان='Atomic weight': The name, its history, definition, and units|journal=Pure&App. Chem.|volume= 64|pages= 1535|سال= 1992|doi=10.1351/pac199264101535|last1=De Bievre|first1=P.|last2=Peiser|first2=H. S.|issue=10}}</ref>