کفبیخ: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲:
[[File:YaldaZibadGonabadKaf.jpg|thumb|کف زنی یا کفبیخ در شب چله در [[زیبد]].]]
==شیوه تهیه کفبیخ==▼
کفبیخ معمولا بیشتر برای شب یلدا بکار می رفته است در ادبیات خراسان واژه یلدا بهکار برده نشده بلکه در تمام ادوار تاریخی تا آنجا که اسناد شفاهی و مکتوب وجود دارد شب چله یا چله نشینی بکار رفته. در این شب طولانی آیینها و مراسمهای خاصی وجود داشته که شاید در سایر مناطق ایران کمتر مرسوم بودهاست به آن شب چراغانی یا شب چراغ یا چِرَقو میگفتند. از آنجا که هر میهمانی برای رفتن به شب نشینی، چراغی را همراه خود میبرده و به دلیل فراوانی چراغها عبارت چهل چراغ که نشانه کثرت است بکار میبردند.چرقو به معنی گردهمایی نیز بکار می رود.اگرچه [[انار]] و [[هندوانه]] در اکثر مناطق رایج بودهاست اما در خراسان بیشتر [[لبو]] یا چغندر پخته، [[شلغم|شلغم پخته]] و [[پختیک]] (لبوی خشک شده) و شربت و شیرینی «کف» یا کفبیخ مرسوم بودهاست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ=|نشانی=http://parssea.og/?p=5214|عنوان=آیینهای یَلدایا شب چلّه بلندترین شب سال|ناشر=مجله پارسی Pars Sea|تاریخ بازبینی=}}</ref>▼
[http://chtn.ir/
* شیرینی و شربت سنتی کف
[[File:YaldaZibad.jpg|thumb|جشن چله با کفبیخ]]
خط ۹:
[[File:Kaf festival ChelaYalda.jpg|thumb|شیرینی کفبیخ شب چله زیبد]]
تهیه شیرینی کفبیخ یا کف زنی یکی از آیینهای شب چله در منطقه جغرافیایی قهستان و خراسان قدیم بخصوص [[گناباد]]است.
کف یک نوع شیرینی یا شربت سنتی مشابهه بستنی است که ابتدا باید ریشه(بیخ) بوته چوبک را تمیز کرده و چند بار در آب
[[File:Acanthophyllum squarrosum.jpg|thumb|Acanthophyllum squarrosum]]
در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در
کف آماده شده در پایان با مخلوط کردن شیره و یا شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده میشود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کفها مجاز هستند با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع مهمانان میافزایند.
.<ref name="parssea.og" />▼
یکی دیگر از جشنهای ایرانی [[چله تموز]] است که عکس چله زمستان است و آن طولانیترین روز سال است که هنوز هم در خراسان جنوبی گرامی داشته میشود.<ref name="parssea.org" />▼
▲==شیوه تهیه کفبیخ==
برای درست کردن این شیرینی و شربت مقدارى "چوبک" که در گویش بیرجند "پشمشویه" یا "بیخ"(ریشه) مى نامند را کوبیده و چند بار در آب مى جوشانند و چون این آب تلخ است آن را چند بار دور می ریزنداین کار را آنقدر تکرار مى کنند که تلخی آب گرفته شود و هیچ طعمى نداشته باشد.
سطر ۲۴ ⟵ ۲۱:
سپس مقدارى شیره انگور یا شیره شکر و یا پودر شکر را به بتدریج به آن اضافه می کنند و زدن کف را ادامه مى دهند تا خوب مخلوط شود و "کف" شیرین شود. وقتى که «کف» از هر جهت آماده شد آن را در ظرفهایى مى کشند و روى آن را مغز کوبیده گردو، بادام، پسته و تخم رازیانه و بادیان مى پاشند و با سرانگشت و یا با قاشق آن را مى خورند.
== کاربرد کفبیخ==
▲کفبیخ معمولا بیشتر برای شب یلدا و جشن های خانوادگی در زمستان بکار می
▲.<ref name="parssea.og" />
▲یکی دیگر از جشنهای ایرانی [[چله تموز]] است که عکس چله زمستان است و آن طولانیترین روز سال است که هنوز هم در خراسان جنوبی گرامی داشته میشود.<ref name="parssea.org" />
== جستارهای وابسته ==
{{Div col|cols=۳}}
* [[شیرینی]]
* [[چله تموز]] یا چله تابستان
* [[گناباد]]
سطر ۳۴ ⟵ ۳۷:
* [[سول اینویکتوس]]
* [[ساتورنالیا]]
* [[جشنهای ایرانی]]
* [[جشنهای ایران باستان]]
|