سعدی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سعدی شیرازی''' (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) [[شاعر]] و [[نویسنده|نویسندهٔ]] [[زبان پارسی|پارسی‌گوی]] [[اقوام ایرانی‌تبار|ایرانی]] است. نامِ کاملِ او '''ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلح بن عبدالله بن مشرّف''' و [[تخلص]] او '''سعدی''' است. اهل ادب به او لقب ''استادِ سخن''، ''پادشاهِ سخن''، ''شیخِ اجلّ'' و حتی به‌طور مطلق، ''استاد'' داده‌اند. او در [[نظامیه بغداد]] — که مهمترین مرکز علم و دانش [[جهان اسلام]] در آن زمان به حساب می‌آمد — تحصیل و پس از آن به‌عنوان [[سخنرانی|خطیب]] به مناطق مختلفی از جمله [[شام]] و [[حجاز]] سفر کرد. سعدی سپس به زادگاه خود، [[شیراز]]، برگشت و تا پایان عمر در آنجا اقامت گزید. آرامگاه وی در شیراز واقع شده‌است که به [[سعدیه]] معروف است.

 

 

سعدی تأثیر انکارناپذیری بر [[زبان فارسی]] گذاشته‌است؛ به‌طوری‌که شباهت قابل توجهی بین [[زبان فارسی#فارسی نو|فارسی]] امروزی و زبان سعدی وجود دارد. آثار او مدت‌ها در [[مدرسه]]‌ها و [[مکتب‌خانه]]‌ها به‌عنوان منبع آموزش زبان و [[ادبیات فارسی]] تدریس می‌شده و بسیاری از [[ضرب‌المثل]]‌های رایج در زبان فارسی از آثار وی اقتباس شده‌است. او بر خلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از خود، ساده‌نویسی و [[ایجاز]] را در پیش گرفت و توانست — حتی در زمان حیاتش — شهرت زیادی به دست آورد. آثار سعدی اصطلاحاً ''سهل ممتنع'' است و در آنها نکته‌سنجی و [[طنز]] آشکار یا پنهان ملاحظه می‌شود.

=== فرهنگ و ادبیات ===

{{اصلی|سبک عراقی}}

 

 

از سوی دیگر، روزگار سعدی مقارن با متداول شدن [[سبک عراقی]] در [[ادبیات فارسی]] است. رواج سبک عراقی به اواخر [[سده ۶ (قمری)|قرن ششم هجری]] و روی کار آمدن [[سلجوقیان]] بازمی‌گردد.<ref name=":57">{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی|نام خانوادگی=نفیسی|نام=سعید|ناشر=کتابفروشی فروغی|سال=۱۳۴۴|شابک=|جلد=۱ (تا پایان قرن دهم هجری)|مکان=تهران|صفحات=۱۵۷}}</ref> در این دوره بسیاری از حکما و ادبا به مناطق مرکزی و جنوبی ایران مهاجرت کردند که به [[عراق عجم]] شهرت داشت. این روند مهاجرت با [[حمله مغول به ایران|هجوم مغول به ایران]] سرعت و شدت بیشتری گرفت.<ref name=":57" /> با انتقال کانون‌های تأثیرگذار بر [[زبان فارسی]] به مناطق مرکزی و جنوبی، زمینه بروز تغییرات در سبک سخنوری فارسی (که به [[سبک خراسانی]] مشهور بود) پدید آمد.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=طائفی|نام خانوادگی۲=رضایی حمزه کندی|نویسنده=|نام=شیرزاد|نام۲=وحید|کد زبان=fa|تاریخ=۱۳۹۵|وب‌گاه=پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی|نشانی=http://fa.seminars.sid.ir/ViewPaper.aspx?ID=22665|ژورنال=همایش ارتباطات، زبان و ادبیات فارسی و مطالعات زبان شناختی|دوره=۱|عنوان=نگرشی تطبیقی به سبکهای شعر فارسی و عربی}}</ref> در این دوران با نفوذ زبان عربی در زبان فارسی، [[بسامد]] استفاده از واژه‌ها و ترکیب‌های عربی در [[شعر]] و [[نثر فارسی|نثر]] فارسی بیشتر شد و [[نثر فنی]] متکلفانه نیز رواج پیدا کرد. کتاب [[مقامات حمیدی]] نمونه‌ای از این نوع نثر است. در قرن ششم، غلبه زبان عربی بر فارسی به قدری زیاد شد که نویسندگان فارسی‌زبان به خلق آثار عربی روی آوردند و اگر هم به زبان فارسی می‌نوشتند، آن را با کلمه‌ها و ترکیب‌های عربی می‌آمیختند؛ به‌طوری که آثار این دوره پر از اشعار و اصطلاحات عربی و استدلالات [[قرآن|قرآنی]] است.<ref name=":58">{{یادکرد کتاب|عنوان=سبک شناسی|نام خانوادگی=بهار|نام=محمدتقی|ناشر=پرستو (وابسته به انتشارات امیرکبیر)|سال=۱۳۵۶|شابک=|جلد=۲|مکان=تهران|صفحات=۳۵۹ تا ۳۶۴|چاپ=چاپ چهارم}}</ref> نویسندگان این عصر، در جستجوی [[سجع]]، به استفاده از واژگان نامأنوس روی آورده بودند و صفت جوهری نثر که انتقال مفهوم به ذهن خواننده است، کاملاً کمرنگ شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قلمرو سعدی|نام خانوادگی=دشتی|نام=علی|ناشر=امیرکبیر|سال=۱۳۵۶|شابک=|مکان=تهران|صفحات= ۶۳ تا ۷۸ |فصل= فصل سوم (ابداع سعدی)}}</ref>

 

=== آثار به زبان عربی ===

 

== سبک و ویژگی‌ها ==